Maaike Kooijman Psyche 5 mei 2020, 06:00

Leestijd: 3 minuten

We hebben minder empathie dan vroeger, en hier komt dat door

We kunnen het niet ontkennen: we leven in een andere maatschappij dan vroeger. We kijken niet meer met de hele straat naar één televisie, zijn veel meer bezig met onze carrière (vooral als vrouwen) en voelen ook op sociaal gebied meer druk dan vroeger. Logisch natuurlijk, dat de wereld verandert, en grotendeels positief. Maar de effecten die dat heeft op onze empathie zijn niet bijzonder goed.

Sterker nog: ons empathisch vermogen is drastisch verslechterd in de periode tussen 1970 en nu, volgens onderzoek. Het gaat daarbij zowel om emotionele empathie (meeleven) als cognitieve empathie (een ander perspectief kunnen aannemen).

Minder empathisch dan vroeger

De resultaten komen voort uit zelfrapportage, dus we hebben waarschijnlijk nog in de gaten dat we minder empathie hebben ook.

Volgens andere studies geloven Amerikaanse studenten nu meer dan eerdere generaties in een wereld waarin iedereen krijgt wat hij verdient.

Arm? Dan heb je gewoon niet hard genoeg gewerkt. Als gevolg daarvan hebben we minder snel de neiging om ons in te leven in mensen die hulp nodig hebben.

Groei van de welvaart

Voor ons als steeds narcistischere mensen is het natuurlijk fijn dat we minder belast worden door de problemen van anderen, tot we zelf moeten omgaan met een ziek familielid en vriendinnen niets van zich laten horen.

Zelfs de bereidheid om op straat hulp te verlenen bij ongevallen neemt af, werd eerder dit jaar bekend. Waar komt die afname van empathie en behulpzaamheid vandaan?

Onder andere door de groei van de welvaart, ontdekten onderzoekers. Hoe hoger onze socio-economische status, hoe minder goed we ons kunnen inleven in mensen die het niet zo goed hebben als wij.

Je ziet daarom ook dat armere mensen vaker vrijwilligerswerk doen en familieleden helpen – en niet alleen omdat ze minder geld voor zorg hebben. Het verklaart bovendien de steeds groter wordende scheiding tussen rijk en arm in de wereld.

Ook interessant: Waarom iedereen over de empathiemuur zou moeten klimmen (en hoe je dat doet)

Stress

Maar er is nog een reden: we zijn allemaal heel erg gestrest. We moeten carrière maken, een sociaal leven hebben en het liefst ook nog een paar interessante hobby’s.

En oh ja, tussendoor regelmatig Instagram updaten en een snap de wereld in sturen, als dat kan. De World Health Organization voorspelt zelfs dat stress, angst en burn-outs in 2020 de grootste oorzaak zijn van arbeidsongeschiktheid.

En wat gebeurt er als we zelf veel te doen hebben? Juist, dan is er minder ruimte voor de zorgen om anderen. In een onderzoek van decennia geleden werd al aangetoond dat mensen die haast hadden omdat ze ergens te laat zouden komen, zo langs een man in nood renden. De proefpersonen zonder haast stopten wel om te helpen.

Empathie oefenen

Merk jij ook aan jezelf dat je minder meeleeft met mensen in je omgeving? Dat je toch minder vaak dan je zou willen contact opneemt met vrienden die in een moeilijke situatie zitten, en dat je neerkijkt op mensen die maar niet aan een baan kunnen komen?

Goed nieuws: bewustwording is de eerste stap in het creëren van empathie. Besteed eens actief aandacht aan meer luisteren naar mensen in je omgeving, en verplaats je in andere situaties. Want zou je niet ook willen dat mensen dat bij jou zouden doen?

Ja, jij hebt stress, en dat snapt iedereen (of dus niet, eigenlijk). Maar I hate to say it: een druk leven betekent nog niet dat jouw problemen en bezigheden ineens het allerbelangrijkst zijn.

Je kunt empathie oefenen, en dat hebben we hard nodig in de wereld – je hoeft alleen maar even het nieuws te lezen om te weten waarom. Vertrouwen is belangrijker dan ooit, en het is nog niet te laat.

Dit vind je misschien ook interessant:

• Hoe is het gesteld met jouw mate van compassie? Doe de check
• Zeg waar het op staat (maar doe het wel op de juiste manier)
• Hoe empathie de wereld kan veranderen (en stop met je schuldig voelen)