Annemarie Hartsuiker Psyche 26 jul 2024, 09:11

Leestijd: 4 minuten

Lisanne over streven naar perfectie: ‘Stop met jezelf afvragen of iets goed genoeg is’

Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar als perfectionist kom je er al snel achter dat perfectie een nogal onrealistisch doel is. Dat is dan ook meteen het hele heikel punt, want desondanks blijf je er wel naar streven. Je wéét dat het niet bestaat, maar toch vertelt een klein duiveltje op je schouder je constant dat het beter kan. Wat helpt? Ruil perfectie in voor authenticiteit.

Lisanne schrijft over de imperfectie van het leven en onderzoekt hoe je jezelf en het leven wat vaker met een korreltje zout kunt nemen. We doen immers allemaal maar wat.

We willen er allemaal bijhoren

Elk mens heeft de fundamentele behoefte om erbij te horen. Dat zit in ons biologische systeem en is volkomen normaal. Wie bij de groep hoort, vergroot immers de kans op overleven. Simpel als dat.

Om er nog een schepje bovenop te doen: de Amerikaanse neurowetenschapper Matthew Lieberman zegt in zijn boek Social dat onze behoefte aan connectie en ‘belonging’ zelfs even groot is als de behoefte aan eten en drinken. Het maakt je angstig en het doet zowaar fysieke pijn als we het gevoel hebben niet lekker in de groep te liggen of als een relatie wordt verbroken.

Streven naar perfectie

Die evolutionaire behoefte om bij de groep te horen bepaalt – vaak zonder dat je het zelf doorhebt – hoe je je gedraagt. Zo toont onderzoek bijvoorbeeld aan dat het je keuzes beïnvloedt, vertelt de neurowetenschapper aan Scientific American.

Ook kan het de neiging aanwakkeren om geen fouten te willen maken en dingen perfect te willen doen, met name in een omgeving waarin je je niet gezien of gehoord voelt. Puur en alleen zodat anderen je goedkeuren.

Belonging vs. fitting in

En daar zit de crux in het verhaal. Want erbij horen kan op twee manieren, vertelt bestsellerauteur Brené Brown: geaccepteerd worden om wie je bent (‘belonging’) en geaccepteerd worden omdat je bent zoals de rest (‘fitting in’):

Belonging is being accepted for you. Fitting in is being accepted for being like everyone else. If I get to be me, I belong. If I have to be like you, I fit in. – Brené Brown

Wie hard bezig is om erbij te horen zodat je bent zoals de rest, rent zichzelf daarin voorbij. Je doet dingen zodat anderen je leuk of goed vinden, ongeacht of dat bij je past of niet. Je probeert jezelf zo te kneden, zodat het past in andermans perceptie van wat goed is. En dat betekent vaak: hard werken, dingen foutloos doen en vooral niet uit de pas lopen.

Wees gewoon jezelf

Die aanpak is volgens Brown de grootste belemmering om daadwerkelijk een gevoel van belonging te ervaren. Wat volgens haar beter werkt? Jezelf laten zien zoals je echt bent, zodat de juiste groep zich om je heen verzamelt. Het is kiezen voor authenticiteit in plaats van iets perfect willen doen om maar goedkeuring te krijgen van de buitenwereld.

En ja, dat vergt moed, oefening en is lang niet altijd makkelijk, vertelt Brown als ze bij Oprah op de stoel zit. Het is elke dag opnieuw kiezen: laat ik mezelf zien of dans ik naar de pijpen van anderen? Kies ik voor mezelf of kies ik voor de ander?

Past dit bij mij? Of is het streven naar perfectie?

Jezelf zijn in plaats van perfect zijn, dat klinkt als een steengoed plan waarvan ik me afvraag waarom het niet eerder in me is opgekomen. De woorden van Brown bevestigen hoe weinig het je brengt om alles goed te willen doen zodat anderen je goedkeuren. Niks, namelijk.

Dus als dat duiveltje op m’n schouder me weer ‘s komt vertellen dat het niet goed genoeg is of dat het beter kan, vraag ik me voortaan eerst af of ík me er goed bij voel. Past dit bij mij? Maakt dit me blij? Kies ik voor mezelf? En is het antwoord ja? Dan mag ik best ‘s streven naar perfectie. Meer imperfectie in je leven?

Freelance schrijver en auteur van dit artikel Lisanne van Marrewijk startte er een nieuwsbrief over. Want niemand is perfect, maar waarom hebben we er dan wel een handje van om ons zo voor te doen? We doen immers allemaal maar wat. En laat dat precies zijn waar ze zich over uitlaat in haar nieuwsbrief. Lees hier de laatste editie.