Lisanne de Vaan Psyche 3 feb 2021, 06:00

Leestijd: 2 minuten

Nog één keer! (dit is waarom Tetris zo verslavend werkt)

Ik zie nog precies voor me hoe de gekleurde blokjes naar beneden kwamen, steeds sneller en sneller. Met een druk op de knop kantelde ik de blokjes, zodat ze precies tussen de anderen pasten. En als er dan een rij compleet was verdwenen ze weer. Man, wat voelde dat goed.

Ik heb het natuurlijk over Tetris, het spelletje dat vele tieners (maar ook volwassenen) in zijn greep heeft. Zo ook mij, vroeger dan. Úren kon ik het spelen. Het is een lange tijd geleden, maar ik weet zeker dat als ik het vanavond download op mijn telefoon een bezoekje aan de sportschool er niet meer in zit.

Waarom werkt Tetris zo verslavend?

Als iemand weet waarom het spelletje dat bestaat uit een puzzel van vallende stenen verslavend werkt is het de bedenker ervan wel: Alex Pajitnov. Pajitnov – die nu in Amerika woont – vertelt aan Science of Us dat Tetris eigenlijk een hele simpele behoefte vervult. “We hebben allemaal het natuurlijke verlangen om orde te scheppen in chaos. Tetris voldoet aan die wens op een zeer basic level.”

Het spel speelt dus in op onze menselijke drang om orde op zaken te stellen. Maar, het is niet de enige reden. “Het spel is eenvoudig te leren, maar zeer moeilijk te beheersen”, zegt Pajitnov.

En dat is wat ons zo aantrekt. Het spel heeft geen duidelijk einde en winnen behoort niet tot de mogelijkheden. De blokjes komen alsmaar sneller naar beneden, waardoor er altijd een punt komt dat je aan het kortste eind trekt en verliest. De focus van het spel ligt op het proces, in plaats van het resultaat.

Een verleidelijk spel

Toch gek, want eigenlijk weten we dus dat onze inspanningen voor niets zijn. Waarom blijven we een nutteloos spelletje als Tetris dan tóch spelen? In het boek Irresistible: the Rise of Addictive Technology and the Business of Keeping Us Hooked legt schrijver Adem Alter uit dat de nutteloosheid eigenlijk een essentieel onderdeel is van wat het spel zo aantrekkelijk maakt.

“De ontbering van de uitdaging is veel overtuigender dan weten dat je gaat slagen. Het spel stelt je in staat om korte sensatie te ervaren van het zien van een complete lijn, die knippert en daarna verdwijnt.”

Tetris is dus een soort verleider, die kleine overwinningen gebruikt om spelers te leiden naar een pad dat geen einde heeft. En ik trap er keer op keer in.

Meer lezen?

• De psychologie achter waarom we Temptation Island graag kijken
• Black Friday psychologie: waarom mensen agressief en crazy worden op deze dag