Johan Stevens Zelfliefde 29 jul 2019, 06:00

Leestijd: 6 minuten

Sukkel, loser, kansloos! Waarom zeg je dat niet tegen een vriend in nood, maar wel tegen jezelf?

Hoe ga jij om met tegenslag? Wat doe je en wat denk je en wat zeg je tegen jezelf als je een fout maakt? Hoe zorg je dat je weer snel back on track bent en niet al te lang wentelt in zelfbeklag en somberheid? Stel. Een vriend van je belt je op en hij vertelt behoorlijk opgefokt dat hij ruzie heeft gehad met een collega waar hij al een tijdje gedoe mee heeft. Er is echt over de afdeling geroepen, er is geschreeuwd, foute boel, slaande deuren. Andere collega’s die met grote ogen van achter hun PC naar het tafereel kijken en niks zeggen en daarna wat zacht geroezemoes. Zo’n scène. En in Toren C rent er dan nu ineens naakt iemand door het beeld, maar dat is hier niet.

Dus die vriend belt en als hij wat rustiger wordt vraagt hij of jij vanavond tijd heb om even te chillen. ‘Mag ik even langskomen? Ik heb even een peptalk nodig, haha. Als je tijd hebt…’

Gemeen tegen jezelf: waarom?

Stel je voor dat je dit zegt: ‘Oh, nee, absoluut niet. Kom nou. We hebben allemaal wel eens wat. Zoek het uit. Dop je eigen boontjes. Je hebt het er zelf vast ook naar gemaakt. Beetje kansloos, bel maar als je weer lekker in je vel zit. Fijne avond loser!’

En daarna hang je op.

Zou jij zo kunnen reageren?

Ik denk het wel. Ik weet het wel zeker. Jij reageert regelmatig zo; misschien niet naar vrienden, niet naar anderen, maar wel naar jezelf. Naar jezelf ben je hard en meedogenloos.

Of ben ik de enige? Dan heb ik natuurlijk niets gezegd…

Lees ook: 18 x meer zelfliefde (zo kun je liever zijn voor jezelf)

Na een wat mislukte date fietste ik naar huis… Op de fiets begon het gedoe in mijn hoofd al. ‘Dit wordt nooit wat man. Je bent niet voor de liefde geboren. Kansloos, echt kansloos.’

Of dit: ik had een dag waar niks uit mijn handen kwam. Ik ben zzp-er, ik werk vaak thuis, ik had geen inspiratie en geen zin. Ik hing met mijn mobiel op de bank. Ik kreeg er pijn in mijn duim van. En dan toch doorgaan. En ik dacht, hangend op de bank: echt kansloos dit. Echt heel erg kansloos. Dan ben je dus een 41-jarige hoogopgeleide man en dan zit je er zo bij. Andere vrienden hebben gewoon een gezin, een leven, een voortuin met van die leuke boompjes erin en jij hangt hier een beetje. Misschien kun je beter al in je kist gaan liggen, nou, doe dan!’

De Amerikaanse Kristin Neff is de expert op het gebied van zelfcompassie. Toen ik deze term laatst bij iemand gebruikte begreep diegene niet direct wat ik bedoelde. Is zelfcompassie jezelf uit de wind houden en steeds als je een beetje tegenslag hebt jezelf trakteren op een zak chips? ‘Ach, poekiepoekie, je hebt het ook zo zwaar, neem er ook nog maar een reep chocolade bij! Of twee!’

Nee, dat is het niet, dat is geen zelfcompassie.

Dr. Kristin Neff onderscheidt in zelfcompassie drie componenten

Self-kindness vs. Self-Judgement

Als je pijn hebt, je lijdt ergens aan, je hebt een moeilijke tijd, wees warm en begripvol naar jezelf. Dus niet zoals hier boven, bot, hard en ongeduldig. Wees als een goede vriend. ‘Wow, nou, dat is echt niet fijn. Even op adem komen. Wat is er gebeurd? Wat naar voor je. Ik zie dat je er echt een beetje stuk van bent. Zet even een fijn muziekje op. Voel even wat je voelt. Balen, zeg.’

