Joanne Wienen Psyche 15 aug 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Zeg waar het op staat (maar doe het wel op de juiste manier)

In haar boek ‘Radicaal openhartig’ deelt Kim Scott (ooit manager bij Google en Apple, nu coach van CEO’s in Silicon Valley) haar inzichten op het gebied van effectief leiderschap. En daar heb je ook wat aan als je géén leider bent.
Als kind krijgen we te horen dat we niet voor onze beurt moeten praten. En als we niets aardigs te zeggen hebben? Zeg dan maar helemaal niks. Tijdens de periode waarin we bijbaantjes hebben, leren we ons professioneel te gedragen. Als in: houd je op de vlakte, heb geen grote mond en doe wat je wordt opgedragen.

Een ineffectieve werkstijl

Volgens Kim Scott, coach van CEO’s in Silicon Valley, onthouden we die twee dingen voor altijd. Oók als we een volwaardige carrière hebben en een leidinggevende functie krijgen. Het gevolg: een heel ineffectieve werkstijl. In haar boek ‘Radicaal openhartig’ deelt ze hoe het anders kan.

Scott verdiende haar strepen als manager bij Google en stapte toen over naar Apple, waar ze een opleiding ontwikkelde over optimaal management. Kortom: deze vrouw weet waar ze het over heeft. Inmiddels is ze CEO van haar eigen bedrijf ‘Radical Candor’. Daarmee biedt ze ondernemingen software en trainingsprogramma’s aan om het leiderschap aan de top te verbeteren. Haar methode wordt inmiddels geprezen en toegepast door internationaal gewaardeerde leiders.

Lees ook: Genieten van je vakantie en je werk achter je laten: zo doe je dat

Wat die methode inhoudt? Allereerst onderscheidt Scott 4 leiderschapsstijlen. Het diagram dat zij ontwikkelde, heeft twee assen. Bij de ene staat ‘Care personally’ (persoonlijk betrokken), bij de andere staat ‘Challenge directly’ (direct betwisten).

Vervelend agressief

Wanneer leidinggevenden de neiging hebben om tegen werknemers in te gaan, zonder persoonlijk betrokken te zijn, ben je volgens Scott een ‘vervelend agressieve’ baas. Ouch. In haar boek schrijft ze: “Als een baas werknemers kleineert, publiek voor schut zet of buitensluit, dan valt zijn of haar gedrag in dit kwadrant. Dit kan op korte termijn goed uitpakken, maar op de lange termijn is dit een dodelijke strategie. Denk aan de rol die Meryl Streep speelt in de film ‘The Devil Wears Prada’.”

Dit vind je vast ook interessant: We zijn niet gemaakt om voor een baas te werken én we kiezen de verkeerde leiders

Destructieve empathie

Oké, we moeten dus persoonlijk meeleven met mensen? Ja, zegt Scott, maar je moet mensen óók op hun gedrag durven aanspreken. Volgens Scott is het feit dat we onze mond niet durven opentrekken de meest gemaakte fout van managers en mensen in het algemeen. “Omdat je betrokken bent, zeg je niet waar het op staat uit vrees om iemand te kwetsen”, aldus Scott in haar boek. “Je begaat een fout als je iemand niet waarschuwt voor een blunder. We doen allemaal domme dingen. Het is juist een teken dat je om iemand geeft als je kritiek uit. Het is niet kwaad bedoeld, en toch voelt het vaak wel zo.”

Manipulatieve onoprechtheid

Het allerslechtst ben je bezig als je manipulatief en onoprecht bent. Dan durf je namelijk geen kritiek te uiten én ben je afstandelijk. Volgens Scott hebben deze mensen vaak een verborgen agenda: ze willen aardig gevonden worden, denken dat ze een politiek voordeel kunnen behalen of hebben simpelweg geen zin in discussie. Daar schieten we ook niks mee op, dus.

Lees ook: Zo kun je stoppen met pleasen (we delen 4 tips)

Radicale openhartigheid

Volgens Scott is ‘radical candor’ (toevallig ook de naam van haar bedrijf) de leiderschapsstijl die elke manager – en eigenlijk elk mens – zou moeten ambiëren. Wie radicaal openhartig is, zegt namelijk waar het op staat en durft kritiek te uiten, maar is óók betrokken. Dat klinkt zo simpel, maar gebeurt volgens Scott nog veel te weinig. “Wees nederig, behulpzaam, geef persoonlijk advies, deel complimenten uit in het openbaar maar uit kritiek privé en schrijf niks toe aan een persoon”, schrijft ze. “Maak duidelijk dat het probleem niet komt door iemands persoonlijkheid, maar deel verhalen uit je eigen loopbaan over een keer dat jij kritiek kreeg voor iets vergelijkbaars.”

Over het algemeen hanteert Scott de stelregel: deel meer complimenten uit dan kritiek. En dat is voor iedereen goed advies. Een negatieve opmerking blijft namelijk bij de meeste mensen veel langer hangen dan positief commentaar. Om elkaar op te heffen, is het dus geen slecht idee eens te strooien met complimenten. Iedereen blij. Of toch in ieder geval blijer.

Meer lezen?

• Hoe je geluk op het werk vindt (volgens een organisatie-psycholoog)
• Weg met hiërarchische structuren (die werken innovatie tegen)
• Waarom een compliment meer motiveert dan een cash bonus