Winnie Verswijvel Seks 5 dec 2021, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Een uitleg over waarom we eigenlijk seks hebben (los van voortplanting)

Puur biologisch gezien is het niet moeilijk om te definiëren wat de functie van seks is: voorplanting natuurlijk. Toch is dat niet het complete verhaal, zo blijkt. Het blijkt namelijk nog een andere belangrijke functie te hebben.

Deze uitleg over waarom we seks hebben verheldert het een en ander.

Niet alle dieren doen hetzelfde

Bij de mens is het overduidelijk: voortplanting komt voort uit seksuele activiteit, net als bij heel wat andere zoogdieren. Toch geldt dat zeker niet voor álle soorten.

Er zijn namelijk heel wat dieren (zoals bijen en watervlooien) die zich niet door seks, maar via parthenogenese voortplanten. Dit is het proces waarbij niet-bevruchte eicellen zich gaan ontwikkelen tot levensvatbare organismen: zelfs zonder dat er bevruchting door een mannelijke zaadcel heeft plaatsgevonden.

The Sex Issue: 4 wetenschappelijke manieren hoe seks je dichtbij je partner brengt

En nu wordt het interessant: er zijn ook bepaalde soorten die kunnen kiezen hoe ze zich voorplanten: via parthenogenese of via seksuele voortplanting. Onderzoekers zijn natuurlijk ontzettend geïnteresseerd in de keuzes die ze hierin maken. Waarom dergelijke dieren seks verkiezen boven parthenogenese, levert namelijk aanwijzingen op over waarom mensen seks hebben.

Parthenogenese vs. seks

Hoe verhouden parthenogenese en seks zich ten opzichte van elkaar? Belangrijk om te weten is dat parthenogenese een aantal voordelen heeft ten opzichte van seks: niet alleen vergt het minder energie, het risico op infecties is ook kleiner.

Dit is hoeveel voorspel je nodig hebt voor écht goede seks (en al het andere dat je moet weten)

Des te interessanter is het om te kijken waarom bepaalde soorten, die zich zowel via seks als via parthenogenese kunnen voortplanten, dan toch de voorkeur geven aan seks.

Zoölogen hebben hiervoor nauwkeurig het gedrag van een aantal diersoorten bestudeerd. Wat ze daarbij vaststelden is dat vrouwtjes die de keuze hebben tussen seks of parthenogenese, kiezen voor parthenogenese als er geen mannetjes in de buurt zijn of als er geen stressoren in de omgeving (zoals voedseltekorten of een ongunstig klimaat) aanwezig zijn.

Dit is waarom soorten voor seks kiezen

Maar wat blijkt? Wanneer er wél stressoren in de omgeving aanwezig zijn, geven vrouwtjes de voorkeur aan seksuele voorplanting. Zoölogen vermoeden dat dit komt omdat seks leidt tot meer nieuwe genencombinaties bij nakomelingen in vergelijking met parthenogene nakomelingen (waarbij een nakomeling vaak een exacte genenkopie van de moeder is).

Zo bereik je intiemere seks met behulp van de kamasutra

Bij ongunstige omstandigheden zijn nieuwe genencombinaties extra belangrijk: verse genen zouden namelijk beter aangepast zijn aan de omgeving. En ken je de ‘survival of the fittest’-theorie een beetje, dan weet je dat een goede aanpassing aan de omgeving de sleutel is tot het voorbestaan van een soort.

Maar wat heeft dat met de mens te maken?

De vraag blijft: hoe vertalen deze bevindingen zich naar de mens? Een van de belangrijkste redenen dat we seks hebben, is om nakomelingen voort te brengen die beter geschikt zijn dan hun ouders voor een onzekere toekomst.

Gezien de steeds veranderende omgevingen waarmee onze voorouders werden geconfronteerd (zoals klimaatverandering, ziekte of hongersnood), heeft evolutie bepaald dat het hebben van een stroom aan nieuwe genen via seks belangrijker is dan een reproductiemethode die minder energie kosten (parthenogenese dus).

En zo komt het dat seks niet alleen louter een middel is voor voortplanting, maar ook vooral een garantie is op nieuwe genencombinaties, de sleutel voor het overleven van onze soort. Een beetje een technisch verhaal dus, maar wij vinden dit soort dingen nou echt razend interessant…

Lang leve de liefde: maar wat als je (of de ander) geen zin in seks meer heeft?