Common humanity vs. Isolation

Ook Mark Manson schrijft in het boek De Edele Kunst van Not Giving A F*ck waar ik vorige keer wild enthousiast over schreef dat wij allemaal mensen zijn, met allemaal problemen en dat zoiets als een persoonlijk probleem eigenlijk niet bestaat. Dat zegt ook Kristin Neff hier. Je bent niet de enige met tegenslag ook al voelt dat vaak zo. ‘HEB IK WEER!’

Dat betekent dus als je voor de 15e keer wordt afgewezen voor een sollicitatie en dat het bedrijf ‘niet eens even een normaal briefje stuurt’, dat je dan niet blijft hangen in gejammer, en geklaag dat ‘jou dit allemaal maar moet overkomen’, maar dat je je realiseert: zo gaat dat soms, dat is jammer, maar ik ben echt niet de enige die dit meemaakt. We hebben allemaal ons portie gedoe en tegenslag.

Lees ook: Vrijheid is… zelfliefde

(En als ik dan eerlijk ben, dan kom ik er nog ontzettend genadig vanaf met de portie tegenslag. Ik moet hier even het verschrikkelijke verhaal van Ajacied Nouri noemen. Hoe moeten zijn ouders en familie verder leven? Mijn hart breekt.)

Mindfulness vs. Overidentification

Kijk met helderheid naar je gevoelens. En naar je gedachten. Zit je de dingen stiekem een stuk groter te maken? Ga je jezelf verhalen vertellen?

Identificeer je niet teveel met dat wat je denkt en voelt en maak geen toekomstscenario’s. Dat is het laatste onderdeel van het begrip zelfcompassie van Kristin Neff.

Wat is het voordeel van zelfcompassie?

Als je vriendelijk voor jezelf bent, warm, begripvol én relativerend, scheelt dat denk ik heel wat zakken chips, heel wat biertjes, heel wat sigaretten of blowtjes of chocolade en ook nutteloze avonden voor de TV. Kijk natuurlijk vooral TV als je daar zin in hebt, maar TV kijken omdat ik daar echt voor kies, of omdat ik een gevoel uit de weg ga is voor mij een wereld van verschil.

Dat gaan we namelijk allemaal doen als we denken dat we echt verschrikkelijke dingen meemaken, die we niet zouden moeten meemaken en waar we echt de enigen in zijn.

Lees ook: Waarom zelfliefde een onderschatte term is (en hoe je elke dag weer jezelf gelukkig maakt)

Als het mij lukt om te relativeren en zo ontspannen te blijven terwijl ik wel voel dat de situatie echt balen is, kan het zorgen dat ik ’s avonds gewoon nog een glas water neem of iets non-alcoholisch. Dan hoef ik niet allemaal ongezonde troostdingen te doen. Dan ga ik betrekkelijk kalm naar bed.

Dan laat ik de illusie los dat ik een verliezer ben, en begin de dag erna gewoon opnieuw.

In Toren C vind ik de verliezers altijd hilarisch, (Meer! Meer!), maar in het echte leven maak ik er graag wat van.

Elke dag weer. Omdat het kan. Echt.

Johan Stevens is cabaretier en deelt op zijn site gratis de e-bundel Feel The Fear And Do It Anyway.

Meer lezen over zelfliefde?

• Narcisme: als zelfliefde doorslaat in zelfobsessie
• Misschien is zelfliefde toch niet écht de sleutel tot een gezonde relatie
• Hoe komen wij (en onze kinderen) van onze schoonheidsobsessie af?

Luister nu ook naar Bedrock

Geef jij om ook het welzijn van de wereld en wil je graag bijdragen een mooiere plek? Dan is onze nieuwste podcast Bedrock Talks een perfecte match voor jou! Rosa en Lisanne interviewen in de derde aflevering klimaatjournalist van de Correspondent Jelmer Mommers.

Spoiler: Jelmer vertelt waar de opwarming van de aarde mee begon, dat het niet te laat is en vooral: wat wij kunnen doen. Want dat we iets kunnen doen, dat is zeker. Maar dat we dat nú moeten doen, is nog niet het gesprek van de dag.

Tip: Luister en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts!