Wanneer het piekeren niet stopt: Hannelore (21) leeft met een gegeneraliseerde angststoornis
Een gegeneraliseerde angststoornis: wat is het precies en hoe uit zich dat? Hannelore (21) doet haar verhaal en legt uit hoe fases van ups en downs elkaar afwisselen. Momenteel zit ze in een emotioneel zware periode. Een extra dappere getuigenis dus.
In deze serie over psychisch lijden willen we samen psychische klachten bespreekbaar maken en taboes over ‘gekkies’ doorbreken. Na de verhalen van Daniel en Larissa delen we dit keer het verhaal van Hannelore.
Hoe kwam je erachter dat er iets ‘mis’ was?
“Het begon al als kind, ik was altijd heel angstig. Mijn moeder vertelde me bijvoorbeeld dat ik door een kat werd gekrabd en dat ik daar uren door moest huilen, terwijl de pijn al lang verdwenen was. Ik had dus toen al last van paniek en ik had een extreme fobie voor overgeven. Daar lag ik soms nachten van wakker. Die angst voor overgeven breidde zich op latere leeftijd uit naar andere irrationele angsten.
In 2014 ging ik het huis uit om te gaan studeren. Het was een moeilijke periode. Ik was enorm kwetsbaar voor afwijzing en mijn zelfbeeld was veel lager dan dat van andere mensen. Waarom kon ik niet zo vrolijk rondlopen als de andere studenten? Hoewel ik me dat weleens afvroeg, negeerde ik deze moeilijke kant van mezelf en nam ik het voor lief.
In 2017 ging het echt niet meer en besefte ik dat ik hulp nodig had. Toen ben ik naar een psycholoog gestapt.”
Wat zei de psycholoog?
“Ik kreeg verschillende diagnoses, maar die nam ik met een korreltje zout.
De diagnose waar ik momenteel samen met mijn psycholoog aan werk is die van een gegeneraliseerde angststoornis. Dat is een stoornis waarbij je bang bent voor de dagelijkse dingen. Daar kan ik me heel goed mee identificeren. Ik ben blij dat ik eindelijk weet dat dit al die tijd de verklaring is geweest voor mijn gedrag en gedachten, al van jongs af aan.”
Hoe uit een gegeneraliseerde angststoornis zich nog meer?
“Een gegeneraliseerde angststoornis uit zich als een combinatie van ernstig gepieker en heel veel lichamelijke klachten. Je piekert zoveel dat je lichaam zich angstig voelt, met alle lichamelijke klachten (zoals stress) van dien. Je voelt dat aan je hart, je ademhaling, je spieren, je darmen, je benen en ga zo maar door. Dat geeft alleen nóg meer reden om te piekeren waardoor je in een vicieuze cirkel belandt.
Ik maak dagelijkse dingetjes ook heel erg groot voor mezelf. Dat piekeren gaat de hele dag door. Als ik geen afleiding heb, dan pieker ik.
Lees ook: Angst de baas: Judith had een angst om voor grote groepen te spreken en geeft nu zélf lezingen
Het is wel zo dat rustige periodes zich afwisselen met rusteloze periodes. Zulke ups en downs gaan vaak over een aantal maanden. Sinds een jaar of 2 heb ik inzicht in dat patroon. Wat er precies voor zorgt hoe ik me voel, weet ik nog steeds niet zo goed. Ligt het aan mijn levensstijl of aan mijn hoeveelheid werkstress? Ik weet wel dat de combinatie van heel veel dingen tegelijk me vaak verlammen.”
Zit je momenteel in een moeilijke periode?
“Ja, ik zit nu echt in een periode waarin er veel in mijn hoofd zit. Dat begon eind december. Ik werd toen sneller boos over kleine dingen. Ik weet niet goed wat de trigger was, misschien was het mijn nieuwe stage of het feit dat ik mijn vriend alleen nog maar tijdens het weekend zag.”
Waar word je angstig door?
