Joanne Wienen Planeet 8 jan 2021, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Plankton: het meest veelzijdige stukje walvissenvoer

Wat hebben walvissen en mensen gemeen? Beiden hebben baat bij het voortbestaan van ‘s werelds oceanen én de plankton die daarin rondzweeft.

‘Nothing lasts forever‘ zeggen de Engelsen. Dat kunnen ook dinosauriërs beamen. Net als dodo’s, mammoeten en de Westelijke Zwarte Neushoorn. Tenminste, als ze nog zouden bestaan. Want dat doen ze dus niet meer, ze zijn uitgestorven.

En als we niet uitkijken, wordt die lijst van uitgestorven diersoorten nog veel langer. En het is onze schuld. Die dringende boodschap brengt de documentaire ‘Racing extinction‘

Het einde van de dino’s

Over massa-instinctie wordt gesproken als ongeveer 75 procent van de soorten op onze planeet wordt uitgeroeid. Dit gebeurde 5 keer eerder in het bestaan van onze planeet. De laatste keer was zo’n 65 miljoen jaar geleden tijdens de Krijt-Paleogeengrens.

Een meteorietinslag veegde in één klap duizenden diersoorten van de planeet, waaronder de dinosauriërs. En nu, stellen de makers van de film, is weer zo’n massa-instinctie aan de gang. En zijn wij mensen de meteoriet.

Hoe koolstofdioxide de oceanen vervuilt

Koolstofdioxide (CO2) kennen we natuurlijk als de grootste boosdoener op het gebied van klimaatopwarming. Hoe vaker wij het vliegtuig en de auto pakken, hoe meer koolstofdioxide we de atmosfeer in pompen. Maar het blijft niet alleen dáár hangen.

Ook lezen: World Oceans Day: zo is het nu gesteld met de oceanen (en zo houd jij ze schoon)

Ongeveer de helft van de koolstofdioxide wordt geabsorbeerd door de oceanen. En waar wij mensen allereerst nog dachten ‘goh, wat handig, dan zijn we dat mooi kwijt’, weten we inmiddels dat het helemaal niet zo’n goed nieuws is dat onze oceanen praktisch gezien gigantische koolstofdioxide-tanks zijn.

De basis van de voedselketen

Door alle koolstofdioxide in ons water verzuurt de oceaan in rap tempo. Die CO2 tast de onderwaterwereld behoorlijk aan. De verlaging van de pH-waarde van het water heeft effect op de kalkvorming. Hoe lager de pH, hoe meer kalk wordt opgelost. Eén van de vele problemen die dat veroorzaakt: plankton begint spontaan op te lossen.

Luister ook: Een serieus én hoopvol gesprek over klimaatverandering met Jelmer Mommers in Bedrock Talks

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

So what, zou je kunnen denken. Wat is plankton nou meer dan zwevend prut dat walvissen als snack eten. Maar al snel zul je erachter komen dat het behoorlijk heel wat veel meer is dan dat. Plankton is de basis van de voedselketen. Zonder plankton, dat voor 70 procent van de zuurstof in de atmosfeer zorgt, zouden er überhaupt geen dieren (en mensen) op het land rondlopen.

Hoe plankton ons adem geeft

Hand in hand met de verzuring van de oceanen vindt de opwarming ervan plaats. Hoe warmer het oceaanwater, hoe sterker de laagvorming in het water. Organismen en voedingsstoffen uit het diepste deel van de zee komen niet zo snel meer aan de oppervlakte terecht, en andersom.

Ook dit is slecht nieuws voor het plankton, die krijgen namelijk minder voedsel binnen. Daardoor krijgen vissen weer minder voedsel binnen. En daardoor krijgen wij mensen uiteindelijk minder voedsel binnen. En zuurstof dus. Beiden vrij essentieel om te blijven bestaan.

Er moet iets gebeuren

De verzuring van de oceanen zal toenemen tenzij er een dramatische afname plaatsvindt van CO2 uitstoot. Er wordt verwacht dat de concentratie CO2 met 0.5 procent per jaar zal blijven toenemen als er niets verandert in de huidige uitstoot.

Conclusie: hoe minder vaak wij het vliegtuig pakken, hoe minder vlees wij consumeren, hoe minder fossiele brandstoffen wij verbruiken, hoe blijer het plankton. En daar worden niet alleen walvissen, maar ook mensen dan weer blij van.

Meer lezen?

• Dit is wat jij kan doen tegen klimaatverandering
• Waarom (vaker) veganistisch eten de meest effectieve manier is om klimaatverandering tegen te gaan
• Wat er met je lichaam en hersenen gebeurt als je vega(n) gaat eten