Julia van Buuren Psyche 14 sep 2024, 12:30

Leestijd: 3 minuten

Toename vermijdende persoonlijkheidsstoornis door TikTok? Psycholoog legt uit

TikTok is dé plek om open te zijn over je mentale gezondheid. Velen delen dan ook mentale uitdagingen waar ze in het dagelijks leven mee te maken krijgen. Zo zijn er ook veel video’s over verschillende persoonlijkheidsstoornissen, zoals een vermijdende persoonlijkheidsstoornis. Wat is dit en komt dit nu vaker voor? Wij vroegen het aan ontwikkelingspsycholoog Wendy de Pree.

Vermijdende persoonlijkheidsstoornis

Een vermijdende persoonlijkheidsstoornis houdt in dat je bang bent voor sociaal contact en afwijzing, en dit daarom uit de weg gaat. Mensen met een vermijdende persoonlijkheidsstoornis leven vaak in hun hoofd en zijn erg zelfkritisch, ze vinden veelal dat ze niet interessant genoeg zijn voor anderen. Daarnaast vinden ze het moeilijk om zichzelf te zijn bij anderen, zijn ze vaak terughoudend en durven ze hun mening niet snel te geven. De stoornis ontwikkelt zich vaak op een jong volwassen leeftijd en gaat meestal gepaard met angst en depressie.

@mikeb.avpd.bpd

Ever heard of avoidant personality disorder? #askmeout #avpd #avoidantpersonalitydisorder #avoidantattachment #dating

♬ original sound – cess (spam=block)

Hoe ontstaat het?

Volgens De Pree zijn er verschillende redenen waarom iemand een vermijdende persoonlijkheidsstoornis ontwikkelt. “Er is sprake van een biologische aanleg, maar ook wat je in het leven hebt meegemaakt en hoe je bent opgegroeid speelt een rol.” Het is volgens haar een heftige stoornis die ervoor zorgt dat je er op verschillende gebieden in je leven, zoals op persoonlijk vlak, op werkgebied en binnen relaties, veel last ervaart. “Het is niet zo dat je een beetje verlegen bent, maar de angst heeft een ernstige impact op je leven en dat uit zich in alles wat je voelt, denkt en hoe je handelt.”

Komt het nu vaker voor?

1 tot 5 procent van de mensen heeft een vermijdende persoonlijkheidsstoornis, het komt dus niet vaak voor. “En het komt nu ook niet vaker voor dan vroeger.” Op social media heeft De Pree al vaker voorbij zien komen dat 1 op de 5 mensen deze stoornis heeft, wat een stuk meer is, maar dat klopt volgens haar helemaal niet.

‘Gevaarlijk om met psychiatrische labels te strooien’

De Pree ziet dat verschillende kenmerken van de stoornis in video’s op social media voorbij komen. “Iedereen heeft wel eens geen zin om naar een feestje te gaan, fomo, of is onzeker. Dit wil alleen niet zeggen dat je direct een ernstige vermijdende persoonlijkheidsstoornis hebt.” Volgens haar is het dan ook gevaarlijk om met psychiatrische labels te strooien. “Soms geeft het erkenning, maar tegelijkertijd minimaliseert het ook de ernst van de stoornis voor de mensen die hier echt mee te maken hebben.” Ze vindt het dan ook niet verstandig dat jongeren zichzelf iets toeschrijven wat eigenlijk niet bij hen past. “Als je zegt dat je een stoornis hebt voelt het ook gelijk ernstiger, maar als je zegt ‘ik ben wat angstig‘ dan is dat helemaal niet gek, want iedereen is wel eens angstig of onzeker. Wanneer je dit erkent en er last van hebt, kun je hieraan werken door bijvoorbeeld zelfhulp boeken te lezen.”

@grayson.peterjay

Not the same as avoidant attachment

♬ Forever – Labrinth

Hoe ga je met een vermijdende persoonlijkheidsstoornis om?

Is er wel sprake van een vermijdende persoonlijkheidsstoornis? Dan is het verstandig om professionele hulp te zoeken. “Cognitieve gedragsterapie en schematherapie zijn dan vaak de beste behandelingen, hierbij wordt gekeken naar welke patronen en gedachten van vroeger je hebt vastgezet.” Vroeger handelde je bijvoorbeeld op een bepaalde manier om jezelf te beschermen, maar dat helpt je in je huidige leven niet meer. “Het belemmert je dan om een goed leven te ontwikkelen. Als je bijvoorbeeld vroeger gepest of misbruikt bent, dan hielp het om geen contact te zoeken met anderen en jezelf af te sluiten. Maar als die dreiging er niet meer is, werkt het juist averechts.” Therapie kan je dan helpen om hier beter mee om te leren gaan.

Eerder schreven wij over het feit dat jongeren sinds de opkomst van social media angstiger en depressiever zijn. Lees hier de impact van social media.

Wanneer het piekeren niet stopt: Hannelore (21) leeft met een gegeneraliseerde angststoornis