Maaike Kooijman Welzijn 30 okt 2018, 16:00

Leestijd: 4 minuten

Zomertijd vs. wintertijd: dit is alles wat je moet weten

In de lente verspringt de tijd ineens van 2 naar 3 uur; in de herfst wordt het vervolgens een keer een uur vroeger. Dat gebeurde afgelopen weekend, en de discussie over die wintertijd vs. zomertijd is je vast niet ontgaan. Van de Europese Commissie moeten we namelijk kiezen tot welke tijdzone we willen behoren.

Belangrijk om te weten is dat de wintertijd de ‘oorspronkelijke tijd’ was: de zomertijd is pas later ingevoerd. In 1977 officieel, om precies te zijn. Toen was het oliecrisis, en het idee was dat de zomertijd ons energie zou besparen. In de zomer is het een uur later licht, maar dus ook een uur later donker. ‘s Avonds hoeven dus pas later de lichten aan, en in de zomer zijn die ‘s ochtends toch al uit.

Niemand is ooit echt tevreden geweest met het verzetten van de klok: sommige mensen beweren er nog weken last van te hebben. De Europese Commissie wil dan ook af van het verzetten van de tijd. Eigenlijk moesten alle landen uiterlijk in maart 2019 laten weten welke tijd ze wilden gaan aanhouden, maar gisteren werd bekend dat dat te kort dag is en het waarschijnlijk pas op zijn vroegst in 2021 gebeurt.

Wintertijd vs. zomertijd

De discussie over dat ene uurtje lijkt niet veel uit te maken, maar toch kan de beslissing grote gevolgen hebben op meerdere gebieden.

Dit vind je misschien ook interessant: Snoozen: waarom het tijd is om te stoppen met de welbekende knop

Het zit zo: de wereld is opgedeeld in 24 tijdzones van een uur. In het midden van die zones staat de zon op z’n hoogst op 12 uur, precies zoals onze biologische klok gewend is. Volgens die tijdzones hoort Nederland eigenlijk dezelfde tijd als Engeland te hebben, maar omdat het handiger was als we bij Duitsland hoorden, is dat niet zo.

Daardoor staat de zon bij ons nooit op zijn hoogst als het 12 uur is – maar ergens in Polen. Bij ons is dat 40 minuten later. En als de klok verschuift in de zomer, is het een úúr en 40 minuten later. Dan staat de zon bij ons dus ongeveer om 13.40 op z’n hoogst. In de zomer maakt dat niet uit, maar als we de zomertijd in de winter zouden hebben (snap je het nog?), zou het op de kortste dag pas iets voor 10 uur licht worden.

Later licht = slechter slapen

Dat doet wat met onze biologische klok, en niet op een goede manier. Mensen zijn gemaakt om op te staan met daglicht en met zonsondergang te gaan slapen. We gaan in de winter dus al een beetje tegen onze biologische klok in, maar als je om 7 uur op moet staan terwijl het pas om 10 uur licht wordt, is dat nog erger. En door tegen je biologische klok in te gaan, slaap je slechter.

Dat kan grote gevolgen hebben. Tijdens het slapen herstelt en repareert ons brein zichzelf, schreven we al eerder. Je brein maakt als je slaapt als het ware nieuwe verbindingen en werkt ook aan het scherp houden van je geheugen. Als je consistent slecht slaapt, heeft dat dan ook invloed op zowel je brein als lichaam.

Dit vind je vast ook leuk: Op dit tijdstip werkt je brein het best (handig om te weten)

Slecht slapen zorgt er bijvoorbeeld voor dat je minder concentratie hebt en je coördinatievaardighedenverminderen: de signalen die de hersenen naar je lichaam verstuurt, kunnen vertraging oplopen. Daarnaast kun je overdag gaan ‘microslapen’: een paar seconden tot een paar minuten in slaap vallen zonder dat je het merkt. Dat zorgt bijvoorbeeld voor meer ongelukken. Bovendien kunnen slaapproblemen allerlei hersenziektes en psychologische problemen tot gevolg hebben.

Zomertijd is ongezond

Daarnaast heeft minder slaap grote gevolgen voor je gezondheid. Terwijl je slaapt, produceert je immuunsysteem namelijk infectie-bestrijdende stoffen; slaap je minder goed, dan heb je minder weerstand. Ook beïnvloedt slapen de processen die het hart en de bloedvaten gezond houden; minder slaap betekent meer hart- en vaatziekten.

Uit verschillende onderzoeken is dan ook gebleken dat minder dan 6 tot 8 uur slapen per nacht, het risico op vroegtijdig overlijden met 12 procent verhoogt. En o ja, slaaptekort kan ook zorgen voor suikerziekte en overgewicht.  Want als je te weinig slaapt, is je lichaam minder goed in staat koolhydraten te verwerken en calorieën te verbranden.

Zomer- of wintertijd?

Samengevat worden onze fysieke én mentale gezondheid een stuk slechter als we een permanente zomertijd invoeren – hoe leuk het woord ‘zomer’ ons ook in de oren klinkt. Het argument dat we ‘s avonds actiever zijn als het een uur langer licht is, weegt daar dan ook niet tegenop.

Overigens spelen er in de beslissing voor zomer- of wintertijd wel meer dingen mee. Voor het bedrijfsleven zou het bijvoorbeeld slecht zijn om een verschil tussen Nederland en Duitsland te hebben, en er zijn ook mensen die zeggen dat de zomertijd juist wel ongelukken voorkomt. We moeten daarom nog maar zien wat de uitslag wordt, maar het moge duidelijk zijn dat ook wij voor de wintertijd pleiten.

Meer lezen over slaap?

• Dit doet slaap met je lichaam (het kan zelfs ontstekingen voorkomen)
• 7 subtiele (en ietwat vreemde) tekenen dat je slaap tekort komt
• Waarom sommige mensen echt meer slaap nodig hebben