Annemarie Hartsuiker Psyche 8 dec 2023, 07:41

Leestijd: 4 minuten

Het resultaat van een trauma: te veel uit willen leggen

Te veel uit willen leggen is eigenlijk een traumareactie. Want trauma veroorzaakt de behoefte om te veel uit te leggen en daardoor veiligheid te zoeken en ervoor te zorgen dat anderen jou begrijpen. Zelfbewustzijn door het bijhouden van een dagboek helpt dit patroon te doorbreken en biedt inzicht in triggers en reacties.

Zelfcompassie wordt een verzachtende balsem, die innerlijke wonden heelt.

Trauma vormt jouw mentale landschap

Trauma kan jouw hele mentale landschap vormen en niet alleen emoties beïnvloeden, maar ook de manier waarop je reageert op de buitenwereld. Want de manier waarop jij interactie hebt met anderen, manifesteert zich van binnen.

Als we het hebben over trauma, hoeft dit overigens geen groot trauma (denk aan misbruik, een ziekte of stalking) te zijn. Emotionele onbekwaamheid, uitdagende familierelaties of gaslighting zijn voorbeelden van ‘trauma’s met een kleine t’, die ook kunnen leiden tot angstklachten, perfectionisme of te veel uit willen leggen.

Te veel uit willen leggen

Te veel uit willen leggen, ook wel overexplaining, houdt in dat je je verplicht voelt om jouw acties, manier van leven of denkwijze aan een ander uit te leggen. Soms is dit nodig, bijvoorbeeld als iets impact heeft op jou, maar ook op jouw omgeving, maar aan het uitleggen van jezelf zitten grenzen.

Je hoeft je niet áltijd te verantwoorden, al heb je dit jezelf misschien wel aangeleerd. Te veel uit willen leggen is extreem vermoeiend, het maakt je onzeker en voor je omgeving kan het ook irritant zijn. Niet iedereen zit te wachten op ongevraagde lappen tekst.

De behoefte aan bevestiging

Wanneer je een trauma hebt ervaren, is het zoeken naar bevestiging een gevolg. Je betrapt jezelf er regelmatig op dat je dingen goed wilt uitleggen, zodat anderen precies snappen wat jij bedoelt. De oorzaak ligt bij de innerlijke struggle om gehoord en gezien te worden.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Hyperarousal

Hyperarousal is een symptoom van een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Het komt voor wanneer iemand constant alert is en dit kan als gevolg hebben dat je je extreem bewust bent van wat anderen van jou vinden. Eigenlijk heb je constant het gevoel dat je in de spotlight staat en dat iedereen op jou let en daarom probeer je negatieve reacties of misverstanden te voorkomen door het voor te zijn met, voor een ander, onnodige informatie.

Machteloosheid

Ook gevoelens van machteloosheid kunnen leiden tot te veel uit willen leggen. Door er zeker van te zijn dat alle details glashelder zijn, voelt het alsof je weer in controle bent. Zelfs als dit maar schijncontrole is.

Hoe stop je met te veel uit willen leggen?

Identificeer de keren dat je weer aan één stuk door bezig bent met jezelf of een actie goed te praten. Iedere keer wanneer je de behoefte voelt om ergens tot in detail op in te gaan, schrijf je dit op. Sta stil bij de situatie en vraag jezelf af: is het nodig om hier zoveel tekst en uitleg aan te besteden? Word mindful en oefen met je zelfbewustzijn.

Grenzen stellen

Geef jezelf toestemming om te beslissen wat jij deelt en wanneer je dat doet. Het is oké om bepaalde dingen voor jezelf te houden. Oefen met zeggen ‘ik houd dat liever privé’ of ‘daar ga ik geen discussie over aan’. Geen grenzen kunnen stellen en te veel uit willen leggen gaan vaak hand in hand. Soms is er therapie nodig om dit patroon te doorbreken.

Onthoud: je hoeft jezelf niet altijd uit te leggen en jouw keuzes zijn oké. Zaken als jouw geloof, afkomst, geaardheid, kinderwens (wel of geen kinderen en waarom), de plek of manier waar je woont en het aantal uren dat je werkt, zijn zoals ze zijn. Wat jouw relatiestatus is, waarom je nooit bij je ouders langsgaat of waarom je maar drie dagen per week werkt, vragen niet om uitleg. Je mag het delen als je dat wil, maar voel je niet verplicht.

Een ander zal je nooit helemaal begrijpen

Simpelweg omdat iedereen anders is. Bespaar jezelf dus de tijd en moeite om alles uit te willen leggen. Geef een ander niet langer de ruimte om conclusies te trekken die niet kloppen. Word weer zelfverzekerder en vertrouw erop dat wat jij doet, het juiste is.

Wat is zelfsabotage en hoe kun je daarmee stoppen?