Leonie Collombon Psychologie 6 jul 2024, 09:37

Leestijd: 2 minuten

Altijd het gevoel dat je iets verkeerd hebt gedaan? Dit is het schuldcomplex

We nemen allemaal weleens een beslissing waar we achteraf spijt van hebben, maar voor sommige mensen is dit veel vaker het geval. Wie een schuldcomplex heeft, heeft constant het gevoel iets fout te hebben gedaan. Diegene is, vaak ten onrechte, bang dat anderen hem als schuldige aanwijzen.

Het schuldcomplex: uitleg en symptomen

Hoewel schuldcomplex geen officiële diagnose is, heeft het volgens psychologen te maken met andere mentale stoornissen die wél erkend worden. Iemand die schuldcomplex ervaart, heeft volgens Very well mind in veel gevallen ook last van een angststoornis, depressie of PTSS. Deze stoornissen triggeren stuk voor stuk een bepaalde onzekerheid, waardoor eigen fouten worden uitvergroot.

Want wie met een schuldcomplex worstelt, is in veel gevallen niet daadwerkelijk ergens schuldig aan. Hij of zij is overdreven kritisch op zichzelf en denkt over elke handeling pak ‘m beet duizend keer na. Zelfs als er wél sprake van schuld is, maakt iemand met de stoornis het in zijn eigen hoofd groter dan de werkelijkheid.

Het grootste symptoom dat wijst op deze stoornis is dat constante schuldgevoel, maar er zijn meer signalen: paniekaanvallen, slecht slapen, verkrampte spieren, een onrustig gevoel in de buik, veel huilbuien en het vermijden van sociale situaties, om er maar een paar te noemen.

Vicieuze cirkel

Volgens therapeut Dr. Minkyung Chung gaat het bij een schuldcomplex om een vicieuze cirkel. Doordat iemand zich altijd maar schuldig voelt, wordt de kans op paniekaanvallen en andere symptomen alsmaar groter. Tegelijkertijd zorgen die symptomen weer voor een nóg groter schuldgevoel, zo vertelt ze tegen Talkspace. Het is volgens haar een probleem waar je niet zomaar vanaf komt, maar waarbij hulp van professionals essentieel is -zeker omdat er achter het schuldcomplex vaak ook andere mentale problemen schuilgaan.

Chung benadrukt overigens dat die andere stoornissen niet de enige reden voor het complex zijn: ook andere factoren, zoals jeugdtrauma’s, een lastige privé-omgeving en religieuze motieven kunnen van invloed zijn. Het verschilt per persoon, al zijn psychologen wel overtuigd van één gelijkenis: wie zich altijd schuldig voelt, heeft te maken met een grote onzekerheid.

En dát is dan weer terug te leiden naar die mogelijke oorzaken. De vicieuze cirkel van het schuldcomplex blijft dus maar doorlopen; herken je jezelf erin? Dan is in therapie gaan volgens Chung de beste mogelijkheid om van het probleem af te komen. Vanwege de complexiteit is het zelf oplossen in veel gevallen te hoog gegrepen.

Hoe neem je een dag écht tijd voor jezelf zonder je schuldig te voelen?