Tessa Ham Psyche 21 jul 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Een simpele manier om problemen makkelijker op te lossen

Worstel je met een moeilijke beslissing? Of moet je lastige problemen oplossen? Je eerste ingeving is waarschijnlijk om er langer of harder over na te denken. Maar helaas zal erover blijven nadenken niet voor een ‘eureka-moment’ zorgen. Wat kun je dan wel doen om problemen op te lossen als je vastloopt?

De oplossing is supersimpel, maar wordt vaak vergeten.

Afstand nemen

In plaats van je op het probleem te storten, kun je beter afstand nemen van het onderwerp. Ga bijvoorbeeld even wandelen, doe de afwas, doe een powernap of stap even onder de douche. De oplossing zou dan zo maar op magische wijze in je hoofd kunnen opkomen.

Misschien heb je weleens gehoord over deze simpele manier om makkelijker problemen te kunnen oplossen of om op nieuwe ideeën te komen. Maar hoe werkt dit precies?

De incubatieperiode

Wetenschappers bestuderen dit fenomeen al meer dan 100 jaar. De ‘incubatieperiode’ noemen ze het. Meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat mensen vaak de beste ideeën krijgen als ze niet actief bezig zijn met het oplossen van het probleem. Nee, de ingeving krijgen ze als ze bezig zijn met een taak die niets te maken heeft met het probleem dat ze proberen aan te pakken.

Deze incubatieperiode wordt ook wel één van de vier fasen van creativiteit genoemd, lezen we op Inc. In fase 1 van het verzinnen van een revolutionair idee doe je nieuwe informatie en inspiratie op. De voorbereidingsfase noemen we dit. Daarna volgt fase 2, de incubatieperiode, waarbij je de informatie loslaat en je gedachten laat afdwalen. Als het goed is ga je dan over naar fase 3: het welbekende ‘eureka-moment’.

Daarbij blijft het niet. Bij de laatste fase zorg je dat jouw lightbulb-moment realiteit wordt. Hier moet je dus weer je kritische denkvaardigheden gebruiken om het idee uit te werken. Toch is fase 2, de incubatieperiode, de belangrijkste fase in het hele proces.

Ook interessant: Wat doet stilte met je hersenen?

Wat onderzoek laat zien

In een onderzoek uit 2010, dat werd gepubliceerd in Psychological Science, werden twee experimenten gedaan naar dit fenomeen. In het eerste experiment werden de deelnemers gevraagd om profielen van potentiële huisgenoten te evalueren. De deelnemers werden vervolgens opgedeeld in twee groepen.

Eén groep moest onmiddellijk na het bestuderen van de profielen beslissen wie de beste huisgenoot was. De andere groep werd gevraagd om een anagram in te vullen en vervolgens een paar minuten te wachten, voordat ze hun beslissing doorgaven. Je raadt het al: de tweede groep maakte betere keuzes.

In een tweede experiment werd het onderzoek herhaald, maar dan met potentiële sollicitanten in plaats van huisgenoten. De resultaten waren hetzelfde. Ook andere onderzoeken hebben vergelijkbare resultaten opgeleverd. Door de tijd te nemen om juist niet aan een probleem te denken, maak je betere beslissingen en ben je beter in de problemen oplossen.

Hoe komt dat?

Hoe het kan dat je onderbewustzijn op de achtergrond tot het beste idee komt, zijn onderzoekers nog niet helemaal uit. Er zijn drie verschillende theorieën die kunnen verklaren waarom zo’n incubatieperiode tot nieuwe inzichten kan leiden, lezen we op Psychology Today.

Wanneer je stopt met aan iets denken, blijven je hersenen op de achtergrond aan het probleem werken. Op deze manier kan je brein relevante herinneringen tegenkomen waar je misschien niet aan hebt gedacht toen je actief het probleem probeerde op te lossen. Met deze nieuwe informatie kunnen je hersenen misschien zo’n geniale ingeving verzinnen.

Een andere theorie is dat je tijdens het actief oplossen van het probleem te veel blijft hangen bij oplossingen die niet nuttig zijn, waardoor je niet verder kunt denken. Een incubatieperiode helpt je brein deze oplossingen naast zich te leggen om zo een nieuwe aanpak te vinden.

De laatste theorie werkt als volgt: een pauze nemen geeft je een frisse kijk. Eigenlijk geef je jouw hersenen de kans om het probleem te reorganiseren. Als je dan weer aan het probleem denkt, kijk je er anders tegenaan en kan een oplossing voor de hand liggen.

Hoe het ook werkt: onderzoekers zijn het erover eens dat zo’n incubatieperiode werkt. Hoe pas je deze informatie toe in je dagelijkse leven? Probeer je eerste ingeving om er uren over te gaan malen en piekeren te negeren, de volgende keer dat je met een probleem worstelt of op een nieuw idee wil komen. In plaats daarvan ga je een taak doen die in de verste verte niet op je probleem lijkt.

Hoe lang zo’n incubatieperiode moet duren, verschilt van onderzoek tot onderzoek. Maar sommigen suggereren dat een pauze van slechts 10 minuten al voldoende kan zijn om je hersenen een nieuw perspectief te geven en problemen te kunnen oplossen. Blijkt dit niet voldoende te zijn? Probeer jezelf dan langer van het probleem af te leiden. De oplossing komt vanzelf.

Lees ook: Ben je creatief? Dit gebeurt er in je brein