Hendrielle de Groot Betere wereld 18 feb 2023, 09:18

Leestijd: 7 minuten

Duurzaam dilemma: is vegan voer voor huisdieren gezond

Vegan eten is een trend: steeds vaker kiezen mensen ervoor om uitsluitend plantaardig voedsel te eten. Maar voor sommige veganisten is dit niet voldoende: zij zetten ook hun huisdieren op een vegan dieet. Is vegan voer voor huisdieren wel gezond? Slaan we niet door, als we onze honden en katten ons eetpatroon opleggen? En waar moet je op letten als je hier wel voor kiest?

“Als ik mensen vertel dat onze hond Tuck veganistisch eet, reageren ze daar wel gek op. Kan dat wel? Is dat wel gezond?”, vertelt Olga Delsasso (32) uit Den Haag lachend. “Je krijgt dan rare gezichten. Maar dan leg ik altijd uit dat een hond geen wolf is: hij is mee geëvolueerd met de mens en heeft niet per se vlees nodig.”

Tuck is nu twee jaar. “We hebben hem gekregen toen hij acht weken was. Meteen hebben we hem op vegan voer gezet. We hebben er een week over gedaan om ‘over te bouwen’, dan is het minder slecht voor de darmen. Het ging prima”, blikt Olga terug. “Maar als hij kan kiezen, gaat hij toch voor de vleessnoepjes van de buren. Dat is logisch, dat vindt hij lekker. Ik ga daar geen probleem van maken.”

Vegan voer voor huisdieren

Zij is vegan en haar vriend vegetarisch, dus is het voor het stel een ‘logisch gevolg’ dat hun viervoeter er ook aan moet geloven. “Ik ga geen vleesbrokken in huis halen als het niet nodig is. We gaan elk jaar naar de dierenarts voor een check, hij is hartstikke gezond. We zijn zelfs nog vijf weken naar Noorwegen geweest om te hiken en deden meerdaagse tochten. Tuck at vegan voer. Hij viel wel af door al dat bewegen, maar verder is het prima gegaan. Dit is voor mij het bewijs dat het ook met een sportieve hond kan.”

Ze hoopt dat vegan voeding voor dieren normaler wordt. “Het is wel ontzettend duur, bizar”, zegt ze. “Voor een zak van veertien kilo betaal je zo 80 euro. Dat komt ook dat er weinig concurrentie is; je hebt maar een paar merken. Ik hoop echt dat dat gaat veranderen, zodat de prijs ook omlaag kan.”

Vegan koken voor honden

Litse Depuyt (22) uit Gent heeft drie straathonden uit Spanje. Ze heeft ze alle drie op een vegan dieet gezet. “We eten zelf geen dieren, dus vinden het voor onze huisdieren ook niet nodig. We vinden onze honden niet belangrijker dan de dieren die daarvoor gedood moeten worden.” “Onze eerste hond, Pepper, hebben we in 2021 geadopteerd. We gingen vegan brokken geven van verschillende merken, maar daar deed hij het niet goed op.

We gingen toen zelf koken en ingrediënten toevoegen, tot we wisten waar hij het goed op deed. De helft eiwit, een kwart granen en een kwart groenten, bijvoorbeeld verschillende soorten bonen. Soms moesten we ook bepaalde producten elimineren.”

Het was wel even wennen, maar het is eigenlijk niet zo moeilijk, vindt Lise. „In het begin kookten we vaak hetzelfde, maar intussen proberen we veel verschillende dingen uit. Een van onze honden geven we nu graanvrij te eten, omdat hij een epilepsieaanval had.” En, eten ze ook wel eens hetzelfde als hun honden? Ze lacht. „Nee hoor, wij eten niet hetzelfde, dat is echt niet lekker. Het is volledig gemixt.’

Drie katten en vegan

Kunnen katten ook vegan eten? Boukje Heidstra (31) uit Den Burght, denkt van wel. Zij geeft haar drie katen vegan voer. Vijf jaar geleden ging ze naar een evenement, waar een dierenarts sprak. “Na afloop heb ik met hem gepraat. Hij was het laatste wat ik nodig had om die stap te zetten.

Ik ben een zak voer meegenomen en toen ben ik gaan afbouwen. Mijn katten vonden het onwijs lekker- en nog steeds. Zodra de deksel opengaat, eten ze als een malle. En duur… Wat is duur? Als je kiest voor duurzaam en biologisch eten van hoge kwaliteit, is dat een investering in je toekomst”, vindt Boukje. “Ik weet dat er alles in zit wat ze nodig hebben.”

Via diverse wetenschappelijke bronnen is te lezen dat katten die uitsluitend plantaardig eten, een hoger risico lopen op hartklachten, maar ook blind kunnen worden. Deze alarmerende berichten maken Boukje niet bang. “Ik heb een kat met een aangeboren hartziekte, die het fantastisch doet. Net als mijn andere twee katten. Ik ben zelf ook academisch opgeleid en vind het geweldig om het allemaal uit te zoeken.

