Redactie Seks 2 okt 2020, 06:00

Leestijd: 6 minuten

Waarom je verslaafd bent aan seks & suiker

Je kent het wel: zit je weer met je knuistje in de suikerpot te graaien terwijl je de vierde virtual-reality pornofilm aanzet. Vervolgens zit er weer allemaal suiker in je toetsenbord, zó vervelend! Oké, misschien is dit niet heel herkenbaar, maar door het woord porno heb ik waarschijnlijk wel je aandacht.

De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor een probleem dat nog altijd een beetje een taboe is: pornoverslaving. Dat dit nog altijd als een te vermijden onderwerp voelt is misschien logisch: porno heeft nog een beetje een ‘vieze mannetjes’ stigma, maar het bespreekbaar maken is juist wat we zouden moeten doen, aangezien een groot gedeelte van de bevolking (35 procent van de Amerikaanse en Britse mannen alleen al) zegt zo vaak porno te willen kijken dat het hun normale functioneren in de weg zit. Maar niet alleen mannen kijken porno, ook vrouwen zijn inmiddels grootgebruikers van ‘natuurfilms.’

Porno en de hersenen

Ik weet nog hoe ik me als kind voelde in de videotheek: ik wist dat er een hoekje was waar ik niet geacht werd te kijken. Daar in een donker hoekje van de videoland was namelijk iets zeer mysterieus te zien. Iets dat ik met mijn wildste fantasieën nog niet bij elkaar kon toveren. Iets waar ik veel jongens vol overgave over had horen praten, maar wat ik niet voor mogelijk hield: vrouwen zonder kleren.

Je kon er natuurlijk niet zomaar heenlopen om al die magie met open mond te aanschouwen terwijl je ouders verderop in de ‘ex-rental’ bak zaten te rommelen. Het was dan ook de kunst om zo lang en zo onopvallend mogelijk naar al die blote vrouwen te kijken zonder gesnapt te worden, om vervolgens met rooie oortjes ‘Jumanji’ naar de kassa te brengen. Tegenwoordig hoeft dit geniepige gedoe in de videotheek niet meer: porno is overal en voor iedereen toegankelijk.

Ook interessant: Wow: dit is wat suiker met je lichaam doet

Ja, ook jij hebt het waarschijnlijk wel eens gekeken (of doet dit op regelmatige basis) en dit hoeft dan ook geen enkel probleem te zijn. Een probleem wordt het pas op twee momenten: zodra je pornografie met de werkelijkheid gaat verwarren, en wanneer het een verslaving wordt. Over dat eerste probleem gaat dit interessante filmpje van The School of Life, maar laten wij ons even focussen op de verslaving.

Want hoe komt het dat ik als kind aangetrokken werd door dat duistere hoekje in de videoland? En hoe komt het dat mensen blijkbaar zó graag porno kijken dat hun dagelijks leven er door belemmerd wordt?

Nou, waarom?

Dit heeft niets te maken met dat we collectieve smeerpijpen zijn, maar alles met een ontwerpfoutje in ons brein. Onze hersenen hebben namelijk in een heel vroeg stadium geleerd om ons hele krachtige signalen te geven zodra we iets waarnemen dat goed voor ons is.

Stel je voor: toen we nog vrolijk in wolvenhuiden door de moerassen slenterden was het ontzettend bijzonder als we een aantrekkelijke vrouw/man tegenkwamen. Als we dan eindelijk iemand tegenkwamen terwijl we besjes aan het stampen waren voor de vrijmibo, ging ons voortplantingsinstinct direct op volle toeren draaien. Ons lichaam liet stofjes vrijkomen (o.a. dopamine) die ons een geweldig gevoel gaven, als beloning voor het zien van een geschikte partner.

Onze samenleving is inmiddels veranderd, we zien elke dag nieuwe mensen, swipen ons gek op apps als ‘Tinder’ en kunnen binnen een paar muisklikjes bij een bijna onuitputtelijke bron porno. Onze hersenen daarentegen, zijn op dat gebied niet veranderd. Nog steeds worden we door onze hersenen beloond als we een geschikte partner zien (en al helemaal als die naakt is). Het maakt onze hersenen weinig uit of we deze persoon in het echt zien of op een beeldscherm.

Omdat stofjes als dopamine ons zo’n goed gevoel geven blijven we maar zoeken naar dat gevoel, maar hoe vaker we dat gevoel krijgen, hoe minder sterk het effect wordt. Daarom hebben we steeds meer nodig om dezelfde ‘high’ te bereiken: een verslaving is geboren.

Suiker

Allemaal leuk en aardig, maar wat heeft dit in godsnaam met suiker te maken? Een andere verslaving die langzaam maar zeker uit de taboehoek komt is onze suikerverslaving. Het wordt steeds duidelijker dat suiker (óók natuurlijke suiker) één van de schadelijkste stoffen is die we in ons lichaam kunnen stoppen.

Het probleem is dat we na eeuwenlange tradities een heel gezellig beeld hebben van suiker: denk aan appeltaartjes, roze koeken, chocoladerepen en ijsjes op een zonnige dag. Zeggen dat deze dingen uit den boze zijn, zorgt natuurlijk voor weerstand. Maar het is niet de appeltaart die ons kwaad doet, maar de suiker die er in zit. Die is namelijk naast slecht voor je ook zeer verslavend.

Je raadt het misschien al, maar zodra we suiker eten wordt er ook een beloning naar onze hersenen gestuurd in de vorm van dopamine. Waarom?

Must read: Hoe boeken lezen sweet craving kan verminderen (ja, echt)

We gaan weer even terug naar onze holbewoners. Het voornaamste wat onze voorouders deden was zoeken naar eten. Vruchten waren een zeer belangrijke voedselbron, maar ook vrij schaars, nét als seks. Hoe schaarser iets was, en hoe belangrijker voor ons overleven, hoe sterker de prikkel en beloning moest zijn om iets te vinden.

Waarom denk je bijvoorbeeld dat een orgasme zo lekker voelt? Om ons te triggeren om fruit te zoeken reageren onze hersenen daarom op suiker, iets wat in alle vruchten zit, en laat dopamine vrij als we het eten. Zo leerden we onbewust: is het zoet, dan moet je het eten. We haalden de nodige stoffen uit de vruchten en de kleine hoeveelheden suikers die we daardoor binnen kregen hadden geen negatieve effecten.

Suiker heeft nu een andere functie

In onze huidige samenleving heeft suiker deze functie niet meer: het wordt werkelijk óveral ingestopt, waardoor onze verslaving gevoed wordt en we bijna niet meer zonder kunnen.

Zoals bij veel problemen is bewust worden al de halve oplossing. Heb je het idee dat porno of suiker een te grote rol in je leven spelen? Snap dat het niet jouw schuld is, maar de schuld van onze evolutie: het is de natuur.

Maar besef je ook dat je je tegen je natuur kunt verzetten en nieuwe gewoontes kunt leren, daar zijn we tenslotte mensen voor.

Meer leren over onze zoete vriend suiker?

• Dit is wat er met me gebeurde door honderd dagen zonder suiker
• Ben jij een echte zoetekauw? Zo houd je je bloedsuikerspiegel in evenwicht (en waarom dat belangrijk is)
• Hangry? Deze 5 redenen zorgen voor een lage bloedsuikerspiegel