Sophie Meurs Welzijn 7 aug 2023, 06:51

Leestijd: 5 minuten

Vakantieperiode: geen ‘r’ in de maand, toch vaak ziek. Hoe kan dat?

Volle terrasjes, zwoele avonden en het kwik is afgelopen tijd alweer gestegen tot recordhoogte. Het is duidelijk: de zomerperiode is aangebroken. Voor de meeste mensen is dit dé tijd om even achterover te leunen en te genieten van het ‘niks doen’. Of je nu een verre reis maakt naar de zon, of een stedentripje gepland hebt. Volgens mij kijkt iedereen uit naar deze periode. Een keerzijde is dat veel mensen juist ineens ziek worden tijdens de vakantie. Ben jij vaak ziek in de zomer?

Hoe komt dit? En wat kunnen we doen om ons immuunsysteem te versterken?

Stresshormonen, goed of slecht?

Laten we beginnen met het onder de loep nemen van de oorzaken. Het hele jaar werken en/of studeren we hard. En hard werken betekent dat we ook de tijd moeten nemen om goed te ontspannen. Even opladen zodat we er daarna weer tegenaan kunnen. Dit is heel belangrijk. Doe je dit niet, kan er een belasting van het stress-systeem ontstaan. Als we continu blootgesteld worden aan stress, draaien onze bijnieren overuren doordat ze cortisol en adrenaline blijven aanmaken.

Toch normaliseren we hard werken. Uit onderzoek van OneFit blijkt namelijk dat meer dan een op de drie (38 procent) werkende Nederlanders vindt dat werkgerelateerde stress er nu eenmaal bij hoort. Daarnaast blijkt dat maar liefst een derde van de werkenden (31 procent) altijd het gevoel heeft te druk te zijn.

Adrenaline en cortisol zijn overigens niet per definitie slecht. We hebben deze twee hormonen keihard nodig. Ze zorgen er namelijk voor dat je in actie kan komen, alert kan zijn en ’s ochtends uit je bed kan komen. Dat je lichaam door cortisol en adrenaline in actie komt wist je waarschijnlijk al wel. Wat je misschien nog niet wist is dat deze hormonen een ontstekingsremmende en pijndempende werking hebben.

Het voorbeeld in het kader legt ‘gevaarlijke’ momenten van onze voorouders uit, maar tegenwoordig hebben deze momenten een andere vorm aangenomen. Dit kunnen een overvolle mailbox, een vervelend gesprek met je baas, een lange to-do lijst, vier keer “moeten” sporten en een weekend vol afspraken zijn. Kortom, alle ballen hoog houden. En daar reageert je lichaam op met deze twee hormonen.

Invloed van stress op het immuunsysteem

Wanneer deze stressmomenten veranderen in langere stressperiodes, is het cortisolgehalte in ons lichaam structureel te hoog. Hierdoor is er voor ons lichaam geen tijd meer om de balans tussen in- en ontspanning te herstellen.

Wanneer het stresssysteem constant aan het werk is, verdwijnen andere systemen die door dezelfde hersendelen worden bestuurd naar de achtergrond. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor het immuunsysteem.

Tijdens een vakantie ontspannen we en krijgt ons stresssysteem de mogelijkheid om tot rust te komen. Het immuunsysteem krijgt hierdoor ook weer meer ruimte, maar deze blijkt, doordat het een tijdje op ‘minder actief’ is gezet, verzwakt.

Hierdoor ben je vatbaarder voor virussen, schimmels, gisten en parasieten. Een andere factor is onze darmgezondheid, want wist jij dat ons immuunsysteem hier voor tachtig procent in geborgen ligt? Een slechte darmgezondheid zorgt daarom voor een slecht immuunsysteem. Stress is dus niet alleen mentaal: het kan ook uit de darmen komen.

Sommige mensen worden niet fysiek ziek als ze met vakantie zijn, maar worstelen juist eerder met mentale klachten. Ze voelen zich dan niet helemaal zichzelf. Dit kan komen doordat het lichaam gewend is geraakt aan de dopamine boost die zij van to-do-lijstjes krijgen.

Dit is absoluut geen goed teken. Want jouw zenuwstelsel komt hierdoor moeilijker tot rust en je blijft langer in de fight or flight modus hangen. Als dit te lang aanhoudt, is het goed mogelijk dat burn-out klachten op de loer liggen. Onder Nederlanders is dit een reële angst, dertien procent is op dit moment namelijk bang voor een burn-out.

Het immuunsysteem versterken

Fysiek of mentaal niet fit zijn is vervelend en al helemaal niet wenselijk. Vooral niet wanneer je wil genieten van een welverdiende vakantie. Nu hangt natuurlijk de grote vraag boven het hoofd: Wat kun je doen om het immuunsysteem te versterken? Hiervoor heb ik drie tips:

1. Tijd voor ontspanning

Stress is funest voor de gezondheid en krijgt altijd voorrang in ons systeem. Het zenuwstelsel moet kunnen switchen tussen sympathicus (spanning) en parasympathicus (ontspanning). Alleen in de ontspanningsstand kunnen we verteren, voedingsstoffen opnemen en herstellen.

Je komt in deze stand door gedurende de dag ontspanningstechnieken toe te passen. Dit kan voor iedereen verschillen. Zelf ga ik wat meer de vertraging in, denk aan een yogales die ik via OneFit boek, ademhalingsoefeningen, stretchen, wandelen in de natuur of een fijne meditatie. Dan ben je ready om beroep te doen op de parasympathicus.

2. Verbeter je darmgezondheid

Door een sterkere darmgezondheid wordt jouw immuunsysteem ook sterker. Neem, om dit te realiseren, eventueel een professional aan. Zo kom je er achter wat jouw mogelijke triggers zijn. Verder kan het raadzaam zijn om de darmslijmvliezen te versterken door een kuur met collageen poeder of Bone Broth (bijvoorbeeld van Grutto) te drinken.

Bovenal is het belangrijk om voldoende vezels uit (groene) groenten, oergranen en fruit te halen. In het bijzonder pre- en probiotische voedingsmiddelen zoals bananen, linzen en kimchi. Dan zijn er ook een aantal voedingsmiddelen die je beter kan vermijden. Namelijk gluten, zuivel en suikers.

3. Verdiep je in supplementen

Supplementen kunnen goed helpen bij het versterken van het immuunsysteem. Omega-3 is bijvoorbeeld een goede aanvulling bij een gebrek aan wild gevangen vette vis. Deze stof werkt ontstekingsremmend. Magnesium is een anti-stress mineraal en kan helpen bij ontspanning.

Eventueel kan je een gebufferde vitamine C gebruiken, deze is ontzuurd en werkt daardoor versterkend voor het immuunsysteem.

Wat je dus ook gaat doen in de vakantieperiode, vergeet niet dat jouw immuunsysteem altijd mee gaat. Zorg er bovenal ook voor dat je het hele jaar door scherp bent op de balans tussen spanning en ontspanning. Dan voorkom je dat je vrije dagen veranderen in (zieke) dagen op bed.

Dit artikel is geschreven door gastredacteur Sophie Meurs. Als orthomoleculair diëtist, eigenaresse van de praktijk ‘Nourish to Flourish’ en OneFit-ambassadeur kan zij alles vertellen over hormonen en vitaliteit.