“Als ik in de trein zit en ik kan me niet herinneren of ik heb ingecheckt of niet, dan draait mijn hoofd op volle toeren. Ook autorijden vind ik ongelooflijk spannend. Als ik achter het stuur zit dan zit ik echt te zweten, want wat als ik een ongeluk veroorzaak? Ik ga bijvoorbeeld ook nooit tanken met de auto uit angst dat ik iets verkeerd doe en dat ze me een dom blondje gaan vinden.
Vaak zijn het ook gedachten die spontaan opkomen: wat als ik misselijk word? Door die angstige gedachte aan misselijkheid en overgeven, krijg ik buikpijn en dat bevestigt op zijn beurt die angst. Als ik dat achteraf bekijk, dan besef ik dat het nergens op slaat, maar dat zit nu eenmaal in mij.”
Waar denk je dat jouw angststoornis haar wortels heeft?
“Ik kom uit een familie met gevoelige mensen die snel geprikkeld zijn en niet altijd goed kunnen omgaan met tegenslagen. Zowel mijn vader als mijn moeder hebben periodes gekend waarin het minder goed ging. Eigenlijk heb ik het dus wel een beetje meegekregen. Tegelijkertijd heerste er thuis ook altijd wel een sfeer van ‘stel je niet aan’. Daardoor bagatelliseer ik mijn gepieker vaak voor mezelf.
Ook interessant: Zo zet je gevoelens van angst om in enthousiasme
Daarnaast heb ik de pech gehad dat ik de verkeerde mensen ben tegengekomen in mijn studententijd. Ik ben lange tijd aan het lijntje gehouden door een jongen en dat heeft me beschadigd. Zoiets is altijd een combinatie van nature-nurture. Een deel van je problematiek is aangeboren, een ander deel wordt getriggerd door dingen in je omgeving.”
Wat voor impact heeft jouw angststoornis op je relatie?
“Mijn vriend vindt het moeilijk denk ik. Zolang wij elkaar kennen, weet hij dat ik niet altijd de makkelijkste ben. Hoewel hij dit wist, heeft hij er toch voor gekozen om een relatie te beginnen. Ik kan wel zien dat hij soms dichtklapt en niet weet wat hij moet doen als ik in een dieptepunt zit. Daar wordt hij op zijn beurt dan bijna depri van en dat vind ik natuurlijk heel erg. Toch weet hij dat ik handel vanuit angst en dat ik het niet meen.
Mijn vriend is ook een keertje mee geweest naar de psycholoog om me te steunen. Toch zijn er nog altijd dingen die ik lastig vind om met hem te bespreken. Dat is puur omdat ik bang ben dat hij het niet begrijpt.”
Hoe zijn de sessies met je therapeut?
“De sessies helpen me vooruit. Zelf zit ik echt nog in een perspectief dat het nooit gaat lukken, maar mijn vriend merkt wel op dat het beter met me gaat. Zelfs andere mensen om me heen merken dat het me goed doet, dus dat wil wel al wat zeggen. Ik denk dat het wel helpt, maar er is flinke toewijding nodig om winst te halen uit de therapie.
Hoe je je leven inricht heeft ook een grote invloed. Ik probeer elke dag aan mindfulness te doen, in beweging te blijven en ik let op m’n voeding. Zulke dingen zorgen ervoor dat je goede stofjes vrijmaakt in plaats van negatieve stofjes. Ik blijf ook nieuwe dingen uitproberen zoals het nemen van voedingssupplementen. Die schijnen te helpen voor de aanmaak van serotonine, een gelukshormoon. Misschien werken dit soort dingen niet, maar ik ben er in ieder geval mee bezig. Je moet constant uitzoeken wat voor jou werkt en wat niet.”
Wordt je angststoornis begrepen door de mensen om je heen?
