Annemarie Hartsuiker Psyche 26 okt 2023, 10:58

Leestijd: 4 minuten

Dealen met verlegenheid en sociale angst in een wereld waar zichtbaarheid belangrijk is

We kunnen er niet onderuit, de wereld draait om zichtbaarheid en zelfpromotie. Waar je vroeger tijdens een sollicitatie werd beoordeeld op je kennis en persoonlijkheid, wordt er nu ook even geloerd naar jouw social mediaprofielen. Want wie geen LinkedIn heeft, faalt op het gebied van netwerken. En als je te joviaal overkomt op Instagram, dan zul je vast niet serieus zijn op de werkvloer. Alles draait om zichtbaarheid en laat dat in combinatie met verlegenheid en sociale angst een enorme valkuil zijn.

Om te beginnen: er is niks mis met verlegenheid en stil zijn. Ook al lijkt dat soms wel zo. Timide mensen krijgen regelmatig te horen dat ze zichzelf wat meer moeten laten zien.

Verlegenheid is geen afwijking

Al dat gepush kan verlegen mensen enorm veel druk opleggen. Want waar ze aan de ene kant tevreden zijn met zichzelf, worden ze aan de andere kant steeds weer uit de tent gelokt om zich anders voor te doen. Socialer en meer extravert. Wanneer je jouw intrinsieke eigenschap niet mag omarmen, kan het een dagelijkse struggle worden én zelfs uitmonden in een sociale angststoornis.

Manouk van Egmond is al zo lang ze zich kan herinneren verlegen en meent dat dit geen afwijking of ziekte is, maar een doodnormale eigenschap. De constante afwijzing van verlegenheid draagt eraan bij dat het een ziekte kán worden, weet de auteur, die zich heeft moeten ontworstelen aan een sociale angststoornis.

In haar boek Zelfs vogels zijn verlegen gaat ze in gesprek met wetenschappers, deelt ze verhalen van andere verlegen mensen en natuurlijk ook haar persoonlijke verhaal.

Introvert versus verlegen

Ik ben altijd een tikkeltje verlegen geweest. Ooit zei mijn toenmalige baas: ‘Een event is pas geslaagd als je op z’n minst tien nieuwe mensen hebt leren kennen’. Voor hem een eitje, voor mij best een ding. Grote groepen inspireren mij, alleen heb ik er tegelijkertijd een hekel aan.

Van nature luister ik graag naar anderen en geef ik alleen mijn mening als daarom wordt gevraagd. De stempel introvert vind ik niet per se passen, want bij mensen die ik ken, kan ik juist extravert zijn.

Een verschil tussen verlegen zijn en introvert zijn is er volgens Bernardo Carducci, hoogleraar psychologie en directeur van het Shyness Research Institute aan de Indiana University Southeast, dan ook wel degelijk. “Dit valt niet op aan de buitenkant, maar het zit ‘m ook van binnen”, zegt hij hierover.

Op een sociaal event staat een introvert persoon aan de kant, omdat hij daar liever is. “Er is minder sociale stimulatie, ze hebben een gevoeliger zenuwstelsel en geven er de voorkeur aan zich te onttrekken aan lawaai”, zegt Carducci. “Ze trekken zich terug uit de sociale wereld omdat ze overprikkeling willen minimaliseren.”

“Verlegen mensen, daarentegen, staan ​​op een feestje aan de kant omdat ze het gevoel hebben dat ze geen keus hebben”, zegt Carducci. “Ze willen sociaal zijn, maar ze weten niet wat ze moeten doen”, zegt hij. “Ze zijn zelfkritisch en denken dat ze, om succesvol te zijn in het socializen, briljant moeten zijn en een extravagant leven moeten leiden. Onwaar natuurlijk, en daardoor blokkeren ze.”

Een onderzoek van de Indiana University Southeast wees uit dat zo’n veertig procent van de volwassenen denkt dat ze verlegen zijn. Dat is een fors aantal! De andere zestig procent is dus niet verlegen. Erg handig in deze samenleving.

Daarom kan ik jaloers zijn op mensen die overal zó makkelijk contact maken en shinen als ze in het middelpunt van de belangstelling staan. Toch is het belangrijk om jezelf niet anders voor te doen dan je bent. Het is verstandiger om verlegenheid te omarmen en om hiermee om te leren gaan.

Selftalk 

Verlegenheid gaat vaak gepaard met overmatig zelfbewustzijn en (onterechte) negatieve gedachten over jezelf. Niet omdat het zo is, maar omdat je je in een maatschappij waar zichtbaarheid de norm is, altijd staande hebt moeten houden. Aandacht besteden aan het gevoel van eigenwaarde is een uitdaging, maar wel belangrijk.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Verlegenheid overwinnen

Veel verlegen mensen hebben de wens om verlegenheid te overwinnen. Zeker als ze zien dat anderen mensen eerder promoties krijgen, wél die droombaan bemachtigen of altijd gehoord worden in grote groepen. En daar kunnen we ook niet onderuit, de uitspraak ‘brutalen hebben de halve wereld’ komt niet uit de lucht vallen.

De sleutels om van jouw eigenschap een kracht te maken, zijn bewustzijn, planning en oefenen. Begin met glimlachen en gedag zeggen tegen anderen. Deel oprechte complimenten uit. Zet kleine stapjes en blijf vooral dichtbij jezelf.

Wanneer jij je niet meer angstig voelt om nieuwe mensen te ontmoeten, of om een gesprek aan te knopen, dan gaat het leven nou eenmaal makkelijker. Je hoeft geen gangmaker te zijn, maar verbinding maken is essentieel.

Begin en eindig een gesprek daarom sterk. Bedenk wat je op die momenten wil zeggen en onthoud alleen deze twee zinnen als leidraad. Dan heb je een houvast.

Succesvol verlegen zijn, gaat niet vanzelf. Alleen als jij je op je gemak voelt wanneer je met anderen praat, straal je dat uit en komen mensen ook eerder naar je toe.

Soms kom je er zelf niet uit en dan kun je met een expert of therapeut praten. Zolang jij je eigen grenzen maar niet overschrijdt en je je lekker voelt met jouw plek in de wereld, dan kom je er wel.

Dit is hoe verlegenheid je kan kwetsen