Laurien Bleeker Welzijn 13 jul 2023, 14:17

Leestijd: 3 minuten

Zie, voel of hoor je wel eens vreemde of enge dingen als je in slaap valt? Dat kan een slaaphallucinatie zijn

Zijn er in jouw slaapkamer wel eens dingen die onverklaarbaar lijken? Zoals geluiden die je denkt te horen of dingen die je denkt te zien, maar die er niet blijken te zijn wanneer je het licht aan doet? Dan kun je te maken hebben met slaaphallucinaties.

Bij hypnagoge hallucinaties, oftewel slaaphallucinaties, zie, hoor of voel je dingen die er op dat moment niet echt zijn. Dit gebeurt als je in slaap aan het vallen bent en dus nog deels bij bewustzijn bent. Eigenlijk een soort droom terwijl je nog half wakker bent. Pas wanneer je helemaal bij bewustzijn bent, bijvoorbeeld doordat je het licht aan doet, realiseer je je dat het een hallucinatie was.

Het verschil tussen een slaaphallucinatie en een droom (of nachtmerrie)

Dromen doen we allemaal wel eens, net zoals dat we allemaal wel eens een nachtmerrie hebben. Dat kan eng zijn, maar slaaphallucinaties kunnen echt als beangstigend ervaren worden. Dit komt omdat het verschil tussen een droom en een hallucinatie is dat een slaaphallucinatie levensecht lijkt. Na een droom of nachtmerrie wordt je misschien verward wakker, maar een hallucinatie kan heel eng zijn.

Zo ervaren mensen soms een bed vol insecten of voetstappen in de gang of slaapkamer, soms wordt er muziek gehoord en ook aanrakingen kunnen voorkomen. Dat ís dus allemaal niet echt, maar voor je gevoel wel.

Slaaphallucinaties komen voor op verschillende manieren: dingen zien (86 procent), dingen horen (8-34 procent) en dingen voelen (25-44 procent). Maar liefst 37 procent van de mensen heeft wel eens zo’n waakdroom.

Ervaringen met hallucinaties

Ferdie (38): “Een tijd geleden merkte ik dat iemand steeds in mijn tenen kneep toen ik ging slapen. Dit voelde levensecht. Eerlijk gezegd vond ik het doodeng en dacht ik aan geesten, terwijl ik daar helemaal niet in geloof. Achteraf denk ik dat dit een slaaphallucinatie was. Steeds als ik het licht aan deed, zag of voelde ik niks meer.”

Lieneke (34): “Ik weet nu dat ik last heb van slaaphallucinaties als ik erg druk ben in mijn hoofd. De laatste ervaring hiermee was een paar dagen terug, toen hoorde ik steeds gegil als ik bijna in slaap viel. Ik kon wel huilen, zo vervelend was het. Nadat ik even uit bed ben gegaan heb ik een kopje thee gedronken en daarna was ik een beetje huiverig om weer te gaan slapen, ook al weet ik dat het hallucinaties zijn… Gelukkig ben ik toen rustig in slaap gevallen.”

Hoe voorkom je deze nare ervaringen?

Soms wordt als oorzaak voor slaaphallucinaties veel stress genoemd en ook alcoholgebruik of drugs kunnen een rol spelen. Ook slaapproblemen kunnen de hallucinaties veroorzaken, waardoor je in een cirkeltje terecht kan komen van hallucineren door slaapproblemen en andersom. Wat je kan doen om deze nare ervaringen te voorkomen is het volgende:

• genoeg frisse lucht in de slaapkamer
• zorgen voor een rustige, nette en donkere slaapomgeving
• een niet te warme slaapkamer, ongeveer 18 graden
• geen beeldscherm voordat je naar bed gaat
• met een ‘leeg hoofd’ gaan slapen
• voldoende beweging overdag

Wat kan je doen als je een slaaphallucinatie hebt?

Omdat je nog deels bij bewustzijn bent, besef je soms dat je een slaaphallucinatie hebt. Probeer in dat geval je ogen of één oog open te doen. Lukt dat niet, beweeg dan een ander lichaamsdeel. Ben je eruit, ga dan even uit bed en uit de situatie. Drink een kopje thee en probeer daarna weer rustig te gaan slapen. Besef je ook dat het niet echt is wat er gebeurde, hoe beangstigend het ook was.

De betekenis achter de 8 meest voorkomende dromen aldus een droomexpert