Malu Kirschbaum Psyche 23 aug 2020, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Wat kunnen psychedelica betekenen voor onze (mentale) gezondheid?

Mensen met trauma’s of depressies lijken baat te hebben bij het gebruik van psychedelica, maar dergelijke therapieën worden niet vergoed door de zorgverzekering. Toch lijkt het erop dat daar binnenkort verandering in komt. Er zijn wereldwijd veel wetenschappelijke onderzoeksgroepen mee bezig en de uitkomsten zijn zeer veelbelovend.

Middelen als lsd, ayahuasca, paddo’s of mdma worden steeds vaker gebruikt in de psychiatrie. Sommige gebruikers zouden na één lsd-trip van hun hardnekkige verslaving, depressie, anorexia of angststoornis af zijn, of er minder last van hebben.

Ook andere psychedelica kunnen soortgelijke resultaten opleveren. Al deze entheogenen – middelen die het goddelijke in ons naar boven zouden brengen – krijgen wereldwijd steeds meer aandacht van medische experts. Er wordt zelfs gesproken van een psychedelische golf.

Illegaal onderzoek naar psychedelica

In de jaren ‘50 en ‘60 was er al veel interesse in het gebruik van psychedelische middelen als ondersteuning bij psychotherapie. In die periode zijn er meerdere onderzoeken gedaan naar het effect van deze psychedelische middelen, met een grote focus op LSD.

Door de sterke associatie met de hippie cultuur en de rol van enkele toonaangevende figuren daarin, kwam het gebruik van LSD voor psychotherapeutische doeleinden zwaar onder druk te staan en is het gebruik van LSD uiteindelijk verboden.

Ook lezen: ‘The Sunshine Makers’ op Netflix vertelt het vredelievende verhaal achter LSD

Op kleine schaal is het onderzoek echter nog wel voortgezet en veel therapeuten, onder de indruk van het succes van deze behandelingen, gingen illegaal verder.

Hoewel onderzoek en therapeutische toepassing nooit helemaal is weggeweest, is er sinds de jaren ‘90 en met name de laatste jaren een hernieuwde interesse ontstaan in het gebruik van psychedelische middelen bij psychische stoornissen.

Veelbelovende resultaten

De laatste 20 jaar wordt steeds meer gepubliceerd over het gebruik van psychedelica bij mentale gezondheidsstoornissen. Zo werd er onder andere onderzoek gedaan naar klinisch gebruik van psychedelica bij alcohol- en tabaksverslaafden, terminale kankerpatienten, zware depressie, posttraumatische stress stoornis, obsessief-compulsieve stoornis, anorexia en alzheimer.

Middelen waarmee getest wordt zijn lsd, dmt (ayahuasca), psilocybine (paddo’s), ketamine en mdma (ecstasy). Psilocybine wordt het meest gebruikt, deels om politieke redenen (het is een minder bekende – en minder beladen – naam dan bijvoorbeeld lsd), maar ook omdat de effecten van psilocybine minder lang aanhouden en zo beter te verwerken zijn in een normale werkdag. 

Ook interessant: Het eerste bewijs dat kleine beetjes psychedelische drugs je écht creatiever maken

De resultaten zijn zeer veelbelovend. Zo was van de rokers na een jaar meer dan 50 procent nog steeds gestopt, vergeleken met gemiddeld 30 procent bij andere behandelingen. En van de kankerpatiënten had meer dan 80 (!) procent aanzienlijk minder last van angst en stress.

Wellicht vanaf 2025 vergoed door de zorgverzekering

Maar dit betekent niet dat psychedelica klaar zijn voor klinisch therapeutisch gebruik. De meeste proefpersonen zijn tot nu toe vrijwilligers die zich openstellen voor een dergelijke therapie en deze mensen zijn wellicht ontvankelijker voor de positieve effecten van psychedelica.

Verder zijn er nog te veel vragen onbeantwoord. Zijn er nog onbekende risicofactoren? Wat is het placebo-effect? Voor wie werkt het en voor wie niet? Het goede nieuws is dat de lopende wetenschappelijke onderzoeken wel dusdanig veelbelovend zijn, dat de GGZ verwacht dat psychedelische therapie binnen 5 tot 7 jaar tot de verzekerde zorg zal behoren.

Deelname aan onderzoek

Dus we moeten nog even wachten tot 2025! Tot die tijd zul je zelf moeten betalen voor psilocybine. Tenzij je bereid bent om deel te nemen aan een van lopende onderzoeken medische onderzoeken. Neem in dat geval contact op met de universiteit van Groningen, Leiden of Utrecht.

Meer over psychedelica

• Coen probeerde ayahuasca en genas van zijn depressie – dit is zijn verhaal (deel 1)
• ‘Ik kon opeens als een ander persoon naar mezelf kijken’ – hoe ayahuasca het leven van Coen redde (deel 2)
• In Have A Good Trip op Netflix vertellen celebrities over psychedelica