Malu Kirschbaum Welzijn 17 mrt 2022, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Waar kun je roes vinden zonder genotsmiddelen?

Herken je de hunkering? Naar net te veel, naar je volgende sigaret, de volledige zak zoute drop of een 3e of 4e glas? We denken vaak dat we heel erg gelukkig worden van kortstondig genot en directe behoeftebevrediging, maar eigenlijk trappen we allemaal in de valkuil van ons hedonistisch verlangen. Waar komt dat verlangen vandaan en hoe kun je dat koesteren?

Als toekomstonderzoeker met een flinke verslavingsgevoeligheid besloot Jeanneke Scholtens zichzelf als studieobject te gebruiken en een boek te schrijven over haar onderzoek naar genot: Roes.

Gestopt met drinken

Waar komt die hang naar wijn vandaan? Waarom is die roes zo aantrekkelijk? Hoe werkt genot en waarom zijn we er allemaal naar op zoek? En, waar moet je je shotje genot vandaan halen als je stopt met drinken?

Lees ook: Waarom ik 40 dagen geen alcohol drink

Allemaal vragen die Jeanneke zichzelf stelde toen ze in mei 2019 besloot te stoppen met alcohol. Terwijl ze dacht vette zelfreflectie te hebben, sloeg die haar nu toch even keihard op haar bek. Omdat ze niet de wijn dronk, maar de wijn haar. En dus stopte ze. Abrupt.

Alternatieve roezen

Jeanneke: “Wat startte als een onderzoek naar de vraag: waar haal ik mijn genot vandaan als ik de wijn laat staan, resulteerde in een uitgebreid onderzoek naar de werking van het brein, de oorsprong van verlangens en de noodzaak van hedonisme.

10 redenen waarom (soms) stoppen met alcohol drinken goed voor je is

Ik sprak met neuropsychologen, verslavingsartsen, drugsonderzoekers, ervaringsdeskundigen, een dominee en een socioloog om erachter te komen of de rede wel zonder de roes kan? Roes staat voor zoveel: ontspanning, bedwelming, losgaan, geestdrift. Of zijn er soms alternatieve roezen te vinden?”

Genot is altijd tijdelijk

De een vlucht in alcohol, de ander in eten, de een in seks, de ander in drugs. Je kunt workaholic, seksaholic, alcoholic of yogaholic zijn. Als er maar iets te beleven valt, als je maar impulsen krijgt, als er maar iets gebeurt.

Alleen is het grote probleem van roes en genot dat het altijd tijdelijk is, zelfs als je heel erg geniet. De aangename sensaties, die voortkomen uit de signalen in je hersenen, zijn steeds van korte duur. Het maakt niet uit wat je gelukkig maakt, na een tijdje zal het gaan vervelen. We raken namelijk ontzettend snel gewend aan nieuwe geneugten.

Hedonistische tredmolen

Genotsdrang is overigens niet alleen iets van deze tijd. De Griekse filosoof Epicurus had het hier in de 4^e eeuw voor Christus al over. Maar het massahedonisme – dat nu regeert – draait om hyperindividualisme, consumentisme, kapitalisme, alcoholisme, en allerlei verwante escapismen om onze persoonlijke hoogtepunten te bereiken.

De verslaving aan altijd meer willen: zo kicken we ervan af

We rennen maar door op zoek naar het volgende shot, wat in de psychologie ‘de hedonistische tredmolen’ wordt genoemd. We denken vooruit te komen in het leven met geld, succes en spullen, maar we rennen enkel rondjes in ons eigen rad van fortuin en schieten geen meter op.

Ons brein is een dealer

We zijn massaal op zoek naar telkens nieuwe shotjes genot en zodra ons verlangen vervuld wordt, is het opeens niet meer opwindend, gaaf, fantastisch of begerenswaardig. En dus willen we meer. Net als een knagende hamster in je buik, die steeds harder gaat knagen. Of Rupsje Nooitgenoeg.

Ook interessant: Een pilletje in plaats van alcohol: is dat nou zo’n ramp?

Uit het onderzoek van Jeanneke blijkt dat ons brein de grootste drugsdealer is die er bestaat. En na 2,5 jaar niet drinken heeft ze haar hoogsteigen Pablo Escobar (oftewel de hunkerende hersenen) weten te temmen. Ze kan aan een glas wijn ruiken, zonder het aan haar lippen te zetten en zonder iets te voelen.

Jezelf verliezen

Jeanneke: “Ik heb nieuwe verdovingen en beloningen gevonden. Ik heb alternatieven ontdekt voor een ‘soloroes’ met Netflix, koffie, chocola, rennen, lijstjes, controle en duiken en ik heb geluk gevonden in een ‘collectieve roes’ in Tafelgenoten, een zondagslunch die ik host om mensen bij elkaar te brengen.”

Ben jij al sober curious? Dit is waarom we massaal bewuster gaan drinken

Haar conclusie: het is goed om jezelf af en toe te verliezen. Om los te laten. Om los te raken van dat ego. Zoals je soms een heel stuk kwijt bent terwijl je autorijdt of hardloopt. Wanneer dat controle centrum in je brein verstomt. Als je volledig in je flow aan het schrijven of tekenen bent.

Dát gevoel. En dat hoeft dus niet door drank gestuurd te worden. Het kan ook het gevoel zijn dat je lééft.