Kim van den Oord Psyche 11 jun 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Het is helemaal oké (en gezond) om niet altijd gelukkig te zijn

Vraag een willekeurig iemand hoe het gaat en je zal in de meeste gevallen ‘goed’ te horen krijgen. ‘Goed’ is een bijna reflexmatig geworden antwoord, maar ook een snel antwoord wanneer je eigenlijk niet durft toe geven dat het misschien helemaal niet zo lekker gaat. Onterecht, want eerlijk is eerlijk, we voelen ons allemaal weleens down en zijn écht niet altijd gelukkig. En dat is helemaal oké.  

Ons brein is er op ingesteld om te focussen op negatieve dingen en is er dus niet voor gemaakt om ons altijd blij te laten voelen. Het is daarom zelfs gezond om niet altijd gelukkig te zijn.

Invloed van de maatschappij

Hoewel we stiekem ook wel weten dat niet iedereen zich altijd gelukkig voelt, laat onze maatschappij ons vaak doen geloven. Advertenties met glimlachende mensen, bij het verlaten van een winkel worden we eraan herinnerd om ‘een fijne dag te hebben’ en we krijgen boeken aangereikt met titels als: ‘Ik ben gelukkig, u ook?’ of ‘3 stappen naar een gelukkig leven’.

Dit vind je vast ook interessant: Is de mens wel gemaakt om constant gelukkig te zijn? Evolutionaire psychologie zegt van niet

Doordat de maatschappij ons het idee kan geven dat we altijd maar gelukkig moeten zijn – en we dit daardoor ook verwachten van onszelf – snappen we niet waarom we niet gelukkig zijn als we geen reden hebben om dat niet te zijn.

Eigenlijk is hier ook geen reden voor nodig, maar vaak willen we onszelf toch verantwoorden door er een reden of verklaring voor te zoeken.

We understand en daarom voor eens en altijd een pleidooi over waarom het helemaal oké (en gezond) is om niet altijd gelukkig te zijn:

Plezier versus persoonlijke betekenissen

Wanneer iemand de vraag stelt “waar word jij gelukkig van?” of “wat maakt jouw leven de moeite waard?”, denken de meeste mensen denken aan iets als lekker eten of een positieve bijdrage aan de wereld of een geliefde leveren. Meestal zijn de antwoorden op deze vraag in te delen in 2 categorieën: hedonistische antwoorden of eudaimonische antwoorden.

Onder hedonistische antwoorden vallen de antwoorden als lekker eten, nieuwe kleding of het zien van een schattige puppy. Kortom, alles wat met plezier te maken heeft.

De eudaimonische antwoorden daartegen staan in het teken van persoonlijke betekenissen en doelen: dingen die een positieve bijdrage aan de wereld leveren, een belangrijk levensproject voltooien of leven volgens jouw eigen waarden.

Een belangrijk onderscheid

Het onderscheid tussen deze antwoorden is belangrijk, want geluk en betekenisvol zijn niet hetzelfde. Sommige dingen kunnen betekenisvol zijn, maar zijn allesbehalve plezierig. Denk aan hard werken en alsnog falen, het toegeven van fouten of (opbouwende) kritiek aan moeten horen.

Meer lezen over geluk? Wat is geluk eigenlijk? De meningen zijn verdeeld

Maar andersom ook, want plezierige ervaringen zijn heus niet altijd zinvol. Toen je laatst op de bank alleen lag en enkel opstond om de afstandsbediening, een bak ijs én een reep chocolade te pakken? Heerlijk, maar niet per se zinvol om nog maar te zwijgen over de afkeer en schuldgevoelens de dag erna.

Moraal van het verhaal? Een plezierige ervaring hoeft dus helemaal niet zinvol te zijn en kan je zelfs ongelukkig laten voelen.

Het belang van negatieve emoties

Naast dat het goed is om toe te geven dat een goed leven niet alleen gaat om gelukkig zijn, is het ook goed om toe te geven aan de negatieve emoties die we soms voelen. We schreven al eerder over het belang van negatieve emoties en dat negatieve emoties juist heel goed voor ons kunnen zijn.

Zo kunnen schuldgevoelens ons nieuwe motivatie geven om iets goed te maken, waarschuwt angst ons voor bedreigende situaties en kan woede ons actiever laten handelen. Zelfs jaloezie kan nuttig zijn en ervoor zorgen dat we weer even kritisch naar onszelf kijken.

Een vervelend gevoel betekent geen slecht leven

Het belangrijkste advies van dit verhaal? Ook negatieve emoties en af en toe een vervelend gevoel horen bij het leven. Negatieve gedachten en gevoelens kunnen zelfs helpend zijn.

Ondanks een vervelend gevoel of een slechte dag (of week) af en toe, betekent dit nog niet dat we een slecht leven hebben. Een fijn leven leiden gaat namelijk niet alleen om gelukkig zijn, want als we ons constant gelukkig voelen zouden we kansen missenom onszelf te verbeteren, opnieuw te prikkelen en ons in te zetten voor voor waar we in geloven.

Waar het echt om gaat is dat we mogen voelen in het leven, inclusief pijn, plezier, geluk én verdriet.

Meer over lezen over geluk?

• Waarom je het grote geluk nooit in de toekomst vindt
• Als je zo slim bent, waarom ben je dan niet gelukkig?
• Maakt geld eigenlijk gelukkig? Een gelukspsycholoog vertelt