Josephine Kay Welzijn 31 aug 2020, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Gluten: wat zijn het precies, ben je er gevoelig voor en wat is het alternatief?

Een vriendin van mij eet graag glutenvrij. Ze heeft het idee dat ze een opgezette buik krijgt als ze te veel gluten eet. Allergisch is ze niet, maar ze voelt zich er wel beter bij. En zo kent iedereen wel iemand die liever glutenvrij eet. Maar wat is gluten nou eigenlijk écht, hoe herken je of je er gevoelig voor bent, en wat kun je eten als alternatief?

Gluten zitten in honderden voedingsmiddelen. Van brood, tot pasta en sauzen. De laatste tijd vermijden steeds meer mensen gluten. Waarom eigenlijk?

Wat zijn gluten?

Gluten zijn een groep eiwitten met als woonplaats bepaalde granen, zoals tarwe, spelt, rogge en gerst. Deze eiwitten zitten dus ook in allerlei producten waarvoor graan nodig is: macaroni, brood, crackers, pizza. Maar dan zijn we er nog niet. Bepaalde bindmiddelen bevatten ook gluten, waardoor ze zich ook huisvesten in soep, saus en worst. En soms hebben ze een plek bemachtigd in voedsel als augurken, kauwgom en sojasaus.

Ook interessant: Allergisch voor gluten? Zo bak je met verschillende soorten meel (van boekweit- tot amandelmeel)

Sommige mensen zijn écht allergisch voor gluten en worden er behoorlijk ziek van. Zo’n 170.000 mensen in Nederland moeten deze groep eiwitten links laten liggen: zij hebben coeliakie (spreek uit: seuliakie), beter bekend als glutenintolerantie. Blijft iemand met coeliakie gluten eten, dan kan de dunne darm beschadigd raken met als gevolg dat voedingsstoffen niet meer goed worden opgenomen.

De aandoening coeliakie moet worden gediagnosticeerd door een dokter voordat er gestart wordt met een glutenvrij dieet. Ook verschillen de eerste klachten sterk per persoon, maar deze kwaaltjes komen vaak voor:

• Buikpijn
• Diarree
• Plakkerige ontlasting
• Opgeblazen gevoel
• Gewichtsverlies
• Vermoeidheid

Glutensensitiviteit

Hoewel er 170.000 mensen in Nederland coeliakie hebben, ligt het aantal mensen met glutensensitiviteit veel hoger. Bij glutensensitiviteit kun je wel granen eten zonder dat er grote darmproblemen ontstaan, maar je moet het ook niet overdrijven. Schrijver Giulia Enders van het boek De mooie voedselmachine legt uit:

“Mensen met glutensensitiviteit voelen zich beter bij glutenvrije voeding, hoewel het onderzoek naar coeliakie negatief uitviel. De darmvlokken zijn dus niet ontstoken of kapot, maar het immuunsysteem is misschien toch niet in orde door het eten van te veel gluten.”

Good to know

• Gluten maken het deeg elastisch, stevig en ze laten brood rijzen
• Als je niet tegen gluten kunt, noemen we dat coeliakie of glutenintolerantie
• Coeliakie komt twee keer zo vaak voor bij vrouwen dan bij mannen
• Bepaalde genvarianten verhogen de kans op coeliakie
• Je kunt niet over coeliakie ‘heen groeien’
• Glutenvrij eten is niet voor iedereen gezonder

Zelf ontdekken of je gevoelig bent

3 tips:

1. Houd een voedingsdagboekje bij waarin je noteert wat je eet en hoe je je daarna voelt. Welk voedingsmiddel zorgt vooral voor klachten? Kun je een patroon ontdekken?
2. Een volgende stap kan zijn: ga op ontdekkingstocht en eet twee weken glutenvrij. Houd weer een voedingsdagboekje bij waarin je noteert wat je eet en hoe je je daarna voelt. Vergelijk het met het eerdere boekje. Heb je nu minder klachten of is er geen verschil?
3. Neem je eetpatroon onder de loep. Kun je niet goed tegen gluten of eet je stiekem gewoon heel veel tarwe? Dan is het toverwoord… variëren! Kies eens voor speltbrood, havermoutkoekjes of boekweitpannenkoeken.

Meer lezen over (gezonde) voeding?

• Intermittent fasting – wat is het en is het gezond? Een wetenschapper legt uit
• Don’t panic, it’s organic! Biologisch is toch ook altijd duurzaam?
• Alleen maar rauw eten: is zo’n dieet gezond?