Winnie Verswijvel Relatie 13 mrt 2022, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Voelt het niet helemaal juist? Zo weet je of je een relatie hebt met een narcist

Narcisme wordt vaak te pas en te onpas gebruikt voor de selfiegeneratie, als metafoor voor hoe we massaal foto’s van onszelf online gooien. IJdel is het misschien ook wel een beetje, maar narcistisch? Dat is volgens de wetenschap toch nog wat anders. Narcisme is immers een ernstige persoonlijkheidsstoornis, met grote impact op (romantische) relaties. Daarom: vermoed jij dat je in een relatie met een narcist zit?

Zo kom je erachter.

Narcisme als persoonlijkheidsstoornis

Eerst en vooral: een narcistische persoonlijkheidsstoornis is een ernstig psychologisch fenomeen en heeft kenmerken als: gebrek aan empathie, grootheidswaanzin en behoefte aan bewondering. Deze diagnose moet gesteld worden door een psychiater of psycholoog en dat kan pas als 5 of meer van de volgende kenmerken aan de orde zijn:

• Een opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid. Iemand overdrijft zijn prestaties of talent en verwacht als superieur behandeld te worden.
• Obsessie door fantasieën over onbeperkte successen, macht, genialiteit, schoonheid of ideale liefde.
• De persoon ziet zichzelf als uniek of heel speciaal.
• Verlangen naar extreme bewondering.
• Gevoel bijzondere rechten te hebben, dus de persoon verwacht een uitzonderlijk welwillende behandeling van anderen.
• Misbruik maken van anderen om zijn of haar eigen doelen te bereiken.
• Gebrek aan empathie.
• Vaak jaloers op anderen of denkt dat anderen jaloers zijn op hem of haar.
• Arrogant en uit de hoogte.

Hou er rekening mee dat narcisme in verschillende gradaties kan optreden. De ene narcist is de ander niet en er kan ook sprake zijn van narcistische trekken in plaats van een volledige diagnose.

Narcisme in je relatie

Het lastige bij een diagnose van narcisme is in ieder geval dat narcisten zich niet gemakkelijk zich gewillig laten diagnosticeren. Immers: dat zou betekenen dat ze nederig op de stoel bij een psycholoog moeten plaatsnemen, die hen dan nog eens vertelt dat ze niet zo perfect zijn als het masker dat ze al een heel leven opdragen.

Gevolg: heel wat narcisten leven hun leven gewoon uit, zonder ooit professionele hulp te krijgen. Uiteraard heeft dat een grote impact op (romantische relaties). Als partner van een narcist is het echter ontzettend belangrijk om te herkennen waar je mee te maken hebt. Voelt je relatie niet helemaal goed en is er een vermoeden dat je partner narcisme heeft? Wees extra aandachtig voor volgende signalen.

Sorry zeggen is moeilijk

Narcisten hebben het moeilijk om fouten toe te geven (dat doet immers afbreuk aan het perfecte plaatje dat ze zichzelf voorliegen). Sorry zeggen is dus ook ontzettend moeilijk voor een narcist.

Dit is waarom narcisten en HSP’ers elkaar aantrekken

Sterker nog: sommige narcisten zullen er alles aan doen om de werkelijkheid zó te verdraaien dat je denkt dat jij de schuldige bent. Denk kritisch na over conflicten en ruzies: hoe vaak heeft je partner de schuld bij zichzelf gelegd?

Helden in manipulatie

Als er íéts is waar narcisten gedreven in zijn, dan is het wel manipulatie. Gaslighting is daarbij bijvoorbeeld een veel gebruikte tactiek: het laten twijfelen aan je eigen realiteit. Over gaslighting hebben we al veel geschreven. Hier kun je jezelf verdiepen in het onderwerp.

Ook ‘breadcrumbing’ is een belangrijke manipulatietechniek. Hierbij geeft de narcist je af en toe een ‘broodkruimeltje’ aan liefde, affectie of intimiteit, gevolgd door een periode waarin dit soort momenten afwezig zijn. Gevolg: je gaat hunkeren naar zo’n nieuw broodkruimeltje en je wordt emotioneel afhankelijk van deze persoon. In een gezonde relatie hoort dit soort hunkeren naar een positief moment er niet te zijn, maar is het een constante.

Seks is eenrichtingsverkeer

Narcisten denken alleen aan hun eigen noden en behoeften, ook in bed. Met een narcist is het dus heel moeilijk om harmonieuze, intieme seks te delen.

“Ik maakte gewoon een grapje”

Een van de favoriete argumenten van een narcist: “Ik maakte gewoon een grapje”. En sure, soms maken mensen inderdaad gewoon grapjes. Maar narcisten in relaties zeggen dit vooral op momenten waarop jij aangeeft gekwetst te zijn door één van hun uitspraken.

Nogmaals: narcisten kunnen niet toegeven dat ze soms emotionele grenzen doorbreken. In plaats van de fout bij zichzelf te leggen, stoppen ze hun eigen kwetsende acties weg onder het mom van een grapje. Dat is niet alleen veel makkelijker, maar geeft je ook het gevoel dat je jezelf overgevoelig opstelde. Laat je daar niet door misleiden: in gezonde relaties hoor je dit soort dingen gewoon te kunnen communiceren.

En zo zijn er nog een veel meer kenmerken die narcisme in relaties omschrijven. Wil je jezelf verdiepen in het onderwerp? Het boek Narcisme in relaties gaat hier dieper op in.

Met deze 8 tips leer je beter omgaan met een narcist