Malu Kirschbaum Psyche 15 mei 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Pijnlijk maar waar: veel vriendschappen overleven de coronacrisis niet

Het weekend staat voor de deur en ik ga bij mezelf te rade. Wie van mijn vrienden heb ik al lang niet meer gezien? De lijst is best wel lang. Hoe komt dat toch? Een kleine rondvraag leert mij dat de coronacrisis op onze sociale relaties drukt. Contact houden met vrienden voelt lastiger dan ooit, want na een jaar teren op videocalls, appjes en wandelafspraken, slaat de vermoeidheid en verslagenheid toe.

Vriendschappen die te veel inspanning kosten, overleven het niet. We concentreren onze energie nu liever op de vriendschappen die ons het meeste opleveren.

We zijn kapot

Auteur en poëet Donna Ashworth schreef er onlangs een prachtige tekst over, die vervolgens wereldwijd viral ging over social media. Ze beschrijft perfect het sociale leven in tijden van de pandemie, de struggles die we hebben en de vermoeide staat waarin we allen verkeren. De strekking van haar tekst luidt als volgt:

‘Je beeldt het je niet in. Het lijkt alsof niemand wilt praten op dit moment. Berichtjes zijn korter, antwoorden komen later. We praten niet meer bij op Zoom. Groepschats zijn minder actief.

Maar het ligt niet aan jou. Het ligt aan iedereen. We zijn kapot. We hebben niks meer te zeggen. We zijn er klaar mee om ‘ik mis je’ en ‘ik wil dat dit voorbij is’ te zeggen. Dus zeggen we niks meer en proberen we gewoon de dag door te komen.’

Socializen via een scherm

Gezien de hoeveelheid keren dat deze tekst is gedeeld, lijken veel mensen zich hierin te herkennen. En ik weet niet hoe het met jullie is, maar ik voel me constant schuldig over de WhatsAppjes die ik nog niet heb gestuurd, de koffie- en wandeldates die ik nog niet heb gepland en de Zoom chats, waar ik niet bij was.

Eigenlijk zouden we nu juist veel liever voor onze vrienden moeten zijn en vaker bij elkaar moeten inchecken. Maar wat heb ik gedaan? Netflix uitgespeeld?

Het probleem is dat we niet gemaakt zijn om te socializen via een scherm. Je kunt menselijk contact simpelweg niet vervangen door een wekelijkse Zoom-chat en je kunt uitjes met je vriendengroep niet vervangen door een WhatsApp-groep. Dat is niet hetzelfde als een festival, een weekend weg of een spontane, lange avond met diepgaande gesprekken. Althans, niet voor mij.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Nabijheid is belangrijk

Als ik tijd doorbreng met vrienden en écht kan connecten, dan word ik daar blij van, terwijl eindeloze WhatsApp-gesprekken langzamerhand de levensenergie uit mij beginnen te zuigen. Daardoor ben ik zeg maar ‘sociaal vermoeid’. En dat is mooi k*t, want sociaal contact is misschien wel onze belangrijkste behoefte van allemaal. Dus corona raakt ons in onze diepste behoefte.

Een guide om de lange afstandsvriendschap te onderhouden

Het zorgt ervoor dat we extra veel energie moeten opbrengen om onze vriendschappen te onderhouden. En zo zit een mens niet in elkaar. We zijn van nature liever lui als het op vriendschap aankomt. Uit een onderzoek uit de jaren ‘50, de ‘Westgate studies’, is namelijk gebleken dat nabijheid een belangrijke factor is. De kans dat studenten in woonblokken goed bevriend werden, was groter naarmate hun kamers dichter bij elkaar lagen.

Kwaliteit voor kwantiteit

Dat betekent dat dat we eerder bevriend zullen zijn met collega’s of mensen van onze sportclub en dat connecties met vrienden die verder weg wonen, verwateren. Daarnaast kiezen we momenteel liever voor kwaliteit, dan voor kwantiteit (want: we voelen ons niet top, dus hebben meer behoefte aan goede vrienden), en zijn we schermmoe. We gebruiken onze computer en telefoon als de hele dag door voor thuiswerk, dus hebben we ‘s avonds geen zin meer om nog te appen of videobellen.

Een pleidooi voor nieuwe vriendschappen

Eerst ging dat digitale contact ons nog goed af, omdat het allemaal nieuw was. We ontdekten  nieuwe online manieren om contact te houden met onze vrienden, maar ondertussen hebben we door dat het geen waardige vervanging is voor offline contact. En daar komt dan nog eens bij dat we minder leuke gesprekken hebben, omdat we minder meemaken en elkaar dus minder te vertellen te hebben.

Alles is tijdelijk

Maar weet je wat? Het is helemaal niet zo erg dat er je vriendschappen gefilterd worden. Door het lezen van de tekst van Donna Ashworth (en het schrijven van dit artikel) voel ik me een stuk minder schuldig. En minder alleen. Want bijna iedereen die ik inmiddels heb gesproken over dit thema, voelt hetzelfde. Daarbij kan ik troost halen uit de wetenschap dat dit, net als al het andere, tijdelijk is.

Zodra we weer naar evenementen kunnen en de restaurants/gyms/bioscopen weer open gaan, zal ik vanzelf terugschieten naar mijn sociale zelf. Wat dat betreft verandert er helemaal niets. En mochten er dan in de tussentijd een paar vriendschappen zijn afgevallen, dan is dat maar zo. Blijkbaar waren ze niet belangrijk genoeg. En dan is er misschien zelfs weer ruimte voor nieuwe!