Tessa Ham Maatschappij 28 jul 2020, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Waarom zijn witte westerse mensen expats terwijl de rest immigrant wordt genoemd?

Soms is racisme goed te herkennen. Aan witte puntmutsen of scheldwoorden bijvoorbeeld. Maar vaker nog is racisme subtieler, in de vorm van wit privilege bijvoorbeeld. Zo erg doorgesijpeld in de samenleving dat we het ons niet realiseren. Zo diep ingebakken dat we er geen twee keer over nadenken. Het woord expats is daar een goed voorbeeld van.

Want waarom worden witte mensen uit het westen die in het buitenland gaan werken ‘expats’ genoemd, en noemen we mensen met andere nationaliteiten en afkomsten ‘immigranten’?

De definitie van het woord expat en immigrant

Denk er maar eens over na. De definitie van een expat is ‘een persoon die buiten het vaderland verblijft’. Een immigrant is een persoon die permanent komt wonen in een ander land. Er is hier één onderscheid gemaakt: immigranten zijn van plan in het land te blijven wonen. Expats, of dat nou over tien maanden of over tien jaar is, zijn van plan weer naar hun vaderland terug te keren.

In de praktijk is er meer onderscheid te maken en blijven expats soms toch ook in het land wonen. Expat is een term die is gereserveerd voor westerse blanken die in het buitenland gaan werken. Afrikanen en Arabieren zijn immigranten. Het woord immigrant is veel meer geladen dan de definitie in de vorige alinea. Het heeft veel connotaties, vooroordelen en veronderstellingen over klasse, opleiding en voorrecht. Net zoals de term expat andere aannames oproept.

Lees ook: Speak up & stand up – dit is wat je zelf kunt doen tegen racisme

De huidskleur is overigens niet het enige kenmerk waardoor onderscheid wordt gemaakt tussen expats en immigranten. Ook sociale klasse en economische status spelen hierin mee. Polen die schoonmaakwerk gaan doen, of in de beveiliging of kassen gaan werken, worden namelijk ook migranten genoemd.

En dat terwijl zij in feite expats zijn. “Het gaat niet om de kleur van je huid en niet om het salaris dat je verdient”, zegt Yvonne McNulty, een expat-onderzoeker en hoofddocent aan de school voor menselijke ontwikkeling en sociale wetenschappen aan de SIM University in Singapore, tegen de BBC. “Dienstmeisjes of bouwvakkers die oorspronkelijk uit een ander land komen, zijn eigenlijk net zo goed expats.”

De motivatie achter de verhuizing

In het debat rondom het woord migratie wordt ook vaak het argument gebruikt dat het gaat om de motivatie. Een immigrant zou in het buitenland gaan werken voor een beter leven. Maar hebben westerse witte expats niet eigenlijk hetzelfde doel? Vaak gaan zij in het buitenland werken om hun leven te verrijken. Ze gaan er werken voor ervaringen, geld of ambities op het gebied van hun carrière.

Wat maakt één woord nou uit, zou je misschien denken? Eén woord gebruiken voor alle mensen die in het buitenland werken, gaat niet veel veranderen. Maar door de lading van het woord is het wel degelijk belangrijk om ons hier bewust van te worden.

Realiseren dat we onbewust woorden gebruiken om witte westerse rijke mensen boven anderen te plaatsen, toont aan dat het (onbewust) op veel meer plekken fout kan gaan. Bovendien is het verschil in deze termen duidelijk maken belangrijk, omdat het in sommige gevallen gebruikt kan worden als politiek instrument of om te dehumaniseren.

Lees ook: Wat voor privileges een witte huidskleur met zich meebrengt (zonder dat je het misschien weet)

The AtlanticThe Guardian