Redactie Betere wereld 21 feb 2020, 06:00

Leestijd: 6 minuten

Dit zijn de echte slachtoffers van de mode-industrie

Het is één van de meest besproken onderwerpen: duurzame mode. Maar wat betekent het nu eigenlijk? Hoe kun je zelf bewuster omgaan met je kleding en koopgedrag? Na alle recente documentaires, artikelen en nieuwsberichten zijn we het er in ieder geval over eens. Het moet anders.

Maar hoe moet het anders? En waar begin je… Onze generatie groeide op met ‘fast fashion‘ en de verheerlijking van consumeren. ‘The more, the better.’ Het liefst rijen schoenen, een walk-in closet en een passende tas voor elke outfit.

Sarah Jessica Parker in de rol van shop-a-holic Carrie, was een van de grootste voorbeelden van onze tijd en shopping werd jarenlang gepromoot als de beste vorm van vrijetijdsbesteding. Dit tijdperk is op zijn einde en maakt zo plaats voor de nieuwe consument: de bewuste koper.

Onze macht vs. koopkracht

Uiteindelijk is het probleem een gedeelde verantwoordelijkheid van merken/ketens, media, (lokale) overheden én van ons, de consument. Dat laatste is natuurlijk nogal omstreden.

Maar vraag creëert aanbod en zo lang wij via onze koopkracht (een heel machtig middel) goedkeuring blijven geven aan dit soort praktijken, zal de verbetering helaas veel langer op zich laten wachten. Dus alhoewel je je in je eentje wellicht ontzettend machteloos voelt is er geen kracht zo machtig als koopkracht.

Lees ook: Duurzame mode scoren wordt nog makkelijker met het online handboek van Let’s Talk Slow

Bewustwording

Maar de eerste stap is waarschijnlijk bewustwording. Het linken van onze acties aan consequenties, oftewel, de harde waarheid.

Feit één. De katoenindustrie beslaat ‘maar’ 2.5 procent van het totaal aantal hectare dat globaal wordt ingezet voor landbouw, echter verbruikt het verbouwen ervan wel 16 procent van de totale hoeveelheid chemicaliën en pesticiden die globaal worden ingezet voor landbouw.

De minder mooie feiten op een rij:

• In NL alleen al gooien we jaarlijks meer dan 200 miljoen kilo aan textiel weg.
• 75 procent daarvan komt uit lage lonen landen zoals Bangladesh, China en India.
• Er werken ongeveer 75 miljoen mensen wereldwijd in de textiel industrie.
• Het minimumloon in Bangladesh is €50,32 per maand. Een minimaal leefbaar loon (zodat je jezelf kunt voorzien van basisbehoeften zoals onderdak en eten) ligt op €111 per maand in datzelfde land.
• Van alle merken laat H&M het meest produceren in Bangladesh. In 2012 werd er ter waarde van 1,1 miljard euro aan kleding geproduceerd. Verder zijn Primark, Zara en C&A belangrijke afnemers van Bengaals textiel.

Mogelijkheden

Als het specifiek gaat over de Rana Plaza ramp in Bangladesh, dan is het eigenlijk niet zo heel ingewikkeld. Er is namelijk een Bangladesh Fire & Building Safety Agreement van de International Labour Organization, waarvan inmiddels al een heel groot deel van alle werkzaamheden op het gebied van veiligheid zijn uitgevoerd. Maar zo’n ramp kan morgen net zo goed gebeuren in bijvoorbeeld Cambodja, Vietnam of India. Dus wat zijn de verdere mogelijkheden?

Een merk kan zich bijvoorbeeld aansluiten bij de Fair Wear Foundation (FWF), een internationaal verificatie-initiatief dat zo wil bijdragen aan een beter leven voor werknemers, waar ook ter wereld.

Must read: Vraag de expert: Hoe ziet de toekomst van duurzame mode eruit?

Nu er bijna zoveel jaar na de ramp in Rana Plaza (2013) nog steeds zoveel aandacht voor het onderwerp is hoop ik dat steeds meer consumenten gaan inzien waar hun verantwoordelijkheid ligt. En zich gaan beseffen dat een jeans voor € 19,95 of een T-shirt voor € 4,99 gewoonweg niet kan. In deze duidelijke video infographic van de Fair Wear Foundation wordt in een paar minuten de complexe supply chain goed uitlegt.

Wanneer verandert er écht iets?

Nu zouden we natuurlijk met de gouden oplossing moeten afsluiten. Helaas is het niet zo gemakkelijk. Heel simpel gezegd: zolang wij ons koopgedrag niet aanpassen zal er structureel weinig veranderen. Besef je in elk geval dat elke keer als je geld uitgeeft bij een fast fashion-keten je direct bijdraagt aan deze verschrikkelijke misstanden.

