Lisanne de Vaan Maatschappij 24 mrt 2020, 06:00

Leestijd: 6 minuten

We zijn verslaafd aan informatie: is het dan nóóit genoeg?

Op het werk, thuis of onderweg. Waar we ook zijn, een groot gedeelte van de dag wordt gespendeerd aan het consumeren van informatie. Hoewel dit soms uitputtend kan werken zijn we altijd op zoek naar meer. Of het nou nieuwtjes, blogs of grappige filmpjes zijn: we all love it. Maar waar komt deze liefde voor informatie vandaan? En hoe gaan we met al die beschikbare informatie om?

Het is 7 uur als de wekker gaat. Met mijn ogen nog half gesloten grijp ik naar mijn telefoon. Uiteraard om de wekker uit te zetten, maar ook om mijn mailbox, Whatsapp, Facebookpagina en Instagram te checken. Want terwijl ik op één oor lag, heeft het internet niet stil gelegen. Zodra ik alles zorgvuldig heb gecheckt leg ik mijn telefoon weer weg. Eventjes dan.

Want ook gedurende de dag houd ik nauwlettend mijn telefoon in de gaten. Voor het slapen gaan doorloop ik hetzelfde riedeltje als in de morgen. Ik sta er mee op en ik ga er mee naar bed. Letterlijk. Herkenbaar? Grote kans. Velen van ons zijn verslaafd aan het verkrijgen van informatie en bang om iets te missen.

Infomania

Om het beestje bij zijn naam te noemen: we lijden aan infomania. Dit is de dwangmatige behoefte om nieuws en informatie te consumeren, meestal via de telefoon of computer. Zelfs als we na een lange werkdag vermoeid thuis komen gaan we weer het internet op, op zoek naar zoveel mogelijk informatie.

Of het zinvol is? Niet echt. We onthouden namelijk lang niet alles. Daarnaast zorgt de overdosis aan informatie voor symptomen als traag denken en een verminderd creatief vermogen. Weinig mensen die daar op zitten te wachten. Maar waarom doen we het dan toch?

De oorzaak

Voor de oorzaak van infomania kijken we naar Maslow’s hierarchy of needs-model, waarin de vijf universele behoeften van de mens worden beschreven. Onze internetverslaving komt voort uit twee van deze behoeften, namelijk de behoefte aan samenhorigheid en de behoefte aan zelfactualisatie.

Must read: De voorwaarde voor geluk is zo simpel (en het is één van de basale menselijke behoeften)

Mensen zijn sociale dieren en hebben behoefte aan sociale contacten. Het internet voldoet hieraan door middel van social media kanalen, waarop connecties kunnen worden gemaakt met vrienden, familie en geliefden. De behoefte aan zelfactualisatie (in het bijzonder het streven naar kennis) kan worden vervuld doordat het internet een ongelimiteerde hoeveelheid aan informatie bevat. Er is eindeloos veel kennis beschikbaar. En wat je ook zoekt, met één druk op de knop kun je het vinden.

De grootte van het world wide web

Zoekmachines als Google zijn inmiddels niet meer weg te denken. Vind maar eens een antwoord op je vraag zonder gebruik te maken van dit soort tools. Dat is zoiets als zoeken naar een speld in een hooiberg. Er zijn naar schatting in totaal ongeveer 4,2 miljard webpagina’s die het internet thuis noemen.

De grootste 4 (Google, Microsoft, Amazon en Facebook) bevatten ongeveer 1,2 terabytes aan informatie. Als je van plan was om dat allemaal bij te houden, stop dan maar meteen. Onmogelijk. Voor je het weet ben je een half uur verder en zit je vol bewondering naar kattenplaatjes te kijken.

Brein kan informatie niet aan

Van de informatie die we wél tot ons krijgen onthouden we lang niet alles. Volgens Paul Reber, professor in de psychologie aan Northwestern University, komt informatie sneller binnen dan ons geheugensysteem het allemaal kan opschrijven. Hoewel deskundigen stellen dat onze hersenen fysiek in staat zijn om een paar petabytes aan herinneringen op te slaan, is het gemiddelde brein mentaal niet in staat om alle informatie die je gedurende de dag opdoet te behouden.

Enkel de helft van de dagelijkse informatie wordt op een zinvolle manier in het brein opgeslagen, zegt Dr. Dimitrios, psyscholoog aan het University College London.

