Tanja Terstappen Psyche 9 mei 2016, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Waarom we beter presteren onder druk (of is dat helemaal niet waar?)

Ben jij er ook zo een die eerst allemaal héle belangrijke kleine klusjes doet (bureaublad opruimen, mailbox opnieuw indelen, plant water geven, agenda doorlezen) voor je aan je echte werk begint? Je werk net zo lang uitstelt totdat je onder hoge druk een nacht door moet om een deadline te halen? We vroegen coach Odette Koelewijn hoe het komt dat we (denken dat we) beter presteren onder druk. “Het is heel normaal om af en toe iets uit te stellen,” zegt coach Odette Koelewijn. “Mensen worden simpelweg gedreven door pijn en plezier. Op korte termijn geeft uitstelgedrag je een fijn gevoel; ‘yes, nog even dit Youtube-filmpje kijken om maar niet aan de nog af te maken taak te denken’. Vaak gebeurt dit bij taken die moéten. Dingen die we zelf graag wíllen, worden meestal niet uitgesteld.”

Uitstelgedrag onder de loep

Maar eigenlijk houden we onszelf voor de gek met dat uitstelgedrag, legt Odette uit. “We houden onszelf graag voor dat we beter presteren als de druk hoog is. Het maakt dat we kunnen genieten van afleiding. Kortom, je praat je eigen gedrag goed. Het is een constante onderhandeling tussen de ‘innerlijke delen’.

Hoe stress ervoor zorgt dat je minder voedingsstoffen opneemt

In de psychologie wordt in dit geval ook wel gesproken van een ‘innerlijk-conflict’. Op innerlijk niveau ervaar je verschillende ‘stemmetjes’, ook wel ‘delen’. De één wil iets anders dan de ander. Zo kun je bij uitstelgedrag aannemen dat het ene deel graag ontspanning en plezier wil, waarbij het andere deel de taak wil afmaken. Deze twee staan haaks tegenover elkaar en jij als persoon zal hier een compromis in moeten sluiten.”

Hersenen hebben ontspanning nodig

Hoe langer we uitstellen, hoe daadkrachtiger we worden. “Maar dat komt puur omdat we beseffen dat de taak nou eenmaal gedaan moet worden,” volgens Odette. “Of er dan daadwerkelijk beter gepresteerd wordt, is een tweede.

De hersenen hebben ruimte en ontspanning nodig om creatief te zijn en optimaal te blijven functioneren. Ruimte en ontspanning die er tijdens een nachtje doorhalen niet is…”

Cortisol en je brein

Het wordt een minder prettig verhaal als je uitstelgedrag te vaak toelaat. “Dan wordt het fijne gevoel van afleiding omgezet naar een schuldgevoel en kun je stress ervaren. Sommige mensen kunnen taken zó lang voor zich uitschuiven, dat ze er slecht van slapen, hoofd- of buikpijn van krijgen. Wanneer ons brein stress ervaart maakt het cortisol aan.

Heb je stress? Zoveel groente en fruit eten helpt je er vanaf

Het brengt je lichaam in paraatheid om te vechten of te vluchten, maar langdurig te hoog cortisol in je lichaam heeft nadelige gevolgen voor je immuunsysteem.”

Stress

“De mate waarin iemand stress ervaart verschilt per persoon. Zo vindt de één gezonde spanning heerlijk en gaat de ander het liever uit de weg. Gezonde spanning is oké, maar stress heeft enkel negatieve lading.

Feeling stressed? 3 bijzondere energy cleansing rituelen uit Hawaii

Spanning kan positieve effecten hebben op je alertheid en prestaties; denk aan het maken van een tentamen of houden van een speech. Stress daarentegen is nooit een goede drijfveer, het blokkeert je hersenen, verkrampt je spieren en zorgt voor black-outs.”

Knoop het in je oren: een break is goed!

Dat een break goed is voor onze effectiviteit is een feit. Odette: “En tóch zijn we geneigd om door te blijven werken als er veel van ons gevraagd wordt. Het probleem is dat we dan geen tijd en rust nemen om te herladen. De ideale dagindeling verschilt per persoon, maar het is belangrijk dat je structuur aanbrengt in je dag.

Waarom ‘trucjes’ als yoga en wandelen niet werken tegen stress en onrust

Na 90 minuten slaat het brein sowieso automatisch af en komt het in de dwaal-modus (weekendplannen, boodschappenlijstjes, etc). Werk in gelijke blokken en houd je hieraan. Geef je brein in de pauze de vrijheid om af te dwalen. Een geplande pauze zorgt dat je productiever bent (minder afleiding zoekt) en kan opladen.”

Zo haal je het meeste uit je werkdag

1. Plan je breaks en gun jezelf ontspanning.
2. Visualiseer je hoe je je zal voelen als je taak af is.
3. Stop met jezelf voor de gek houden. Je weet dat je de taak ooit moet doen, dus waarom niet meteen?
4. Deel je taak in stukken en maak het behapbaar. Starten is namelijk het moeilijkst. Door gewoon te beginnen zal je zien dat de lading en spanning daalt.
5. Sommigen vinden punt 3 lastig. Maak een compromis: kies één afleidingstaak (niet 5) en ga dan verder met punt 3.

Odette Koelewijn heeft haar eigen coaching- en psychotherapiepraktijk Studio Dett, en is trotse eigenaar van sportbedrijf RAUW Amsterdam.

https://www.bedrock.nl/planttherapie-adv/