Romy van Poppel Psyche 28 aug 2019, 06:00

Leestijd: 8 minuten

Wat ik leerde van Vipassana: een week lang mediteren en leven in totale stilte

Vipassana, je hebt er vast eens van gehoord of misschien ken je iemand die het ook heeft gedaan. Oorspronkelijk een 10-daagse retraite waarbij stilte en mindfulness de hoofdrol spelen. Voor mij was het zover, ik gaf me een week lang over aan de stilte in Frankrijk. 

Vipassana is één van India’s oudste meditatietechnieken en betekent ‘de dingen zien zoals ze echt zijn’. Het draait dan ook om het verkrijgen van inzicht, omdat dit diepste transformatie teweegbrengt. De traditionele Vipassana is vrij streng en strikt. Ik vond een aantal dagen stil zijn al challenging genoeg, dus zocht ik verder en kwam uit bij Marnix van Rossum, die zijn eigen ervaringen verwerkte in een eigentijdse vorm die meer bij mij leek te passen.

Een week lang stilte in Frankrijk

Een aantal jaar geleden maakte ik een prachtige reis in Zuid-Oost Azië. Hier kwam ik herhaaldelijk in aanraking met mensen die een stilte-retraite hadden gedaan. Aandachtig hoorde ik hun ervaringen en verhalen aan. Iets in mij werd getriggerd en tegelijkertijd voelde ik dat de timing nog niet daar was.

Lees ook: Voor iedereen die wil beginnen met mediteren: 5 basisinzichten die je kunnen helpen

Nu, zo’n 3 jaar later en wonend in de drukte van Amsterdam, voelde ik al maandenlang de behoefte om mezelf terug te trekken in een hutje op de hei. Toch hield iets me tegen om dit daadwerkelijk te doen.

Toeval bestaat niet

Op een rustige dag op werk liep ik naar de boekenkast die gevuld is met inspirerende boeken. Mijn oog viel het boek ‘De 7 spirituele wetten van succes’ van Deepak Chopra. Ik las de woorden die het belang van meditatie, stilte én het opzoeken van de natuur benadrukten. Dit was het zetje dat ik nodig had om mijn idee tot werkelijkheid te maken.

Angst voor de stilte

Ruim een maand geleden was het zo ver. Ik reisde ik af naar het zuiden van Frankrijk en leverde mijn telefoon in. Ik was best nerveus. Sinds ik kan praten heb ik nooit langer dan een dag mijn mond gehouden (sorry ouders) en daarnaast ben ik dol op nadenken. Achteraf was dit nerveuze gevoel het protesteren van mijn mind.

“De mind is vaak bang om stil te zijn, bang voor het niets, de leegte, of bang zichzelf recht in de ogen aan te kijken. Wie weet wat je dan allemaal ziet. Daarom vult de mind zich met gedachtes, ideeën, praten, contact etc.”, legt meditatiebegeleider Marnix van Rossum uit.

Marnix biedt in zijn retraites een diversiteit aan meditatiemethoden aan, zoals mindfulness, deep breathing, energiewerk en innerlijk kind dialoog, maar alles met een rode lijn. Het is een reis naar jezelf, om steeds meer los te laten wat je niet bent en meer te worden wat je bent. Dat is vaak een stuk positiever, opener, speelser en liefdevoller dan we denken.

Mediteren is niet ‘niet denken’

Eenmaal in de lotushouding in de meditatiezaal legt Marnix uit wat mediteren is en wat het ook vooral niet is. Ik had blijkbaar de overtuiging dat mediteren een afwezigheid van gedachten is. Dus ook al werd mij iets anders verteld, ik was de eerste 2 dagen hard aan het werk om mijn gedachten te controleren. Het werd vooral drukker in mijn hoofd. Na 2 dagen struggelen en een gesprek met Marnix, wist ik dat het anders kon.

Ook interessant: Geleide meditatie: een focus op de ademhaling

“Het gaat om een bepaald begrip, dat je gedachtes niet van jou zijn en ook niet altijd waar zijn. Het zijn een soort indrukken en ideeën die gevormd zijn mede door een combinatie van ervaringen en de cultuur en familie waarin je bent grootgebracht. Het is dan ook belangrijk om gedachtes ook te kunnen sturen richting bezinning, inzicht, begrip, rust vinden, of om zich te bevrijden van dingen. Anders blijf je, je hele leven in eenzelfde cirkeltje ronddraaien”, vertelt Marnix.

Out of the box

De natuurlijke staat van de geest is denken. Door dat te onderdrukken, wordt er een aversie ontwikkeld. Er groeit verzet en hetgeen wat je niet wil, wordt juist meer aangewakkerd. Probeer maar eens niet aan een roze olifant te denken, waar denk je dan aan? Juist…

“Veel onrust ontstaat door aversie, irritatie, boosheid, verlangen of hebzucht, zo benadrukte de Boeddha. Het is soms echter goed ook boos te kunnen zijn of ergens voor te streven, maar je moet weten waar je onder lijdt. Boosheid of ongenoegen uiten om voor jezelf op te komen, is een ander verhaal dan jezelf op te winden in een file of over de reacties van anderen.”

