Joanne Wienen Voeding 27 jul 2023, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Suiker is een sluipmoordenaar (juist als je denkt gezond te eten)

Soms doen we het bewust, soms onbewust – maar allemaal consumeren we de hele dag door suiker. Zelfs als we denken gezond te eten, krijgen we nog te veel suikers binnen. Met alle negatieve gevolgen van suiker als sluipmoordenaar van dien. Hoe zat het ook alweer?

Te midden van alle voedselhysterie zijn een paar dingen zeker. Eén van die zekerheden is dat suiker een stiekeme sluipmoordenaar is. Dat suiker slecht is, weten we allemaal wel.

Toch consumeren we het nog veel te veel met z’n allen. Soms wetend, vaak ook onwetend. In nrc.next verscheen een artikel waarin cijfers werden gedeeld. We eten gemiddeld zo’n 125 gram suiker per persoon per dag.

Klink niet schokkend, maar dat zijn toch zo’n 28 suikerklontjes. Een derde daarvan zijn suikers die standaard in producten als melk en fruit zitten, zogenoemde natuurlijke suikers. De rest zijn toegevoegde suikers. Daaronder valt de suiker die we zelf in ons drankje of over ons eten gooien, maar ook de suikers die fabrikanten aan onze voeding toevoegen.

De effecten van suiker

Om goed te snappen waarom suiker zo slecht voor ons is, moeten we weten wat het met ons lichaam doet. Op het moment dat je suiker inneemt, stijgt je bloedsuikerspiegel. Het lichaam reageert daarop door insuline aan te maken. Door die insulineboost daalt je bloedsuikerspiegel weer. Dit proces herhaalt zich de hele dag.

Zodra je bloedsuikerspiegel weer op een laag niveau zit, gaat je lichaam om suiker vragen. Deze zucht naar suiker wordt ons met de paplepel ingegoten. Al van jongs af aan consumeren we immers voeding waar suiker aan wordt toegevoegd. En suiker is verslavend.

Hierdoor eten we vaak veel meer dan we eigenlijk nodig hebben. Het suikeroverschot dat we niet gebruiken wordt opgeslagen als vet, veelal rond de buik.

Ook lezen: Wow: dit is wat suiker met je lichaam doet

Niet alle negatieve verhalen over suiker zijn per definitie waar. Verbanden tussen suiker en een hoge bloeddruk, leververvetting of verslaving bijvoorbeeld zijn nog niet genoeg onderbouwd en moeten nog verder onderzocht worden.

Maar suiker veroorzaakt wel gegarandeerd rotte tanden én het levert calorieën. Te veel calorieën maakt mensen dik. En dikke mensen hebben meer kans op diabetes en hart- en vaatziekten. Die ziekten zijn dus geen direct gevolg van suiker, maar wel van overgewicht. En op de manier waarop we nu als samenleving suiker consumeren, ligt obesitas altijd op de loer.

Verborgen suikers

De meeste mensen zijn zich wel bewust van de negatieve gevolgen van overgewicht. Precies de reden dat ze niet de hele dag door koekjes, ijs en snoep eten en zuinig omspringen met de suikerpot. Toch wordt er nog te veel suiker geconsumeerd.

Dat komt door de toegevoegde suikers die door fabrikanten in levensmiddelen worden gestopt. Zelfs als je alle etiketten afspeurt op zoek naar deze verborgen suiker kan het zijn dat je dit alsnog binnen krijgt. Fabrikanten hebben namelijk talloze synoniemen voor suiker verzonnen, waardoor het nog een hele klus is om te ontdekken of een product nu wél of geen extra suiker bevat. In feite zijn er maar een paar soorten suiker.

Must read: Waarom consumeren we nog zoveel suiker? Dit is de macht van de suikerlobby

Gewone suiker bestaat voor de helft uit glucose (druivensuiker) en voor de helft uit fructose (vruchtensuiker). Rietsuiker is precies hetzelfde als gewone suiker, maar heeft een bruine kleur door spoortjes stroop. ‘Dextrose’ is een ander woord voor glucose en levulose voor fructose.

Dan zijn er nog stropen, zoals maisstroop, rijststroop, agavestroop en isomerosestroop. Dit zijn mengsels van suiker, glucose, fructose en water. Vuistregel: staat er op het etiket iets wat eindigt op -ose, -suiker of -stroop, dan zit er suiker in.

We eten ongemerkt meer suiker dan we denken

Wie denkt gezond bezig te zijn, kan met deze kennis opeens van een koude kermis thuiskomen. Suiker wordt namelijk toegevoegd aan, eh… vrijwel alles. Van saladedressings, soep en sauzen tot vlees, brood, ovenschotels, broodbeleg en sapjes.

Vooral die laatste categorie is een venijnige. Ook in gezond ogende dranken als Roosvicee, verse jus, drinkyoghurt, kokoswater, rijstemelk of appelsap wordt suiker toegevoegd. De instantie Public Health England en voedingshoogleraar Martijn Katan wijzen suikerhoudende dranken zelfs aan als de grootste boosdoener voor zwaarlijvigheid. Dat deze ‘verborgen suikers’ een sluipmoordenaar zijn, bewees de Australische documentairemaker Damon Gameau ook met zijn documentaire ‘That sugar film’.

Ook lezen: Sugar baby: zo voorkom je dat je (nog) meer suiker eet dan normaal

Drie jaar voor de opnames van de film is hij in zijn geheel gestopt met het eten van suiker. Zo kon hij de effecten van 60 dagen suiker op zijn lichaam goed testen. Dit deed hij uiteindelijk niet door zich 60 dagen tegoed te doen aan koekjes en chocola, maar door enkel producten te eten die als ‘gezond’ werden bestempeld (denk: muesli, ontbijtgranen, smoothies en magere yoghurt).

De resultaten waren schokkend. In het kort: 10 centimeter extra vet rond zijn middel, stemmingswisselingen, leverproblemen en vroege tekenen die naar hartproblemen zouden kunnen wijzen.

Kies verstandig, eet puur

Ondanks pagina’s vol overtuigend bewijs dat suiker slecht is, probeert de suikerlobby nog volop twijfel te zaaien over de rol van suiker bij gezondheidsproblemen. Dit doen ze bijvoorbeeld door onderzoeken te financieren die de oorzaken bij andere dingen zoeken, zoals vetten.

Als het op suiker aankomt, kun je dus maar beter op jezelf en de natuur vertrouwen. Lees daarom goed etiketten, het grootste ingrediënt staat als eerste in de lijst aangegeven. Zo weet je dat als suiker (of een van de synoniemen) als eerste ingrediënt staat aangegeven, je er ver van moet blijven.

Laat de kant-en-klare sauzen zoveel mogelijk staan en eet vooral pure, onbewerkte producten. Check wel vooraf hoeveel suiker in ook in die producten zit, want ook in gezonde dingen als bananen en dadels zit suiker. Deze zijn dan wel natuurlijk, maar bij een overschot worden ook deze natuurlijke suikers gewoon opgeslagen als vet, met alle gevolgen van dien. Precies daarom is suiker de grootste sluipmoordenaar in ons voedingspatroon.

Meer lezen?

• Stop met lunchen achter je bureau, juist als je het druk hebt
• Gezond snacken? 6 x gezonde tussendoortjes (met superfoods)
• Waarom consumeren we nog zoveel suiker? Dit is de macht van de suikerlobby