Julia van Buuren Betere wereld 18 jan 2024, 11:44

Leestijd: 3 minuten

De tabaksindustrie is schadelijker dan je denkt (en dit is waarom)

Dat roken slecht voor je is, is algemeen bekend. Maar dat de tabaksindustrie ook slecht is voor de aarde en zelfs bijdraagt aan kinderarbeid, weet lang niet iedereen.

In 2022 rookte 18,9 procent van de Nederlandse bevolking die achttien jaar of ouder is. 13.1 procent van deze mensen rookt dagelijks.

Roken is slecht voor het milieu

Uit onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) blijkt dat de tabaksindustrie jaarlijks 600 miljoen bomen en 22 biljoen liter water kost. De bladeren van de tabaksplant worden gedroogd met fossiele brandstoffen. Hierdoor wordt er jaarlijks 84 miljard kilo CO2 uitgestoot.

Binnen de tabaksindustrie wordt er gebruikgemaakt van kunstmest, wel 900 miljoen kilo. Door de chemische bestrijdingsmiddelen komen er giftige stoffen in de bodem, het grondwater en de lucht. Dit is schadelijk voor planten en dieren en zij kunnen hierdoor sterven. Ook worden ecosystemen verstoord en neemt de biodiversiteit af.

Afhankelijk van westerse tabaksbedrijven

Tabak is het grootste export product van het Afrikaanse land Malawi. Desalniettemin is Malawi een extreem arm land. Dit komt omdat tabaksboeren afhankelijk zijn van grote westerse tabaksbedrijven. Alliance One, Universal Leaf en Japan Tobacco International hebben contracten met de meeste tabaksboeren of tussenpartijen en beheersen de lokale tabaksproductie op die manier.

Deze bedrijven zijn de enige kopers en zij bepalen de prijs. Zij betalen twee euro per kilo, wat veel te weinig is voor de boeren. Hier kunnen zij zichzelf en hun familie niet mee onderhouden. Dit resulteert er vaak in dat de boeren geld moeten lenen bij de westerse bedrijven. Kortom, ze kunnen geen kant op.

De tabaksbedrijven daarentegen draaien een mega winst. Vorige jaar draaiden de zes grote tabaksbedrijven bij elkaar maar liefst 55 miljard doller winst.

Kinderarbeid in Malawi

Het werk van tabaksboeren is erg arbeidsintensief en ze hebben geen geld voor volwassen personeel. Dit resulteert erin dat jonge kinderen aan het werk worden gezet. Dit zijn in Malawi tienduizenden kinderen die gemiddeld slechts tien jaar oud zijn.

Deze kinderen missen daardoor school en komen in de fabrieken in aanraking met tabak. Dit is slecht voor hun gezondheid en kan zelfs hun groei remmen. En ook in Brazilië werken kinderen onbeschermd met chemische bedrijdingsmiddelen die in Europa verboden zijn. Kinderen lopen daarnaast meer risico op de ziekte genaamd green tobacco sickness. Slapeloosheid, duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, braken en uitdroging kunnen symptomen hiervan zijn.

Kinderarbeid binnen de tabaksindustrie vindt in zeventien landen plaats. De tabaksbedrijven zijn zich bewust van deze kinderarbeid, maar grijpen niet in. Beschermende kleding tegen de green tobacco sickness zou bijvoorbeeld een stuk veiliger zijn voor kinderen. Maar de tabaksbedrijven weigeren dit, omdat ze dan toegeven dat ze kennis hebben van de kinderarbeid die plaatsvindt.

Verantwoordelijk voor schade

De Europese Commissie wil dat grote bedrijven die  het milieu aantasten en andere maatschappelijke schade aanrichten, hier verantwoordelijk voor worden gehouden. Dit wordt corporate sustainability due diligence (CSDD) genoemd.

Op deze manier wil de Europese Commissie onder andere uitbuiting van werknemers, gedwongen arbeid en kinderarbeid, milieuvervuiling en ontbossing beperken. Tabaksbedrijven vallen hier ook onder.

“Er moet een duidelijk signaal zijn dat gedwongen arbeid, of het nu binnen of buiten de Europese Unie plaatsvindt, uitgebannen moet worden”, zegt Europarlementariër Bernd Lange.

Met deze richtlijn kan de douane aan de grenzen producten in beslag nemen die door gedwongen arbeid zijn geproduceerd, als daar genoeg bewijs voor is. Importeurs moeten dan vervolgens bewijzen dat dit niet het geval is, om de producten weer terug te krijgen.

Zo slecht is roken écht (ook als het een feestelijk sigaretje tijdens uitgaan is)