Malu Kirschbaum Psyche 27 jun 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Wat doet stilte met je hersenen?

Dagelijks hebben we zo’n 50.000 gedachten per dag. Ervan uitgaande dat we 8 uur slapen, zijn dat ruim 50 (!) gedachten per minuut. Dat komt mede doordat we voortdurend aan het scrollen zijn en 1000 dingen tegelijk doen, waardoor we constant véél te veel doen in een véél te korte tijd. Maar door al die onrust in onze bovenkamer hebben we geen tijd meer om tot bloei te komen. Zouden we niet eens wat vaker in stilte moeten leven?

Neurowetenschapper Michel Le Van Quyen deed onderzoek naar onze hersenen in stilte en kwam tot een verassende ontdekking. Stilte heeft een helende werking! Het verhoogt de creativiteit, verbetert ons geheugen en zorgt voor een betere verhouding tot onszelf.

Het is juist goed om minder te doen

Tot voor kort hadden wetenschappers weinig interesse voor de werking van hersenen in rust. Ze werden lange tijd vooral onderzocht op actie, prestatie en intellect. Op die manier werd geprobeerd het brein te herstellen of de werking ervan te verbeteren, alleen maar door er nog meer van te vergen. Daardoor moesten onze hersenen veel te hard werken.

Ook lezen: De kracht van stilte (waarom zou je in vredesnaam dagenlang niets zeggen?)

Neurobiologen beginnen inmiddels in te zien dat dit niet altijd de beste methode is. Vaak is het juist andersom. Hoe paradoxaal het ook mag klinken, voor een betere werking van ons brein is het soms juist goed om minder te doen, om af en toe letterlijk stil te zitten en onze gedachten de vrije loop te laten, oftewel om de stilte op te zoeken.

De aanleiding van het onderzoek

Het is niet zomaar dat Michel Le Van Quyen onderzoek heeft gedaan naar stilte in de hersenen. Toen hij op een dag wakker werd en zijn halve gezicht verlamd was, kreeg hij in het ziekenhuis de diagnose dat hij ‘overwerkt’ was. Het medische voorschrift: alle activiteiten staken en absolute rust nemen.

Terugdenkend kon het wel kloppen, hij rende constant van hot naar her en was blijkbaar aan het eind van zijn Latijn. Het nemen van rust klonk in zijn oren meer als een veroordeling tot wekenlange mentale gevangenisstraf. Maar hij deed wat hem werd voorgeschreven en ontdekte dat de stilte hem goed deed. Zijn gedachten werden kalmer, de stilte werd aangenamer en het hielp hem de ziekte te overwinnen.

Biologische processen ontcijferd

Kwam het door het fysieke nietsdoen, waartoe hij was gedwongen geweest? Of was zijn brein gaan herstellen door de stilte vanbinnen? Door middel van het onderzoek ontdekte hij dat de stilte, of die nu fysiek of mentaal is, een bizar gunstige uitwerking op onze gezondheid heeft.

Meditatie: Bedrock’s geleide meditatie: stilte opzoeken, deel 3 (15 minuten)

Nu wist je dat misschien al wel, want we hebben allemaal rust nodig om bij te komen. Maar de neurowetenschap kan dit inmiddels ook aantonen en is erin geslaagd de betrokken biologische processen te ontcijferen. Daarmee is stilte in plaats van een eenvoudige persoonlijke ervaring een onderwerp van wetenschappelijk onderzoek geworden.

Echte stilte is rust voor de geest

Stilte is voor de geest wat slaap is voor het lichaam, zowel voedend als opwekkend. Door kleine lichamelijke oefeningen in stilte te doen, krijgen je hersenen de kans om tot rust te komen van whatever (werk, lawaai, fysieke activiteit, etc). Het zijn misschien een paar ‘verloren’ minuten, maar daarna leveren die veel op.

Michael: “Al doe je het maar een keer per dag – toch moeten we de stilte ook echt opzoeken, zowel voor ons lichaam als voor onze geest. Tijd voor jezelf nemen, je terugtrekken uit een lawaaiige omgeving om je te ontspannen en af en toe even mogen wegdromen, het is echt geen verspilde tijd. Juist die momenten van stilstaan zijn absoluut noodzakelijk voor je creativiteit, om nieuwe inspiratie op te doen en uit te vinden wat er in je omgaat.”

Meer lezen over stilte?

In zijn boek ‘Wat stilte met je hersenen doet’ leer je waarom het zo goed is voor je gezondheid om geregeld even te stoppen met waar je mee bezig bent en de stilte op te zoeken, waarom zulke rustmomenten nodig zijn om de accu op te laden, laten zien dat die momenten essentieel zijn voor onze creativiteit en ons geheugen, en om onszelf te kunnen zijn.

Door regelmatig te mediteren scherpen we ons bewustzijn en ons onderscheidingsvermogen, bevorderen we ons emotionele evenwicht en kunnen we het beste profijt trekken van onze intellectuele vermogens.

Dus verzink lekker in je dromen, laat je gedachten de vrije loop en ga helemaal op in het kijken naar een landschap of mierenhoop. Wie weet wat voor heling jou te wachten staat…

Meer over stilte?

• Wat ik leerde van Vipassana: een week lang mediteren en leven in totale stilte
• Waarom een stiltedag voor iedereen een goed idee is (juist nu)
• Een eerlijk verhaal over wat 10 dagen in stilte zitten met je doet