Margje Hoogland Betere wereld 9 feb 2022, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Vrijwilligerswerk doen? Dít kun je beter niet doen

Vrijwilligerswerk kan heel waardevol zijn, zowel voor jou als voor degene met wie je werkt. Jij zet je in om de wereld een beetje mooier te maken en voor de ander is het een lichtpuntje. Ook wanneer je bijvoorbeeld met dieren werkt. Toch is dit beeld soms iets te romantisch. Vrijwilligerswerk kan onbedoeld ook negatief uitpakken, vooral als je het maar voor korte tijd doet, zoals op reis. 

De schrijver Peter Drucker noemt vrijwilligerswerk een essentieel onderdeel van ons leven. Je leert ervan, draagt bij aan een missie en leert je sterke en zwakke punten te ontdekken. Maar zodra vrijwilligerswerk omslaat in voluntourism is het anders.

Voluntourism en weeshuistoerisme

De combinatie van vrijwilligerswerk en toerisme wordt ook wel voluntourism genoemd. De reizigers die dat doen willen graag hun reis combineren met een iets dat ze voldoening geeft en dat hun CV verrijkt.

Helaas gaat het vaak heel erg uit van de reiziger en wordt de behoeften en input van de bewoners ter plaatse genegeerd. Daarnaast kan het zijn dat vrijwilligerswerk onafgemaakt werk achterlaten – door een gebrek aan de juiste kennis en vaardigheden -, de lokale werkgelegenheid bedreigen en de gap tussen het ‘Westen’ en het ‘niet-Westen’ worden vergroot.

Lees ook: Wil je vrijwilligerswerk doen? Doe mee aan de nacht van de vrijwilliger!

Zijn er bij het vrijwilligerswerk kinderen betrokken? Dan lopen de kinderen het risico op hechtingsproblematiek. Ook is het vaak niet ethisch, mede omdat vrijwilligers een gebrek aan pedagogische ervaring hebben. Het werk met kinderen is vaak in weeshuizen en wordt ook wel weeshuistoerisme genoemd.

Achter deze vorm van toerisme schuilt vaak een groot commercieel netwerk, waar de kinderen het slachtoffer van zijn. De kinderen zijn vaak niet eens wees – in 80 procent van de gevallen.

White saviorism

Vaak gaat voluntourism en weeshuistoerisme samen met white saviorism. Die term staat voor dat een wit persoon niet-witte personen wil helpen. White saviors bedoelen het goed en ze willen vaak alleen maar ‘het juiste doen’. Toch hebben hun acties meestal heel weinig of de verkeerd impact op de mensen die ze helpen.

Lees ook: Giving Tuesday: de dag om terug te geven aan de maatschappij (we delen 6 tips)

White saviors geloven ook vaak dat het hun verantwoordelijkheid is om gekleurde gemeenschappen te ondersteunen – in hun eigen land of ergens anders – omdat ze denken dat mensen van kleur de middelen, wilskracht en intelligentie missen om het zelf te doen. In plaats van dat dit iets bijdraagt, vergroot ook dit de gap, omdat de saviors zich – onbedoeld – superieur voelen.

Je laten verleiden door reisorganisaties

Is het ook altijd iets wat bij jou nog op de bucketlist staat? Think twice en laat je niet verleiden door reisorganisaties. Vrijwilligerswerk zou niet iets moeten zijn dat je alleen doet voor je eigen ervaring en ook niet omdat het goed staat op je CV.

Reisorganisaties doen je vaak anders geloven, maar toch is het echt beter van niet.

Hoe doe je het dan wel?

Wil je echt heel graag vrijwilligerswerk doen? Doe dan goed onderzoek naar de organisatie. Contact opnemen met oud-vrijwilligers is een belangrijk onderdeel daarvan. Zij kunnen je vertellen hoe het echt is en in zijn werk gaat bij de organisatie. Boek je reis ook liever bij de stichting zelf.

Wanneer je bij reisorganisaties boekt moet je vaak ook geld betalen en je weet helemaal niet zeker of het geld ook echt bij organisatie terecht komt.

Lees ook: Hoe jouw vrijwilligerswerk in Nederland iemands leven kan veranderen

Denk ook altijd na over je intentie. Ga je echt vrijwilligerswerk doen omdat je iets wilt doen voor de wereld? Of is het vooral om jezelf een goed gevoel te geven? Wees eerlijk naar jezelf voordat je besluit te gaan. En wees je er van bewust dat er ook genoeg te doen is waarbij geen kinderen betrokken zijn.

Vrijwilligerswerk in Nederland

Wat nog beter is: op structurele basis vrijwilligerswerk doen in Nederland. Ook in Nederland kun je je namelijk inzetten en door het op structurele basis voor langere tijd te doen, kun je echt iets bijdragen. Een paar ideeën:

• Ga wekelijks werken in het asiel in de buurt.
• Meld je aan als buddy en wordt vrienden met iemand met een beperking. Ga gezellig winkelen, een avondje naar de bioscoop of samen sporten. Zo’n vriendschap is ontzettend waardevol en kan er voor zorgen dat iemand minder eenzaam is.
• Word kletsmaatje. Als kletsmaatje help je nieuwkomers bij de Nederlandse taal. Wekelijks spreek je een uurtje via zoom af en ga je gezellig samen kletsen zodat de nieuwkomer gewend raakt aan het spreken van de taal.
• Ga collecteren voor stichtingen die je aan het hart gaan. Het geld dat daarmee wordt opgehaald, helpt culturele instellingen of bijvoorbeeld onderzoek naar nieuwe medicijnen.
• Help mee in een verzorgingstehuis. Je hoeft niet direct mensen te helpen bij het naar de wc gaan, maar thee drinken, kletsen, spelletjes spelen of een wandeling maken, kan wel. Ook dat helpt tegen eenzaamheid en je leert er veel van.