Tanja Terstappen
Tanja Terstappen Psyche 19 apr 2019, 
Leestijd: 5 minuten

Waarom het goed is om soms je mond te houden (en je woorden wijs te kiezen)

ivandrei pretorius

Spreken is zilver, zwijgen is goud. We zijn geneigd om problemen van ons af te praten, om voor onszelf op te komen en om ergens ‘iets van te zeggen’ als het ons niet zint. Begrijp het niet verkeerd; het is inderdaad goed om te praten over je gevoelens, maar we kiezen vaak lelijke woorden en maken bovendien veel loze termen vuil aan een probleem of een statement. Hoewel spreken veel kan verduidelijken, kan het ons ook verwarren. “We gebruiken taal ook om te verhullen wat we echt vinden. Liegen, slijmen, goedpraten, allemaal producten van de taal,” schrijft psycholoog Marcelino Lopez op zijn blog. 
Onderzoekers van Harvard University ontdekten bovendien dat we zo’n 30 tot 40 procent van de tijd over onszelf praten. En al helemaal weinig tijd nemen om écht te luisteren naar een ander.

Best vermoeiend eigenlijk. Zo’n hele dag lullen over jezelf, altijd maar een weerwoord klaar moeten hebben en alles uitleggen totdat je zeker weet dat de ander het begrepen heeft.

Loskoppelen

Stilte tijdens een gesprek kan daarentegen zó rustgevend zijn. Stil zijn geeft niet alleen de ander de kans om jouw woordenbrij te verwerken, het is voor jezelf een moment om er achter te komen wat je ook alweer écht bedoelde. Om te voelen wat er in je binnenwereld gebeurt, in plaats van altijd maar bezig te zijn met reageren.

We worden constant getriggerd door prikkels van buitenaf. Even stil zijn (al is het een paar seconden tijdens een gesprek), kan je helpen opmerken wat je echt denkt, wilt of vindt. Door stilte in te lassen, koppel je je los van de buitenwereld.

Stel, iemand zegt iets naars tegen je. Dan ben je waarschijnlijk geneigd om direct iets nóg lelijkers terug te zeggen. Maar wat als je je mond zou houden? Als je gewoon even stil bent? Op die manier koppel je je los van de discussie, laat je de rotopmerking van de ander zweven. Je neemt ‘m letterlijk niet aan. Je creëert ruimte en zal daardoor 9 van de 10 keer met een beter doordachte respons terugkomen.

Loskoppelen van de buitenwereld maakt je bedachtzamer in je reactie. Door het vaker zo te doen, leer je steeds beter kiezen waar je je wél en nièt druk om gaat maken.

Meditatieleraar Marnix van Rossum schetst het mooie inzicht van de bekende monnik Ajahn Chah: “Hij verbleef naast een plek waar gefeest werd. Eerst irriteerde hem dat erg, tot hij ineens besefte dat hij zélf verkeerd bezig was. ‘Die mensen hebben plezier en ik lijd, maar ik keur hen af?’ Hij ontdekte dat hij zichzelf liet lijden. Hij realiseerde zich vervolgens dat hij, in de ruimte tussen hem en het geluid, vrij was ermee om te gaan zoals hij zelf zou kiezen. Het geluid was er nou eenmaal en hij had de volledige vrije keuze ermee om te gaan, ernaar te kijken, of het te ervaren zoals hij dat wilde. Dat inzicht veranderde de manier waarop hij de geluiden beleefde volledig.”

Woordziel

Hoogopgeleide Nederlanders hebben zo’n 60.000 woorden in hun vocabulaire, maar die gebruiken we vaak willekeurig en slordig.

Met taal creëeren we bovendien onze eigen werkelijkheden, aldus Marcelino Lopez: “We hebben bijna overal wel een woord voor, maar we vergeten vaak dat veel van die woorden niet een concreet ding beschrijven dat je in de werkelijkheid kunt aanwijzen. Ze bestaan alleen omdat we er een woord voor hebben verzonnen. Veel woorden zijn containerbegrippen die iedereen op zijn eigen manier kan invullen of interpreteren. Een woord als ‘liefde’ is er ook zo één. Voor iedereen betekent het – door cultuur, ervaring en verschillende biologische behoeften – net iets anders.”

Toch geloven in Japan juist veel mensen in ‘kotodama’, ook wel: woord-ziel. In woorden en namen zitten bepaalde krachten. Men gaat er vanuit dat elk woord ‘een ziel’ heeft. Elk woord dat je uitspreekt heeft een betekenis en een gevoel en heeft daarom invloed op zowel je lichaam, mind, ziel en je omgeving.

Waterkristallen

Een bekend (en overigens omstreden) onderzoek dat dat zou onderbouwen, is van de Japanse onderzoeker Masaru Emoto. Hij stelde in zijn onderzoeken water bloot aan negatieve of positieve woorden, gedachten en verschillende soorten muziek. Vervolgens liet hij het water bevriezen en maakte foto’s van de waterkristallen. Hij zag dat elke benadering een ander effect had op het water.

Bij muziek kun je je daar misschien iets bij voorstellen, wellicht dat trillingen iets doen met de vorm van het water. Maar Emoto liet ook water in een fles een tijd lang staan op een geschreven woord.

Hij ontdekte dat water uit heldere bronnen en water dat blootgesteld was aan liefdevolle gedachten en woorden (vrede, liefde, dankbaarheid) schitterende, kleurrijke sneeuwvlok-patronen kreeg. Daarentegen had vervuild water, of water dat was geconfronteerd met negatieve gedachten en woorden, fletse en asymmetrische patronen. Gezien ons lichaam (en ook de aarde) voor 70% uit water bestaat, zien aanhangers van deze theorie in juiste woordkeuze een oplossing voor problemen.

Of het nu gaat om reactie, woordkeuze of de bezieling van een woord: wat je uitspreekt heeft waarschijnlijk op een dieper niveau effect op jezelf en anderen, dan je in eerste instantie dacht. En ook al klinkt het allemaal wat zweverig en zijn veel mensen sceptisch, je kunt allicht proberen bewuster met je woorden om te gaan.

Het kan geen kwaad om eens niet meteen terug te slaan als iemand een oordeel over je uitspreekt. Om eerst gewoon even stil te zijn. Om niet alles meteen aan de grote klok te hangen. Om eens volledig te ervaren wat er gebeurt in je binnenwereld, in plaats van je te laten beïnvloeden door de mening en visie van anderen. Te onderzoeken wat een opmerking met je doet, op dieper niveau. Houd gewoon eens wat vaker je mond en zie waar het je brengt.

Meer lezen over communiceren?

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.