Tessa Ham Psyche 19 okt 2021, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Hoe werkt stress eigenlijk? Dit gebeurt er in je lichaam als je gestresst bent

Naderende deadlines, verhuizingen, belangrijke presentaties, eerste dates… Iedereen ervaart weleens stress. Dat is heel normaal en bovendien soms zelfs goed (ja, echt!). Toch kan stress ook ernstige gevolgen hebben voor je lichaam. Hoe zit dat precies? Hoe werkt stress eigenlijk?

Dit is wat er in je lichaam gebeurd als je gestresst bent en wanneer dit een probleem wordt.

Hoe je lichaam reageert op stress

Zodra je brein zich bedreigd voelt, komt het in actie. Je hersenen geven als het ware een seintje aan je lichaam dat het in overlevingsstand moet. Je spieren spannen zich aan, je hartslag gaat omhoog en je spijsvertering gaat omlaag. Het lichaam pompt minder bloed naar je organen en zorgt in plaats daarvan dat het bij je spieren aankomt.

Het draait nu immers alleen om het overleven van deze stressvolle situatie. Je moet klaar zijn om te vluchten of in gevecht te gaan. Dit noemen we daarom ook wel de vecht-of-vlucht reactie van je lichaam. Deze wordt veroorzaakt door een hele lading aan hormonen waarbij cortisol de hoofdrol speelt.

Een spoedcursus in stress: zo verlaag je het stresshormoon cortisol

Stress hoeft niet altijd slecht te zijn: doordat je brein deze cocktail aan hormonen aanmaakt, krijg je een boost in energie en word je alerter. Dat kan bijvoorbeeld goed van pas komen tijdens een examen of een belangrijke presentatie.

Het probleem met stress is alleen dat we te snel gespannen raken. Als je het bekijkt vanuit het evolutionaire oogpunt is dit ook logisch. Je wil liever 10 keer schrikken van geritsel in de bosjes terwijl het loos alarm is, dan 1 keer niet schrikken van een roofdier en het vervolgens niet overleven.

Tegenwoordig is de kans natuurlijk een stuk minder groot dat we worden opgegeten door een roofdier, maar ons systeem werkt nog steeds hetzelfde en is nog steeds heel gevoelig.

Wanneer stress invloed heeft op het lichaam

In eerste instantie heeft stress geen negatieve invloed op ons lichaam. Nadat de dreigende situatie is afgenomen, ontspannen je spieren zich weer en word je hartslag weer normaal. De gevolgen ontstaan pas als je vaak deze stressreactie ervaart, of als je zelfs last hebt van chronische stress en je lichaam zich nooit meer herstelt.

Dit is wat je moet weten over (omgaan met) stress

Mensen met langdurige stress hebben vaak spierpijn, een pijnlijke nek en hoofdpijn. Dit komt allemaal omdat hun spieren zich niet meer kunnen ontspannen. Ook onderdrukt de cortisol die in het lichaam vrijkomt bij stress het immuunsysteem, waardoor we vatbaar zijn voor griepjes en verkoudheden.

Je snapt ook dat een hoge hartslag en bloeddruk op de lange termijn schade aan bloedvaten en slagaders veroorzaken. Wat op hun beurt dan weer de kans op een hartaanval of beroerte vergroot.

Mentale gevolgen

Maar de gevolgen van stress zijn niet alleen lichamelijk. Mensen met veel spanning hebben vaak een slechter geheugen, presteren minder goed en kunnen zich minder goed concentreren. En dan hebben we het nog niet eens over de mentale gezondheid gehad. Dit komt omdat de hippocampus steeds slechter gaat functioneren door de hoge levels van cortisol.

Zo kunnen we nog wel even doorgaan, want stress heeft invloed op je gehele lichaam. Van je bloedsuiker tot je hartslag en van je spieren tot zelfs je vagina. Dit zijn bijvoorbeeld 15 tekenen dat je te veel stress ervaart. Herken jij je hierin? Dan is het hoog tijd om je stressniveau aan te pakken.

Feeling stressed? 5 manieren om lichamelijke spanning kwijt te raken

Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Op Bedrock delen we gelukkig een hele hoop tips om hiermee aan de slag te gaan. Probeer bijvoorbeeld eens een ontspanningsoefening, luister de Bedrock Talks met stress-expert Thijs Launspach en begin je ochtend stressvrij. You got this.