Als ik zie dat katten achteruitgaan, gaan we over op ander voer. Ze worden elk jaar onderzocht en tot nu toe zijn de bloeduitslagen goed. Zolang het goed gaat, wil ik hiermee door blijven gaan. Ik heb ook geprobeerd om mijn zusje over te halen, maar die durft het toch niet aan.”

Vegan voer: gezond of niet?

Onze bron Metro spreekt Myriam Hesta, professor dierenvoeding aan de Universteit Gent. Zij heeft haar bedenkingen bij de ontwikkeling dat veganisten ook hun huisdieren een vegan dieet willen opleggen. “Honden en katten zijn carnivoren en veganistische voeding is helemaal niet natuurlijk.”

Er is ook een verschil tussen hond en kat. “De kat is een strikte carnivoor en de hond is een aangepaste carnivoor. Bepaalde voedingsstoffen die essentieel zijn voor katten, vind je alleen terug in dierlijk weefsel.” Dan is er nog een verschil tussen jonge en volwassen dieren: jongere dieren hebben hogere voedingsbehoeftes dan volwassen dieren.

“Langs de andere kant is het technisch gezien mogelijk om een uitgebalanceerde voeding te maken. Maar het is niet logisch dat je synthetische stoffen gaat toevoegen die van nature rijkelijk aanwezig zijn in dierlijke producten. Bovendien moet je dier ook voldoende van deze voeding eten en dat kan een uitdaging zijn, zeker bij katten of bij kieskeurige honden. Zelf veganistisch gaan koken voor je huisdier is helemaal uit den boze; tenzij je je laat bijstaan door een specialist dierenvoeding. Zelfs bij het koken met dierlijke ingrediënten worden heel veel fouten gemaakt.”

De kat is een strikte carnivoor en de hond is een aangepaste carnivoor.

De beweegredenen waarom baasjes plantaardig voer geven aan hun huisdieren, lopen uiteen. Sommige mensen doen het vanuit duurzaamheidsprincipes. “Maar als ze het doen met deze reden, dan moeten we ook stilstaan bij wat er in de veganistische voeding zit en waar deze geproduceerd werd. Niet alle plantaardige ingrediënten zijn zo duurzaam”, legt Hesta uit.

Weggooien is erger

„Als mensen het doen vanuit duurzaamheidsprincipes, kun je ook veel andere dingen doen dan naar veganistische voeding grijpen. Kijk je naar de traditionele voeding voor katten en honden, dan zie je dat het heel vaak om dierlijke bijproducten gaat. Bijproducten die wij als mens niet meer eten. Dat ze worden gebruikt, is positief vanuit het duurzaamheidsprincipe: weggooien is erger. Je kunt ook kijken naar de bron van het dierlijk eiwit: rundvlees heeft een veel grotere voetafdruk op het milieu dan kippenvlees.”

De hoeveelheid eiwit is ook belangrijk: voldoende eiwit maar geen overvloed aan eiwit. “Zijn de ingrediënten en het voeder lokaal geproduceerd? Droogvoer is over het algemeen ook beter dan natvoer want bij natvoer ga je meer water en dus veel grotere volumes transporteren (natvoer bevat 70 procent vocht ten opzichte van 10 procent bij droogvoer)

Welke verpakking wordt gebruikt? En iets wat ook vaak vergeten wordt, is het overvoeden. Heel veel dieren hebben overgewicht of zijn obees en dat overvoederen is ook niet duurzaam. Je kunt dus redelijk wat doen, zonder naar zoiets extreems als een veganistische voeding te grijpen.”

‘Veganistisch eten: bij katten gaat het voor mij te ver’

Ze heeft moeite met het geven van adviezen, omdat ze geen voorstander is van vegan voer voor katten en honden. “Uiteraard moeten we rekening houden met de pootafdruk van een huisdier in deze tijd en in de toekomst zullen er allicht meer alternatieven komen.

Er zijn momenteel al een aantal producten op de markt op basis van insecten. We hebben nood aan meer onderzoek op dat vlak. Als mensen toch hun dieren veganistisch eten willen geven, dan is het belangrijk dat ze een product kiezen dat volledig en uitgebalanceerd en door een expert is samengesteld, zodat je dier al de nodige voedingsstoffen binnen krijgt.”

Kijk vervolgens of je dier er wel voldoende van eet, adviseert Hesta. “Als dat niet het geval is zal je dier niet alleen vermageren maar ook tekorten hebben van meerdere voedingsstoffen, ook al is de voeding compleet en uitgebalanceerd. Ga in geen geval op eigen houtje gaan koken.

Blijf hun gezondheid in de gaten houden, hun gewicht, de structuur van de vacht en ga regelmatig op controle bij de dierenarts. Veganistisch eten: bij katten gaat het voor mij te ver. Bij honden varieert het van ras tot ras; een Golden Retriever zal het wel eten; heb je een kieskeurige hond, dan kan het zijn dat hij er niet of niet voldoende van zal eten.”

Onderzoek toont aan: huisdieren maken je écht gelukkig