Maaike Kooijman Betere wereld 17 dec 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Ja, vrouwen met een hoofddoek kunnen óók feminist zijn

“Steun vrouwen met een hoofddoek hoe dan ook in hun weg omhoog en maak niet zo’n punt van hun kleding. Echte emancipatie gaat niet over uiterlijkheden”, schreef Nora Azarkan in april 2001 (!) in een opiniestuk in Trouw. De reden: de hoofdredacteur van Opzij had gesteld dat zij vrouwen met een hoofddoek niet in dienst zou nemen bij haar feministische blad. En hoewel er 20 jaar later wel íets van verandering te zien is, is de algemene opvatting nog steeds dat vrouwen met een hoofddoek geen feminist kunnen zijn.

Nou eh, wel dus.

De hoofddoek als bescheiden kleding

Het voornaamste argument van de mensen die hoofddoeken en feminisme onverenigbaar vinden, is dat de hoofddoek (ook wel de hijab) in de islam symbool zou staan voor de onderdrukking van vrouwen. Onderdeel van de Koran is inderdaad dat vrouwen hun ‘schoonheid niet onthullen, behalve wat daar zichtbaar van is’, en behalve aan bijvoorbeeld echtgenoten en vaders.

Dat gaat echter niet specifiek over het bedekken van haren, maar over bescheiden kleding in het algemeen. Met andere woorden: geen sexy topjes. Dat laat ook zien hoe groot de invloed van de interpretatie van de Koran is. Letterlijk staat daar niet eens iets in over de bedekking van haren; dat is puur de interpretatie ervan.

Vrouwen in de islam

Dit onderstreept ook moslima Ina Hartgers in het Parool: “Er wordt vaak gedacht dat Islam een vrouwonvriendelijke religie is, maar de reden dat ik moslim geworden ben is juist dat het van oorsprong buitengewoon feministisch is. Ja, er zijn minder feministische interpretaties, maar de manier waarop de profeet vrouwen behandelde en rechten gaf was al een vroege vorm van feminisme.”

Berna Toprak beaamt dat: “Religie inspireert mijn feminisme. Zo heeft God geen gender en benadrukt de islam rechtvaardigheid voor mannen én vrouwen. Vooral als je kijkt naar hoe de islam 1400 jaar geleden vorm kreeg: vrouwen kregen meer rechten, ze mochten bijvoorbeeld in tegenstelling tot wat gebruikelijk was scheiden van hun partner”, vertelt ze tegen OneWorld. Aan de grondslag van veel religies ligt gelijkwaardigheid en wederzijds respect, zo ook bij de islam.

Women don’t owe you pretty: over modern feminisme

In sommige landen is de hijab wel verplicht, zoals in Iran. In dat geval klopt het dus dat het geen eigen keuze is van vrouwen om wel of geen hoofddoek te dragen. In andere landen, zoals Nederland, is het dragen van een hoofddoek vaak wél een eigen keuze vanuit de geloofsovertuiging. Zo zijn er ook vrouwen die wel voor de islam kiezen, maar niet voor een hijab.

Feminisme = eigen keuzes

In dat geval verplichten mannen de vrouwen dus niet om hun haren te allen tijde te bedekken, maar kiezen vrouwen er (eventueel) zelf voor  als eerbetoon aan hun geloof. Dit geldt ook voor sommige christelijke vrouwen die een hoofddoek dragen.

En als het dragen van een hijab de eigen keuze is, dan is het juist bij uitstek iets waar feminisme vóór is (of in ieder geval zou moeten zijn). My body, my rights is een slogan die je vaker terughoort in feministische pleidooien – en bij de keuzes over het eigen lichaam hoort ook de keuze over wel of geen hoofddoek. Vrouwen zijn immers de baas over hun eigen hoofd(doek).

Het is háár leven, dus mag ze zelf weten wat ze doet! En laat dat nou net ook gelden voor feministen die een hijab willen dragen.

Als ik zeg dat getrouwde vrouwen tot 1956 niet mochten werken, geen bankrekening mochten openen en zonder toestemming niet mochten reizen, dan vind je dat waarschijnlijk belachelijk. Het is háár leven, dus mag ze zelf weten wat ze doet! En laat dat nou net ook gelden voor feministen die een hijab willen dragen. Iedereen heeft recht op zelfbeschikking: het maken van eigen keuzes zónder dat anderen je daarvoor veroordelen.

Inspirerende feministen met een hoofddoek

View this post on Instagram

A post shared by Kauthar Bouchallikht (@kauthar_bouchallikht)

Als jij feminist bent, ken je ongetwijfeld Tweede Kamerlid Kauthar Bouchallikht. Zij is intersectioneel feminist én klimaatactivist – en ze draagt een hijab. Hoe dat kan? Dat lees je in haar Twitter-draadje.

View this post on Instagram

A post shared by Ibtihaj Muhammad (@ibtihajmuhammad)

Hier iets minder bekend is Ibtihaj Muhammad, een Amerikaanse schermer. Ze was de eerste vrouw uit de VS die een hijab droeg tijdens de Olympische spelen in 2016 – én die een bronzen medaille kreeg. Ibtihaj zet zich in tegen de discriminatie waar moslimvrouwen in de VS mee te maken krijgen, en wil een voorbeeld zijn voor jonge vrouwen met een hoofddoek die zichzelf nooit terugzien in de sportwereld.

https://www.instagram.com/p/CMI2-p4rqBH/

Make a feminist planet
Women haters get banished
Covered up or not don’t ever take us for granted

Dat zingt Syrisch-Amerikaanse rapper Mona Haydar in Hijabi, haar viral protestlied. Ze zet zich met én buiten haar muziek in voor gelijkheid op alle vlakken, inclusief het erkennen van moslimvrouwen met hijabs in de feministische beweging. Volgen dus!