Lack of focus

Natuurlijk brengt het internet ons veel goede dingen, maar het heeft soms ook een negatief effect op ons functioneren. Probeer maar eens een paar hoofstukken uit een boek te lezen. Grote kans dat je halverwege een bladzijde wordt gestoord door een berichtje op je telefoon en dit direct gaat lezen.

Logisch, we willen natuurlijk graag op de hoogte blijven van alles wat er om ons heen gebeurt. Maar wat begint als ‘even een berichtje beantwoorden’ of ‘snel dat artikel van een vriendin lezen’ kan uitmonden in een doorkliksessie naar andere sites en content. Voor je het weet ben je een half uur verder en zit je vol bewondering naar kattenplaatjes te kijken. Uh, what just happened?

Lees ook: Tips zodat je je kunt focussen op écht belangrijke zaken (en niet de dringende)

Het oh-zo-interessante internet heeft je afgeleid van hetgeen waar je mee bezig was, als gevolg van een externe of interne onderbreking. Een berichtje of notificatie op je telefoon dat er voor zorgt dat je aandacht wordt weggetrokken is een externe onderbreking. Van een interne onderbreking is sprake wanneer je uit jezelf op zoek gaat naar informatie, zoals het checken van social media.

Dit laatste gebeurt vaak onbewust. We pakken onze telefoon erbij, zonder van te voren te weten wat we hierop gaan doen. Uit gegevens van Business Insider blijkt dat we gemiddeld 95 keer per dag onze telefoon ontgrendelen, wat neerkomt op eens in de 10 minuten. Een goede reden? Die hebben we niet. Het is een gewoonte die er langzaam in is geslopen.

Hoe ermee te dealen

We hebben het misschien niet altijd door, maar het continue zoeken naar informatie is een stressvolle taak waar we onszelf allemaal aan onderwerpen. Daarbij zorgt het constant checken van wat anderen aan het doen zijn er alleen maar voor dat je aan jezelf gaat twijfelen. En daar heb je natuurlijk niets aan. De volgende tips helpen je om met de vloedgolf van informatie om te gaan:

• Zet je notificaties op je telefoon uit tijdens je werk. Zo voorkom je dat je continue wordt afgeleid en ben je veel productiever.
• Schrijf je uit voor nieuwsbrieven die je nooit leest, maar die wel elke dag in je mailbox verschijnen. Behoud de nieuwsbrieven die je echt interessant vindt (zoals de Bedrock-nieuwsbrief natuurlijk) en waar je waardevolle informatie uithaalt.
• Wees kritisch. Filter wat je echt wilt weten of checken en laat de rest voor wat het is. Is het nou echt zo belangrijk om te weten bij welk restaurantje de buurjongen gisteren heeft gegeten of hoe de nieuwe schoenen van je vriendin er uit zien? Niet echt toch. Belangrijke updates van de mensen die dicht bij je staan hoor je vast in real-life.
• Lees alleen artikelen wanneer je een specifieke vraag hebt en hier een antwoord op zoekt. Op deze manier zal je minder tijd spenderen aan het lezen van dingen die je waarschijnlijk toch nooit zult gebruiken.
• Check interessante nieuwsbrieven of blogs aan het einde van de dag, wanneer je to-do list is afgewerkt. ’s Ochtends ben je het meest productief, dus die uurtjes kun je beter aan je werk besteden.
• En tot slot: zet je telefoon op vliegtuigstand wanneer je gaat slapen, zodat je niet wakker wordt van binnenkomende berichtjes. Zonder een goede nachtrust is de informatie die je overdag binnen krijgt natuurlijk ook moeilijker te verwerken.

De hoeveelheid informatie waarover het internet beschikt zal de komende jaren alleen maar toenemen. En dat betekent dus nog meer consumptiemateriaal voor ons. Raak je van de gedachte alleen al in paniek? Don’t worry.

We kunnen de stroom van informatie misschien niet stopzetten, maar wat we wel kunnen is leren er mee om te gaan. Het is iets dat we moeten leren managen. En dat kan pas als we ons bewust zijn van ons eigen gedrag.

Meer over de mind

• Dit onderzoek legt precies uit hoe suiker je hersenen uitput
• The mind explained op Netflix is een boeiende miniserie over ons brein
• Mindfulness zoals het oorspronkelijk bedoeld is