Wat Marnix benadrukt is dat er geen box is van goed of fout in algemene zin. Zijn benadering noemt hij out of the box, terug naar je centrum (OBIC). Het hangt erg af van de situatie, persoon en moment. Daarom moet je open minded zijn en alles blijvend durven te onderzoeken. Doe je dat niet, dan wint de arrogantie het van de weg naar je hart. Dat is wel degelijk pijnlijk, ook al heb je dat vaak niet zo door.

Lees ook: Bedrock ontdekt Nederland: 5 fijne yogaretreats lekker dichtbij huis

De innerlijk-kind meditatie 

Gedurende de week gebruikte ik momenten van irritatie, aversie en verlangen om erachter te komen wat maakte dat dit gevoel in mij werd getriggerd. Een voorbeeld hiervan was toen we besloten om met de hele groep te gaan zwemmen. Mijn kamergenoot was op dat moment buiten en er werd mij gevraagd om haar mede te delen dat we samen zouden gaan. Ik voelde me weer een kind dat buiten mocht spelen. Toen ik mijn kamergenootje tegenkwam dacht ik ineens ‘o ja, zeggen!.’

In een opwelling (en met veel energie) deed ik de mededeling. Ik ben nogal sensitief voor de (non-verbale) reacties van anderen en ik dacht gelijk te zien dat ik haar nogal overrompelde. Ik had het idee dat ik haar uit haar ‘flow’ haalde en voegde er gelijk aan toe ‘Uh… als je zelf ook wil natuurlijk!’. Ze gaf aan het fijn te vinden dat ze er zelf nog even over na mocht denken.

Voor een ander misschien niks aan de hand, maar terwijl ik doorliep, voelde ik me afgewezen. Gedachtes als ‘hoezo vindt ze dit niet leuk’ en ‘nou iets enthousiaster kan ook wel’ schoten door me heen. Toen ik dit gevoel later ging onderzoeken, lachte ik om mezelf. Het was verhelderend om in te zien dat ik me niet afgewezen hoefde te voelen en dat dit gevoel helemaal oké was. Daarmee verdween de pijn die het eerder opwekte.

Coping mechanismen

Het gevoel van afwijzing komt voort uit mijn jeugd. In onze kindertijd maken we pijnlijke en traumatische momenten mee waardoor we coping mechanismen ontwikkelen die ons zouden behoeden voor de mentale pijn. Deze mechanismen werken later in het leven tegen ons en we verliezen de verbinding met onszelf en anderen. Een open hart maakt dat je deze zogenaamde ‘bescherming’ moet loslaten.

Dat doen we volgens Marnix meestal niet. Uit angst voor pijn, kwetsbaarheid of om niet de controle te willen verliezen. Maar in wezen worden we dan juist hierdoor gecontroleerd en krijgen we meer autonomie over ons leven en kan het worden losgelaten, als we dit meer onder ogen komen. Dit loslaten is het mooiste wat ik deze week heb ervaren en wens ik iedereen toe.

Dit vind je vast ook interessant: Het ware geheim om geluk te openbaren

Een open hart

Door een diepere beleving van mijn lichaam, geest en energie liet ik me minder meeslepen door (zeer interessante en soms onnozele) gedachtespinsels en leek het of mijn geest het op een gegeven moment ging opgeven. Alsof het doorhad dat het geen zin had om nog veel te denken, omdat ik de gedachtes langs me heen liet gaan en me er niet direct mee identificeerde.

Tijdens één van de meditaties hoorde ik Marnix zeggen ‘het is wat het is’ en die zin resoneerde enorm bij mij. Er kwam een golf van rust over me heen die ik nooit eerder had ervaren en de tranen stroomden over mijn wangen. Er volgde een gelukzalig gevoel. Niet zoals het winnen van de loterij of te horen krijgen dat je bent aangenomen voor die ene baan, maar een ander en intens gevoel van geluk.

Het gevoel kwam voort uit ZIJN, niet vanuit een externe trigger. Ik voelde energie in en rondom mijn hart en daarna volgde een open en licht gevoel in dit gebied, mijn hart opende zich.

Een week mediteren in stilte en in de natuur bracht me veel. Van spreken naar voelen, van kijken naar zien en van doen naar ZIJN.

Romy van Poppel schrijft voor Bedrock over (werk)geluk én is directeur bij Flink, ‘ondernemers in geluk’. Marnix van Rossum is psycholoog en out of the box meditatiebegeleider. Hij leefde 6 jaar in tempels en meditatiecentra in Azië, waaronder 2 jaar als monnik. Marnix geeft meditatiebegeleiding bij de Gimsel Academy in Rotterdam, en retraite-weekenden en weken die je hier kan bekijken.

Bedrock’s meditaties luisteren?

• Geleide meditatie: een focus op de ademhaling
• Geleide meditatie: voor meer focus en concentratie (laat je gedachten gaan)
• Bedrock’ geleide meditatie: geluid (30 minuten)