Malu Kirschbaum Voeding 12 apr 2023, 11:55

Leestijd: 4 minuten

Waarom het vet belangrijk is om vet te eten

Al jarenlang gaat de voedingsindustrie de strijd aan tegen vetten. Sinds de jaren tachtig en negentig zijn er overal lightproducten verkrijgbaar en zijn de meeste mensen er dan ook van overtuigd dat vet de grote boosdoener is. Maar diëtisten zijn daar inmiddels weer van teruggekomen. Vet is namelijk een belangrijke energiebron en een cruciaal onderdeel van je lichaam.

Een pleidooi voor het eten van vet.

Suiker is de duivel

Cola light, mager gehakt en halvarine. Van bijna elk bewerkt product is een light variant verkrijgbaar in de supermarkt. Alleen wordt er niet bij verteld dat aan deze lightproducten vaak een extra schepje suiker of zoetstof wordt toegevoegd. En daarvan weten we inmiddels dat het ongezond en zelfs verslavend is.

De laatste jaren spreken we dan ook steeds meer in het voordeel van vet en wordt suiker afgeschilderd als de grote vijand. Suiker is de echte dikmaker, terwijl regelmatig vet eten juist heel belangrijk is om gezond te blijven. Zelfs als je wilt afvallen, is het essentieel om vet binnen te krijgen. Echt? Ja echt.

Het belang van vet

Vetten zijn namelijk onmisbaar voor verschillende lichaamsprocessen en op de lange termijn ook van grote invloed op je hormoonhuishouding. Een te lage vetinname zorgt ervoor dat je vetoplosbare vitamines niet opneemt en eiwitten niet goed kunt transporteren.

Vet is niet alleen maar vet. Vet is een orgaan (ja, een orgáán!) dat onder andere hormonen aanmaakt, met je hersenen communiceert en energie levert. Het is noodzakelijk om deze basisfuncties van je lichaam te ondersteunen. Bovendien helpen vetten tegen ontstekingen, het in balans houden van de bloedsuikerspiegel en een betere opname van vitaminen.

De werking van vet

In het boek Vet belangrijk leggen artsen en onderzoekers Mariëtte Boon en Liesbeth van Rossum uit dat overgewicht en obesitas wereldwijd een groot probleem vormen, maar dat – in tegenstelling tot wat menigeen denkt – te veel eten en te weinig bewegen daar lang niet de enige oorzaken daarvan. “De werking van ons vet is vele malen complexer.

Je lichaam heeft wel 10.000 miljard cellen, waaronder vetcellen. Cellen vormen de bouwstenen van verschillende organen, zoals het hart, de longen en ook het vetweefsel. Vet is dus een orgaan met vitale functies, net als het hart en de longen en is zelfs een van de belangrijkste organen van ons lichaam.”

Bruin en wit vet

Als je dikker bent, houd je meer vast in je vetcellen. Boon en van Rossum: “Een vetcel kun je ook wel vergelijken met een ballon waar meer of minder lucht in zit. Je vetcellen zijn rekbaar, maar de ene persoon heeft een net iets ‘soepelere’ vetcel dan een ander. Dit verklaart waarom de ene persoon ook sneller vol zit dan een ander.”

In je lichaam kun je twee soorten vet detecteren, namelijk wit en bruin vet, met elk een andere functie. Wit vet slaat lichaamsvet op en bruin vet functioneert als een soort kacheltje dat vetten en suikers omzet in warmte. Vet speelt dus een rol in hoe je lichaam energie opslaat en is de belangrijkste brandstof voor de meeste organen.

Transvetten, verzadigde vetten en onverzadigde vetten

Inmiddels zal duidelijk zijn dat je vet eten niet moet vermijden. Vet is namelijk niet per definitie slecht en biedt juist als voedingsstof veel energie. Zo blijft vet volgens de Consumentenbond langer in je maag dan bijvoorbeeld koolhydraten en zorgt het daardoor langer voor een verzadigd gevoel.

Maar wanneer we spreken over vetten in voedsel, is het belangrijk om onderscheid te maken tussen transvetten, verzadigde, verzadigde vetten en onverzadigde vetten. Transvetten en verzadigde vetten kunnen volgens Boon en Van Rossum het LDL-cholesterol verhogen, wat kan zorgen voor een hoger risico op hart- en vaatziekten.

Welke vetten zijn gezond?

De meest ongezonde vetten zijn de transvetten en die vind je in gefrituurd voedsel, koek, gebak, chocoladerepen, maar ook in margarine. Verzadigde vetten zijn al een stuk minder slecht als de transvetten en zitten voornamelijk in dierlijke producten zoals roomboter, volle melkproducten, kaas, vet vlees, worst en snacks.

Onverzadigde vetten zijn de meest gezonde vetten. Dit zitten onder andere in vette vis, walnoten, lijnzaad, pinda’s, avocado, olijven en chiazaad. Er wordt dan ook geadviseerd om producten met veel transvetten te vermijden, verzadigde vetten te beperken, maar wél veel onverzadigde vetten tot je te nemen.

Bij overgewicht álle factoren aanpakken

Als je gewicht wilt verliezen, moet je vet natuurlijk wel met mate eten, maar dat geldt voor je dieet en dus alle voedingsstoffen in het algemeen. Vet is dus niet de vijand. Besef dat er nog zoveel meer factoren van invloed zijn op je lichaamsgewicht.

Boon en van Rossum: “Je kunt ook nooit zomaar tegen iemand kan zeggen dat ‘ie gewoon een beetje minder moet eten. Het is belangrijk eerst goed te kijken naar de oorzaak van overgewicht en álle factoren aan te pakken voordat je met een dieet begint. Denk bijvoorbeeld aan stress verminderen, je slaappatroon of de medicatie die je gebruikt.”