Alleen als wij als consument bereid zijn om een eerlijke prijs te gaan betalen zal er daadwerkelijk wat veranderen. En hoeveel kleding hebben we nu echt nodig?

Ook interessant: Elke week een nieuwe outfit? Dit is de (verborgen) impact van kleding op het milieu

Wij zijn zelf allerminst heilig, ook wij hadden zelf ooit het idee dat we wekelijks iets nieuws nodig hadden. Inmiddels, met alle kennis die we hebben, hebben we onze instelling omgevormd tot een leuke uitdaging en geven we ons geld heel anders uit. We investeren nu in stuks waarvan we weten dat we er echt voor een langere tijd veel plezier aan gaan beleven. Kwaliteit boven kwantiteit.

Daarnaast struinen we online marktplaatsen af, op zoek naar second hand favorieten van dit of vorig seizoen (heel veel mensen kopen iets wat ze maar een keer of nooit dragen en verkopen het vervolgens weer). Ook leen of lease ik steeds vaker iets voor een speciale gelegenheid.

‘Mensen kopen zo veel. Voor elk week­end, elke gelegenheid iets nieuws. Ik niet. Nog altijd niet. Deze jas van Prada is vijf jaar oud en ik hoop dat ik hem nog dertig jaar kan dragen. Ik koop alleen dingen waarvan ik weet dat ik ze nu en voor altijd mooi ga vinden. Ik draag mijn stukken helemaal af.’ Aldus Raf Simons in een interview voor De Tijd en we hadden het zelf niet beter kunnen verwoorden (en nee dat hoeft geen Prada jas te zijn!).

Wat dan wel?

Gelukkig zijn er alternatieven genoeg!

Designers

Er komen steeds meer ontwerpers bij die het anders doen. Een paar andere inspirerende voorbeelden: Stella McCartney, Lisa Konno, Vivienne Westwood, Elsien Gringhuis.

Vintage

Vintage is natuurlijk een directe vorm van recycling. Van fast fashion tot designer stuks – er is een heleboel te vinden! Een paar van mijn favoriete vintage adressen: Salon Heleen Hulsmann, Vestiaire Collective, The Next Closet. En natuurlijk Marktplaats en eBay.

Kleding lenen/leasen

Een heel fijn alternatief dat in Nederland steeds meer opkomt is de kledingbibliotheek. Voor een klein bedrag per maand kun je zo vaak als je wilt iets lenen. Voor een weekend of langere tijd. Als je er echt geen afstand meer van kunt doen, kun je het vaak uiteindelijk toch nog kopen en anders ruil je het gewoon weer in.

Lees ook: Online winkelen is helaas niet zo onschuldig als het lijkt (en hoe jij het groener kan aanpakken)

In Amsterdam heb je Lena Library en Salon Heleen Hulsmann (verhuurt sinds kort ook designerstuks). Bij Filippa K kun je sinds afgelopen seizoen ook tegen een klein percentage van de verkoopprijs leasen. In Utrecht heb je De Kledingbibliotheek.

Fair fashion hubs

Gelukkig komen er steeds meer mooie winkels die een mooi alternatief bieden. Hoe vaker wij hier ons geld besteden hoe groter het marktaandeel van duurzame en eerlijk gemaakte kleding wordt. Een paar van mijn favoriete adressen: Geitenwollenwinkel, Sukha Amsterdam, Annliz, Charlie + Mary, ASOS The Green Room.

Achtergrond info

Wil je meer te weten komen over het onderwerp dan zijn er online gelukkig genoeg plekken waar dit kan: Strawberry Earth, Fair Wear Foundation, Ecouterre, Schone Kleren, Rank a Brand.

Sustainable fashion

Een paar mooie voorbeelden van merken en winkels die het anders doen.

Merken: REAL FAKE, Yunit, ARMEDANGELS, Kowtow, L’Herbe Rouge, Groceries Appearal, Vanilia, Filippa K (goed op weg), Geitenwollenshirts, K.O.I.

(Young) Designers: Bruno Pieters, Lisa Konno, Stella McCartney (is van alle grote namen het beste op weg), Ratna Ho, Afriek

Tassen: Matt & Nat (vegan), O My Bag, Ree Projects, Studio Cosima

Schoenen: Veja, Stella McCartney, Melissa Shoes, Anna van Mills

Winkels: Geiten Wollen Winkel (Amsterdam), Sukha (niet alles is 100% okay maar wel het overgrote deel), Vanilia (landelijk), Lena Library (Amsterdam), Brand Mission (Haarlem)

Meer duurzame mode?

• Dit zijn de 10 beste webshops voor duurzame mode
• De ultieme tip van een modejournalist voor een duurzame garderobe
• Hoe je de impact van je kleding op het milieu kunt reduceren