Jeroen van Lokven Betere wereld 15 dec 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Hoe voedselbossen het klimaat en de natuur kunnen redden

Op de Verenigde Staten na is Nederland de grootste voedselexporteur van de wereld. Zo werd er in 2019 voor maar liefst 94,5 miljard euro aan voedsel geëxporteerd. Voor zo’n klein landje als Nederland is dat ongelofelijk knap, maar helaas komt het niet zonder gevaren. Door onze intensieve landbouw verslechterd de grond, wordt er veel water gebuikt en verdwijnt de natuur. Gelukkig is er een oplossing voor al deze problemen: het voedselbos. Maar wat is dat precies?
Een (echt) bos is goed voor de natuur. Zo verstevigt een bos de grond, haalt het CO2 uit de lucht, houdt het water vast en zorgt het voor een huis voor allerlei dieren. Een voedselbos doet precies hetzelfde; het enige verschil is dat elke plant in een voedselbos voedsel produceert.

Een bos houdt zichzelf in stand

Een bos is een groot netwerk van verschillende planten en dieren die elkaar helpen om goed te functioneren. Zo trekken bomen insecten aan om voor de bestuiving te zorgen, komen vogels op insecten af zodat er geen plaag ontstaat en kunnen die vogels weer nestjes bouwen in de bomen.
Een natuurlijk bos zit vol met deze automatische functies; bij een voedselbos creëer je het zelf. Je zet een grote notenboom in het midden die veel zon nodig heeft, zet daaromheen kleinere fruitboompjes die het beter in de schaduw doen, plant daaronder uien die de gevaarlijke schimmels wegjagen en laat daaromheen distels groeien die de bodem versterken.
Doordat het bos zichzelf in stand houdt, hoef je zelf eigenlijk niets te doen. Een eigenaar van een voedselbos hoeft eigenlijk maar één keer te planten (dat kost natuurlijk wel heel veel moeite) maar daarna hoeft ze alleen nog maar te oogsten.
Must read: Wat is permacultuur en hoe pas je het toe in je tuin (of stuk land)?

Voordelen van een voedselbos

Vergeleken met traditionele landbouw zitten er een hoop voordelen aan voedselbossen.

Voor de luie boer

Opnieuw: het bos houdt zichzelf in stand. Hierdoor hoeft de eigenaar van het voedselbos amper iets te doen. Waar een (gewone) boer elke dag vroeg moet opstaan en hard moet werken om zijn gewassen te onderhouden, heeft een voedselbosboer er bijna geen werk aan. Zo heeft boer Martin Crawford maar een paar uur per maand werk aan het onderhouden van zijn bos.
Om een beeld te krijgen van Martin’s bos, zou je deze korte video van National Geographic kunnen kijken. De video duurt maar 3 minuten, maar je hebt meteen een duidelijk beeld van voedselbossen.
Lees ook: Hoe ecobewust zijn we eigenlijk in Europa?

Geen bestrijdingsmiddelen 

Een ander groot voordeel is dat er in een voedselbos geen anti-schimmels, pesticiden en insecticiden nodig zijn. Het bos zorgt zelf dat plagen en ziektes en overbodige schimmels verdwijnen.

Geen waterverspilling bij voedselbossen

Er hoeft ook niet gesproeid te worden. De bosbodem werkt als een spons. In natte periodes houdt het water vast, zodat het water in droge periodes gebruikt kan worden. Dit zorgt er ook meteen voor dat de kans op overstromingen kleiner wordt. Het bos vangt overbodig water op.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Het hele jaar door oogsten

Waar er bij traditionele landbouw maar één keer per jaar geoogst kan worden, kun je in een voedselbos het hele jaar oogsten. In de lente kunnen er bloemen gegeten worden, in de zomer fruit in de herfst noten en in de winter knollen.

Elk jaar meer rendement

Een bos blijft groeien. Met het jaar worden de bomen hoger en de struiken dikker. Hierdoor kan er elk jaar steeds meer geoogst worden.

Goed voor het milieu

Gewone landbouw is eigenlijk altijd slecht voor het milieu. Er moet bemest worden en er moet met grote machines gereden worden. Bij een voedselbos is dat anders. Het bos filtert namelijk CO2 uit de lucht.

Voedselbos combineert landbouw en natuur

Wanneer we in Nederland geen bebouwing zien, zien we eigenlijk twee dingen. Of het is land dat gebruikt wordt door de boer, of het is een natuurgebied. Bij een voedselbos combineer je die twee. Een voedselbos zorgt voor biodiversiteit (er staan verschillende planten en er komen verschillende dieren) en maakt het toch functioneel voor de mens.
Must read: Eten verzamelen uit de natuur? Dit zijn de tips en regels voor wildplukken

Nadelen van een voedselbos

Een voedselbos heeft een hoop voordelen, maar toch komen de bossen nog niet vaak voor. Dit heeft er onder andere mee te maken dat het aanleggen van een voedselbos een grote investering is. Een boer is ongeveer 30.000 euro per hectare kwijt.
En omdat een bos de tijd nodig heeft om te groeien, gaat er pas na 10 jaar geld verdiend worden. Hoewel een voedselbos na 10 jaar rendabeler is geworden dan een akker, is deze stap vaak te groot voor boeren.
Een oplossing zou bij de overheid kunnen liggen. De overheid kan de bossen subsidiëren, zodat we op de lange termijn een duurzame, voedzame en natuurlijke vorm van landbouw hebben.

Meer over bossen:

• 7 dromerige vakantiehuisjes in de Nederlandse bossen
• Must see: deze short movie laat de link tussen vlees eten en ontbossing zien
• Eindelijk: Nederland krijgt er natuur bij