Winnie Verswijvel Betere wereld 31 jan 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Waarom we plantaardige zuivel wél zuivel zouden mogen noemen

In oktober 2020 besliste het Europees parlement dat plantaardige vleesvervangers wél met vleestermen benoemd mogen worden, maar plantaardige zuivel niet. Ter illustratie: zelfs een ondubbelzinnige omschrijving als ‘plantaardig alternatief voor yoghurt’ is volgens deze stemming niet toegestaan. Maar met dat laatste zijn heel wat partijen niet gediend.

Het kan je vast niet ontgaan zijn: er heerst behoorlijk wat discussie over de benaming van vervangers voor dierlijke producten. Zóveel discussie dat het Europees Parlement genoodzaakt was om wetten te herzien (in zogeheten amendementen) en een beslissing te maken over de officiële benaming van vlees- en zuivelvervangers.

De hamvraag was hierbij: mogen vleesvervangers plantaardig vlees genoemd worden, en zuivelvervangers plantaardige zuivel?

De discussie in een notendop

De reden van het discussiepunt zit ‘m in wettelijke bepalingen. In Europa zijn er namelijk afspraken gemaakt over de benaming van sommige voedingsproducten. Zo staat in de wet hoe vlees er per definitie uitziet, net als een rits aan zuivelproducten. In beide definities komt terug dat de producten van dierlijke oorsprong moeten zijn zodat ze onder de benaming vlees of zuivel kunnen vallen.

Het gaat zelfs zo ver dat in de bijlage van de wetten in detail wordt omschreven welke producten de benaming wel en niet mogen krijgen. Je ziet het al aankomen: plantaardige vlees- en zuivelvervangers zijn níét opgenomen in de lijst.

Leuk: Good News: er komt nu een (officiële) vegan variant van Bounty

Toch hebben heel wat vega(n) bedrijven hun vleesvervangers jarenlang op de markt gebracht met benamingen als ‘vegetarische worst’ of ‘vega burger’. Het is pas sinds de immense toename en populariteit van de vleesvervangers dat stakeholders uit traditionele vleesindustrieën hierin een probleem zijn gaan zien en zijn gaan aankloppen bij het Europees Parlement.

En zo kwam het dat het Europees Parlement op 23 oktober 2020 twee belangrijke knopen door te hakken had. Een verbod op productnamen als ’veggieburger’ en ‘veganistische worst’ kwam er niet, een verbod op omschrijvingen als ‘plantaardige yoghurt’ wél. Dat laatste – het zogeheten amendement 171 – wordt door aanhangers van een plantaardige levensstijl, waaronder Oatly, Upfield en ProVeg, ten zeerste betreurd.

Waarom plantaardige zuivel wél zuivel genoemd zou mogen worden

Er zijn genoeg argumenten die ervoor pleiten dat plantaardige zuivel wél gewoon als zuivel, kaas of melk benoemd zou mogen worden. De meest gebruikte argumenten benoemen we hieronder.

1. De twee beslissingen spreken elkaar tegen

Een vraag die heel wat mensen zich stellen is nu: waarom kon het Europees Parlement zo’n positieve positie in één gebied innemen, en een dergelijke negatieve positie in het andere?

Tip: Ben je net vegan? 7 belangrijke tips voor beginners

Dat vegetarische worst wél kan, maar plantaardige yoghurt níét is volstrekt onlogisch en pleit ervoor om amendement 171 te herzien met dezelfde blik als diegene waarmee het andere amendement gestemd is.

2. De benamingen zijn niet misleidend

Voorstanders van amendement 171 gebruiken het argument dat benamingen als havermelk of amandelyoghurt misleidend zouden zijn. Daarbij lijken ze te vergeten dat op diezelfde verpakkingen duidelijk wordt aangegeven dat het om een vega(n) product gaat (denk maar aan dat groene V’tje).

Bovendien wordt beargumenteerd dat begrippen als havermelk en amandelyoghurt vandaag de dag zodanig zijn ingeburgerd in onze woordenschat dat men mag aannemen dat mensen wel begrijpen dat het niet om dierlijke zuivel gaat.

3. Het werkt vooruitgang in de hand

Door plantaardige zuivel met dezelfde termen als dierlijke zuivel te benoemen, lijkt de stap naar een plantaardige levensstijl minder groot. Impliciet geven de benamingen (terecht) de boodschap dat een vervangend product helemaal niet zo anders is (qua smaak) als zijn dierlijke tegenhanger.

Maak zelf: Recept: maak je eigen plantaardige havermelk binnen een handomdraai

Op deze manier ligt de drempel om meer mensen aan de plantaardige zuivel te krijgen een stuk lager. En op termijn zijn we daar allemaal bij gebaat, want een plantaardige levensstijl ligt aan het begin van een groenere, leefbare wereld.

ProVeg is samen met Oatly en Upfield een petitie gestart om een duidelijk signaal te uiten aan de Europese Commissie. De petitie tekenen kan via de site. 

Meer over vega(n) producten?

• 5 x vegan beautyproducten voor een stralende huid (en 100% natuurlijk)
• Good news: Oreo en Lady Gaga komen met een nieuwe vegan smaak
• De musthaves van het keukenkastje van iedere vegan