“Gedeeltelijk. Ik heb een hele goeie vriendin die zelf veel heeft meegemaakt. Daar kan ik mee praten op rotdagen. Wat mijn ouders betreft, verschilt dat heel erg. Tot op zekere hoogte word ik begrepen thuis, al komt er meestal een punt waarop het voor mijn ouders genoeg is en dan verwachten ze dat ik stop met piekeren. Helaas werkt dat averechts, want doordat niemand mij op zo’n moment begrijpt, krijg ik een reden om me slecht te voelen. Daardoor kan ik al helemáál niet stoppen met piekeren.”
Dit vind je misschien ook interessant: Te weinig jongeren praten over psychische klachten
Wat zou je graag anders zien?
“Het liefst wil ik dat iemand compleet begrijpt wat er zich in mijn hoofd afspeelt. Ik denk echter niet dat dat kan, want iedereen denkt anders en iedereen heeft andere beelden. Ik besef dus wel dat dat niet helemaal realistisch is.”
Wat zou dan wel een realistisch scenario zijn?
“Het zou al helpen dat wanneer iemand ziet dat ik pieker, me een vraag zou durven stellen als: ‘waar denk je aan?’. Vaak moet ik zelf het initiatief nemen om te zeggen dat het niet goed gaat, maar het zou fijn zijn als er iemand naar mij toestapt. Volgens mij beschermen mensen zichzelf daar een beetje voor. Van mijn moeder weet ik bijvoorbeeld dat ze het aan me ziet, maar dat ze zelf ook heel gevoelig is en dat ze zichzelf afschermt voor mijn stortvloed aan emoties.”
Waarom is er zo weinig openstelling naar psychisch lijden denk je?
“Ik denk dat we tegenwoordig heel erg met het idee leven dat mensen gelukkig moeten zijn. Daarom krijgen mensen al snel het gevoel dat ze je advies moeten geven om gelukkig te worden. Mensen willen altijd een oplossing bieden, maar dat is niet mogelijk en dat is ook niet waar ik behoefte aan heb. Ik wil gewoon dat mensen zich oprecht inleven.
Lees ook: Mensen met astma en allergieën hebben vaker psychische stoornissen
Volgens mij is het gezond om af en toe eens toe te geven aan psychisch leed. Ik heb me bijvoorbeeld nog nooit ziek gemeld op mijn stage, terwijl het heel fijn zou zijn om soms eens een dagje op de bank te liggen janken. Helaas wordt er van je verwacht dat je je vermant. Toch geloof ik er heilig in dat mensen er baat bij hebben om ook eens een dagje thuis te blijven met hun psychische problemen. Bij een verkoudheid ga je toch ook niet door tot je een zware griep hebt? Ik zie daarin echt geen verschil met psychische off-days.”
Hoe zie je jouw toekomst?
“Momenteel een beetje zwart. Ik heb nu een donkere bril op, het is nu een down periode. Op zo’n moment ben ik eigenlijk bang dat ik nooit uit zo’n periode ga komen. Ik kan me niet eens herinneren hoe het is om in een goede periode te zitten. Ik weet wel dat ik hier uiteindelijk uitkom, maar mijn gevoel zegt dat het nooit zal gebeuren. Gedachten en gevoelens kunnen je bedriegen, je moet ze niet altijd geloven. Zo probeer ik dat te relativeren.”
Meer lezen over psychisch lijden?
- De #openup-week: tijd om eindelijk over psychisch lijden te praten
- Vier manieren waarop yoga je mentale gezondheid verbetert
- We zijn niet onze psychische problemen; dit zijn 22 mensen áchter de labels
Luister nu ook naar Bedrock
Geef jij om ook het welzijn van de wereld en wil je graag bijdragen een mooiere plek? Dan is onze nieuwste podcast Bedrock Talks een perfecte match voor jou! Rosa en Lisanne interviewen in de derde aflevering klimaatjournalist van de Correspondent Jelmer Mommers.
Spoiler: Jelmer vertelt waar de opwarming van de aarde mee begon, dat het niet te laat is en vooral: wat wij kunnen doen. Want dat we iets kunnen doen, dat is zeker. Maar dat we dat nú moeten doen, is nog niet het gesprek van de dag.
Tip: Luister en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts!