Sarawitia Franken Welzijn 10 feb 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Last van slaapverlamming? Zo kom je ervan af

Heb je weleens meegemaakt dat je in bed lag en niet in staat was om je lichaam te bewegen? Of het gevoel dat je klaarwakker was, maar toch letters of patronen op de muur zag verschijnen? Dan kan het zijn dat je bij de kleine groep mensen hoort die last heeft van slaapverlamming. Gelukkig kan je er iets tegen doen!

Een aanval van slaapverlamming (of slaapparalyse) is zeldzaam, maar niet gevaarlijk. Toch kan het een ontzettend enge ervaring zijn.

Wat is slaapverlamming?

Volgens slaapgeneeskundige Reinier de Groot ontstaat slaapverlamming wanneer mensen in of uit de Rapid Eye Movement (REM) slaap komt. Je REM-slaap is het deel van je slaapcyclus waarin je droomt en emoties en herinneringen verwerkt. Je spieren worden dan sterk verslapt, zodat je niet écht gaat rondrennen wanneer je droomt dat je achterna wordt gezeten.

Het moment dat je wakker wordt, krijg je normaal gesproken direct je spierkracht terug. Bij een aanval van slaapverlamming gebeurt dit met een vertraging. Je lichaam loopt dan achter op je hersenen. Hierdoor kan het zijn dat je nog niet in staat bent om te bewegen, terwijl je ogen wel al open zijn.

Kenmerken van slaapverlamming 

Een slaapverlamming kan gepaard gaan met bonkende hoofdpijn of gesuis in je oren. Ook kunnen er verstikkende, paniekerige of zweverige gevoelens opkomen. Daarnaast kan je een nare aanwezigheid voelen.

Droom je veel? Dit is waar bepaalde elementen in dromen symbool voor staan

Tijdens een slaapverlamming ben je niet volledig wakker, maar staat je lichaam nog in een soort droomstand. Daarom kunnen er ook hallucinaties optreden. De meest voorkomende hallucinaties zijn:

• Een deur op raam gaat open.
• Het horen van stemmen of voetstappen.
• Boven je hangt een schim (wolken of geesten bijvoorbeeld).
• Er verschijnen letters of bewegende dingen op de muur. Soms zijn het patronen, insecten of zelfs bloed.
• Het voelt alsof iemand aan je voeten trekt of op je borst zit.
• Het kan voelen alsof je wordt opgetild en boven je bed zweeft.

Slaapverlamming voorkomen

Als je wakker bent, maar je ineens niet kan bewegen is dat logischerwijs nogal schrikken. Gelukkig duurt een aanval van slaapverlamming maar een paar seconden tot enkele minuten. Daarnaast is het goed om te weten dat je nooit lichamelijke klachten overhoudt aan een slaapverlamming. Toch kan een slaapverlammingsaanval erg vervelend zijn en wil je die natuurlijk het liefste voorkomen.

De meeste effectieve manier om slaapverlamming tegen te gaan, is ‘simpelweg’ gezond leven. Dit betekent de juiste voeding eten en bijvoorbeeld je suiker- en cafeïne inname te verlagen. Dan lig je in elk geval minder te stuiteren in je bed. Ook zijn er bepaalde voedingsmiddelen die een goede nachtrust bevorderen, denk aan kersen of avocado.

Ook voldoende sporten past natuurlijk in een gezonde levensstijl. Kijk wel uit dat je dit niet te kort voor het slapen doet, want dan kan de adrenaline van het sporten ervoor zorgen dat je lastig in slaap valt.

Het is bekend dat gebruik van alcohol en drugs slaapverlammingsverschijnselen kunnen verergeren. Probeer deze dus zoveel mogelijk te vermijden.

Gezond slaapritme 

Daarnaast is een gezond slaapritme minstens zo belangrijk. Dit houdt in op regelmatige tijdstippen naar bed gaan en opstaan (dus niet té veel nachtelijke studeer- of danssessies). Ook voldoende uren slaap per nacht maken is belangrijk. Wat ‘genoeg’ is, verschilt per persoon, maar ligt meestal tussen de 6 en 8 uur.

Problemen met slapen? Alles wat je wilt weten over een goede nachtrust

Emoties en stress kunnen slaapverlamming verergeren. Zoek daarom ontspanning op voordat je gaat slapen. Ben jij een piekeraar die vooral nachtdiensten draait? Overdag een piekerkwartiertje inplannen kan een uitkomst zijn.

Wat kan je zelf doen om uit een slaapverlamming te komen?

Een gezonde manier van leven kan dus helpen slaapverlamming te voorkomen. Ook zijn er een aantal dingen die je op het moment zelf kan doen om uit een slaapverlamming te komen.

1. Het is natuurlijk lastig, maar probeer tijdens een slaapverlammingsaanval toch een deel van je lichaam te bewegen door er sterk op te focussen. Soms lukt het bijvoorbeeld nog om je tenen te bewegen of je gezicht aan te spannen, waardoor je lichaam wakker schudt uit de slaapverlamming.
2. Het maken van geluid kan ook zorgen voor een kettingreactie die jou uit de slaapverlamming doet ontsnappen. Zorg dat je partner ook op de hoogte is, zodat wanneer jij geluid maakt hij of zij je direct uit je slaapverlamming kan wakker maken.
3. Bij mensen die op hun rug slapen komt slaapverlamming vaker voor. Probeer daarom zoveel mogelijk op je zij (of buik) te slapen.
4. Hoe creepy het ook is, het beste is om kalm te blijven tijdens een aanval van slaapverlamming. Dit kun je doen door op je ademhaling te concentreren en te onthouden dat het écht weer voorbij gaat. Zo laat je het rustig over je heenkomen en zou het sneller over moeten gaan.

Wanneer slaapverlamming toch oververmoeidheid of een angst om te slapen veroorzaakt, is het een goed idee om in gesprek te gaan met je huisarts. Deze kan je dan verder helpen.

Meer lezen over hoe je beter kan slapen:

• Snurkt je partner? 6 manieren om tóch te kunnen slapen
• Met deze 4 late night snacks zou je beter slapen, aldus een slaap-expert
• Slechte slaper? Dit is hoe positief zijn je kan helpen om beter te slapen