Malu Kirschbaum Psyche 20 jun 2021, 06:00

Leestijd: 5 minuten

De verslaving aan altijd meer willen: zo kicken we ervan af

Tot voor kort leefden we in de beste tijd ooit. De mens was nooit eerder zo veilig, zo rijk en zo gezond. Toch willen we meer. Altijd maar meer. Waar is het misgegaan? Volgens de auteurs van het boek Verslaafd aan Oneindigheid gaan onze problemen ver terug en is het idee van grenzeloosheid een alsmaar groeiende verslaving. Het is tijd om radicaal af te kicken van onze drang naar oneindigheid. Maar, hoe doen we dat?

Filosoof en biomedicus Walter Beukers en historicus en kunstenaar Jaap Godrie werken al ruim 10  jaar samen en ontwikkelden een nieuw perspectief op (onder andere) dit vraagstuk.

Telkens een grens over

Als we thuis zijn, willen we meer feestjes. Hebben we sociale verplichtingen, dan willen we meer rust. Wanneer we altijd maar doorwerken, wensen we meer vrije tijd. En mensen met tijd genoeg, zouden willen dat ze meer van betekenis konden zijn. Het is nooit goed genoeg. En het gras is groener bij de buren. Altijd.

Nooit genoeg is hetzelfde als altijd meer willen hebben. Meer willen verdienen, een hogere functie willen bereiken. Nog mooiere of exotischere reizen maken, groter willen wonen, mooier willen wonen, een tweede huis. Bijvoorkeur een vakantiewoning in een warm land. Een auto. Of misschien een tweede?

Een bodemloze put

Waar het precies is misgegaan is moeilijk aan te duiden. Volgens Walter en Jaap is het gegaan zoals bij elke verslaving, waarbij elke stap tot een steeds groter verlangen heeft geleid, telkens weer een grens over. Om grip te krijgen op deze tijd en om samen op een nieuwe manier verder te gaan, moeten we eerst begrijpen hoe we hier terecht zijn gekomen.

Geleidelijk zijn we ontpopt tot compleet andere wezens. Het ging met horten of stoten, maar het leek alsof we geüpdate werden van Windows 3.2 naar Windows 10. We gingen ons anders gedragen, we gingen steden bouwen, we gingen plekjes van de aarde toe-eigenen, we creëerden landen. En sinds de industriële revolutie gingen we veel reizen, carrière maken en werd de aarde beschouwd als een bodemloze put.

Fast forward naar 2021

Inmiddels zijn we een stuk wijzer geworden en weten we dat dat de planeet naar de filistijnen gaat als we zo doorgaan. En ook de pandemie heeft ons tot een halt geroepen. Maar het altijd streven naar meer zit ons brein gebakken. De laatste paar 100 jaar heeft de maatschappij steeds meer geloof gekregen in de toekomst en willen we onszelf alsmaar verbeteren op ieder vlak.

Druk druk druk: waarom zien we druk zijn als een statussymbool?

En dat is ook niet zo gek. We hebben de mogelijkheid gekregen om te studeren, geld te verdienen en hoger op de maatschappelijke ladder te klimmen. Dat heeft een overtuiging met zich meegebracht dat we meer kunnen krijgen dan we nu al hebben. En als we weten dat we meer kunnen krijgen, dan willen we het ook. 

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Bedrock Magazine (@bedrockmagazine)

Het gevaar van de oneindigheid

Zelfs al winnen mensen miljoenen in de loterij dan kunnen ze zich nog bezig houden met anderen die hogere bedragen hebben gewonnen. Het geeft dus blijkbaar geen voldaan gevoel. De ontevredenheid blijft knagen. En daar zit het gevaar van de oneindigheid. Want hoeveel geld ze ook hebben, hoe groot het eigen vermogen ook is: er zijn altijd mensen die meer hebben.

Hoe komt het dat je aan het einde van een drukke dag behoefte hebt aan een glaasje?

Daarom is het tijd om af te kicken van onze verslaving. Momenteel kunnen we namelijk niets anders concluderen dan dat we onze planeet aan het verkwanselen zijn en dat we tegelijkertijd een heel saai leven hebben, veelal kijkend naar een scherm, in lelijke ruimtes, met veel stress, veel zorgen en weinig tijd voor belangrijkste mensen en momenten in ons leven. Laat staan voor de omgeving waar dat leven zich afspeelt.

Eindeloze consumptie

Volgens Wouter en Jaap zal dat afkicken pijn gaan doen, maar zal het ons ook veel rijkdom brengen. Namelijk een ander soort rijkdom, in de vorm van rust, aandacht, vreugde, zin, spel en geluk.

“Allereerst moeten we af van de gedachte dat succes selfmade is, want elk succes is afhankelijk van anderen. Ook de rijkdom van de selfmade man is dus niet zijn eigen rijkdom. Hij heeft deze niet verdiend, maar die werd hem gegeven. Daarom is er maar één oplossing: teruggeven, meedoen en samenleven.”

Weg met die onnodige stress en drukte: zo doe je het weer rustig aan

Verder geven Wouter en Jaap aan dat we moeten stoppen met de eindeloze consumptie. “Het leven wordt niet beter als we alles zien, alles kopen en alles meemaken. Begin maar eens in je eigen omgeving en kijk, luister en ruik dan eens goed. Mocht je rond je zeventigste toch wel klaar zijn met de lokale flora en fauna, dan kun je altijd nog een reisbureau binnenstappen.”

Alleen samen

Ook moeten we volgens de heren af van onze economie, niet voortdurend concurreren en stoppen met individualisme. Die eenzaamheid onder het mom van ‘vrijheid’ maken ons leger, niet vrijer. Het is juist de verbondenheid die vrijheid geeft. Dit klinkt misschien allemaal wat poëtisch en dat is ook de insteek van hun boek. Het leest weg als een roman, maar is eigenlijk meer een filosofische documentaire.

https://www.bedrock.nl/zondag-mentaal-voorbereiden-drukke-week/

Wat we er vooral uit kunnen concluderen? Dat we het sámen moeten doen. Dat we onszelf moeten afleren dat dat we steeds maar meer doelen najagen. En dat we ook van de kleine dingen moeten genieten. Daardoor leren we ons prachtige leven te waarderen zoals het is.