Josje Smeets Psyche 29 jul 2020, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Waarom een ander altijd meer geluk lijkt hebben dan jij

Eén van onze volgers op Instagram stelde onlangs de vraag aan gelukspsycholoog Josje Smeets: “Wat vind jij van de uitspraak: hij/zij heeft gewoon geluk gehad?”. Dat is een hele interessante, vindt ze. Daarom: een kort lesje sociale psychologie.

Waarom heeft iemand anders altijd meer geluk?

Wij mensen hebben de neiging onszelf te overschatten. Dat doen we op zowel individueel- als groepsniveau. Je maakt deel uit van heel wat groepen. Ga maar na; we hebben familie, vrienden, collega’s, buren, maar ook zijn we bijvoorbeeld Nederlanders, weggebruikers, wachtenden in de rij voor de dixie op dat ene festival enzovoort.

Op de een of andere manier vinden we de groep waartoe wij behoren ‘beter’ dan de groep die daar buitenvalt.

Een perfect voorbeeld: voetbal

Neem ons als supporter van het Nederlands voetbalelftal als voorbeeld. Buiten dat we al jaren niet mee hebben mogen spelen in een kampioenschap van formaat, zullen we volgend jaar toch weer met zijn allen uitbundig uitgedost in het oranje voor de buis hangen.

Ook interessant: Hoe belangrijk is gelukkig zijn? Een gelukspsycholoog geeft antwoord

Op het moment dat Nederland scoort hebben ‘wij’ dat natuurlijk fantastisch gedaan, maar wanneer de tegenstander een bal in de goal schiet hebben ‘zij gewoon geluk gehad’. We maken de fundamentele fout om alles wat positief is aan onszelf of onze ‘ingroup’ te linken aan de geweldige kwaliteiten van deze groep en wanneer er iets positiefs gebeurt bij de ‘outgroup’, dan is het een toevalligheid of ‘puur geluk’.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Dus, wat klopt er?

In beide gevallen hebben we het fout. De waarheid ligt ergens in het midden. Beide ploegen hebben zo hun kwaliteiten, anders mochten ze niet op zulk hoog niveau een partijtje voetbal spelen.

Maar ook speelt de factor geluk bij beide partijen mee. Misschien kijkt de tegenstander net tegen de zon in, draait de scheids net op een cruciaal moment zijn hoofd of zakt de spits van de tegenpartij door zijn knie.

Ook interessant: Een psychologische kijk op het ongeluk van vrijdag de dertiende

Bij negatieve zaken geldt precies het tegenovergestelde. Wanneer er iets nadeligs gebeurt waarbij wijzelf of onze groep betrokken zijn, dan hebben we de neiging de schuld daarvan buiten onszelf te leggen.

Dus wanneer een Nederlandse voetballer een rode kaart getrokken krijgt, dan worden ‘wij’ genaaid door de partijdige scheids, terwijl diezelfde kaart bij de tegenstander ‘hun verdiende loon is, omdat ze zich misdragen’.

Waarom doen we dit?

Om beter uit de bus te komen. We geven niet graag toe dat we falen, want dit is slecht voor ons zelfvertrouwen. Wanneer we iets goed doen, geloven we derhalve graag dat dit komt omdat we simpelweg ook goed zijn. Dus als je dat ene tentamen goed maakt, komt dat omdat je intelligent bent en goed studeren kunt.

En andersom: als we iets verkeerd doen, dan geven we daarvan graag een ander de schuld. Dus als je zakt voor datzelfde tentamen, komt dat omdat het ‘veel te moeilijk was’ of omdat we ‘je vrienden je meegesleept hebben naar dat feest de dag ervoor’. Maar zeker niet omdat je misschien niet slim genoeg bent om te slagen voor die toets.

Het is niet erg om zulke fouten te maken. Als we het idee hadden dat we veel minder kunnen dan dat we denken, dan zouden we nooit meer een uitdaging durven aangaan. Dan zouden we opgeven. Dat zit niet in de aard van de mens. Wij zijn vechters, doorzetters. We houden ervan om onszelf te ontwikkelen. Net zolang totdat we net zo goed zijn als dat we beweren dat we zijn. Zonder geluk te hebben gehad.

Dit artikel is geschreven door Josje Smeets, gelukspsycholoog en owner van HelloBetty.nl. “Als gelukspsycholoog weet en lees ik veel over geluk. Mijn doel is om iedereen te laten weten dat geluk deels maakbaar is. In mijn artikelen op Bedrock.nl leer ik je hoe.”

Meer over geluk:

• Maakt geld eigenlijk gelukkig? Een gelukspsycholoog vertelt
• Hoe een halt toeroepen aan steeds maar meer willen? Gelukspsycholoog Josje geeft tips
• Maakt shoppen gelukkig? Een gelukspsycholoog legt uit hoe dat werkt