Leonie Collombon Welzijn 2 dec 2023, 11:33

Leestijd: 3 minuten

‘Second screening’ was jarenlang mijn slechte gewoonte (waar jij waarschijnlijk ook last van hebt)

Als ik een paar jaar geleden beweerde dat ik een groot deel van het Netflix-aanbod had gezien, klopte dat in theorie wel. In de praktijk was het een ander verhaal: ik keek wel naar een film of serie, maar echt zien deed ik niet. Dat had allemaal te maken met second screening.

In mijn lijst met ‘bekeken’ stonden altijd veel titels, maar als iemand me vroeg waar de film of serie over ging, bleef mijn antwoord uit. Ik had werkelijk geen idee. Tussendoor scrolde ik namelijk doelloos door Instagram of een andere social media-app: psychologen geven er ook wel de term second screening aan.

Wat is second screening?

De bedachte term vertelt je eigenlijk precies wat je moet weten: bij second screening kijkt een persoon steevast naar een tweede scherm. Er wordt niet met volle aandacht naar de televisie of laptop gekeken, maar er rust altijd een schuin oog op een telefoon. Volgens Brits onderzoek onder tweeduizend volwassenen scrolt 41 procent van de mensen regelmatig op zijn of haar telefoon terwijl er een serie of film op tv wordt gekeken. 25 procent gaat zelfs voor een groter scherm en combineert televisie kijken met scrollen op een laptop. Ander onderzoek toont nog hogere percentages aan, waarbij ruim 72 procent van de respondenten een tweede schermpje ernaast hield. Exacte cijfers zijn er dus niet, maar het moge duidelijk zijn dat second screening een veelvoorkomende gewoonte is.

Overdaad aan prikkels

Het zorgde in mijn geval voor een overdaad aan prikkels en een gebrek aan concentratie. Door op twee schermen tegelijkertijd te scrollen, gaf ik aan beide activiteiten niet écht de aandacht. Als ik mezelf achteraf vroeg of ik genoten had van de serie of film in kwestie, was het antwoord daar bovendien ‘nee’ op.

Volgens psychologen zijn er verschillende redenen aan te wijzen waarom we dat tweede scherm gebruiken. Multitasken, de behoefte aan veel prikkels en altijd op de hoogte willen zijn van het nieuws spelen mee, maar de belangrijkste reden is misschien wel het gevoel dat scrollen ons geeft.

Anna Lembke, professor psychiatrie aan Stanford University, legt het aanTeen Vogue als volgt uit: social media is als het ware een drug. Wanneer we eindeloos scrollen, komt het gelukshormoon dopamine vrij. De reden daarachter? Social media bootst menselijke interacties na. Door het ontvangen van likes en reacties, hebben we het gevoel gewaardeerd te worden.

De keerzijde

Dat er dopamine vrijkomt tijdens het scrollen, klinkt als iets positiefs. In de praktijk valt dat echter vies tegen; uiteindelijk levert eindeloos veel tijd aan social media besteden eerder (mentale) gezondheidsproblemen op. Zeker wanneer het om een tweede scherm gaat, maken psychologen zich zorgen.

Pscyhotherapeut Jade Thomas legt uit dat second screening het tegenovergestelde van een relaxt gevoel en vrijgekomen dopamine veroorzaakt. “Doordat we razendsnel moeten schakelen en onze focus moeten verleggen, raakt ons brein overprikkeld.” En een overprikkeld brein staat volgens haar gelijk aan stress, een angstig gevoel en vermoeidheid.

Om nog maar niet te spreken over de lichamelijke nadelen van turen naar een tweede scherm: onder andere hoofdpijn, een slechte houding en vermoeide ogen kunnen optreden.

Al die symptomen komen me bekend voor, als ik terugdenk aan de tijd waarin second screening mijn tweede natuur was. Inmiddels heb ik er zo goed als geen last meer van. Hoe ik dat deed? Het waren vooral de veelgehoorde (en een beetje cliché) tips die hielpen: leg je telefoon in een andere kamer neer en zie een film of serie echt als een moment van rust.

Betrap ik mezelf tegenwoordig op gescrol terwijl Netflix aanstaat? Dan weet ik dat de gekozen film of serie me simpelweg niet genoeg boeit en een boek lezen (of elke andere activiteit) op dat moment een betere keuze is.

Minder digitaal, meer leven: 5x tips om je schermtijd vandaag nog te verminderen