Margje Hoogland Psyche 8 mei 2022, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Ouder worden vervelend? Nee hoor, we veranderen gewoon mee

Hoewel we mensen liever niet in hokjes stoppen, zitten de uitkomsten van persoonlijkheidstesten als Myers Briggs en the Big Five er niet vaak naast. Vaak zijn die uitslagen alsof je een samenvatting van jezelf leest en je leert jezelf er vaak nog net wat beter door kennen. Maar natuurlijk blijven we niet ons hele leven hetzelfde. Sommige persoonlijkheidskenmerken veranderen naarmate je ouder wordt.

En dat maakt ouder worden een stúk minder vervelend. Lees maar mee.

Hoe we mee veranderen als we ouder worden

Sommige dingen stoppen wel als je ouder wordt: na je pubertijd zul je niet meer langer worden. Maar, de ontwikkeling van persoonlijkheidskenmerken stopt niet op volwassen leeftijd. Zo blijkt namelijk dat je naarmate je ouder wordt ook vriendelijker, coöperatiever, georganiseerder en plichtsgetrouwer wordt.

Myers-Briggs vs. Enneagram: leer jezelf beter kennen met deze persoonlijkheidstests

Om het in wat beter Nederlands uit te leggen, pakken we de Big Five persoonlijkheidskenmerken er eens even bij. Die zijn als volgt:

• Openheid: als je hier hoog op scoort heb je veel verbeeldingskracht en inzicht, en ben je nieuwsgierig
• Nauwgezet: als je hoog scoort op deze karaktertrek ben je bedachtzaam en doelgericht
• Extraversie: als je hoog scoort op extraversie ben je spraakzaam en assertief en je krijgt energie van sociale situaties
• Vriendelijkheid: als je hoog scoort op vriendelijkheid kun je goed samenwerken en ben je onbaatzuchtig
• Neuroticisme: als je hoog scoort op deze karaktertrek kun je wat emotioneel instabiel zijn. Scoor je juist laag? Dan ben je emotioneel veerkrachtiger.

Nummer twee, vier en vijf kunnen over de loop van je leven veranderen. Veel mensen worden dan namelijk wat aardiger, wat bedachtzamer en emotioneel stabieler.

Dat komt met name door de dingen die je meemaakt. Als je ouder wordt, zul je dierbaren verliezen, dat maakt je vaak wat meer nederig omdat je weet hoe het leven ook kan lopen.

Daarnaast wordt er vaak gezegd dat hoe ouder je wordt, hoe minder je je druk maakt. Over wat anderen van je vinden, maar ook over kleine dingen die er niet echt toe doen. Dat zorgt ervoor dat je emoties stabiel blijven.

Wetenschappelijk onderbouwd?

Dat is het nog niet. Daarvoor zou een grote groep mensen tenminste dertig jaar van hun leven moeten worden gevolgd.

Wel kan het worden onderbouwd met een gedachte-experiment. Stel dat je een groot onderzoek uitvoert en de Big Five-persoonlijkheidskenmerken van miljoenen mensen meet. In plaats van dat ze die zelf invullen, worden die door iemand anders gegeven.

Waarom alles valt of staat met vriendelijkheid (een nuchtere benadering van spiritualiteit)

Als je dan willekeurig 1.000 20-jarigen selecteert en koppelt aan willekeurig geselecteerde 1000 50-jarigen, dan zul je zien dat de mensen die ouder zijn gemiddeld genomen beter worden beoordeeld.

Niet alle kenmerken veranderen even veel

Hoewel alle drie de eigenschappen waarschijnlijk toe zullen nemen naarmate we ouder worden, is het wel goed om te weten dat ze vaak niet alle drie evenveel zullen toenemen. De een kan dus wat vriendelijker worden, terwijl de ander juist emotioneel stabieler wordt.

Dat we veranderen staat dus – bijna – vast. Maar er is niet echt één manier waarop mensen kunnen veranderen. Het is daarom ook niet echt te voorspellen hoe je precies gaat veranderen naarmate je ouder wordt. Maar hé, niet weten wat er in de toekomst gebeurt, maakt het leven leuk!

En dan nog even dit

Natuurlijk zijn er allemaal kanttekeningen bij te plaatsen. Misschien doet het je denken aan die oude buurman die naast je basisschool woonde en altijd klaagde over dat de bel te luid stond of die dame op de fiets die naar je snauwde terwijl je overstak bij het fietspad. Zij zijn er naar jouw idee helemaal niet vriendelijker op geworden.

Waarom sommige volwassenen zich nog steeds zo kinderachtig gedragen

Daar kan natuurlijk van alles achter zitten. Misschien is de man van de dame net overleden en misschien draagt de man nog altijd een onverwerkt trauma bij zich. Voor oudere generaties is psychische hulp zoeken nog altijd niet echt vanzelfsprekend, dus een beetje compassie is vaak wel op z’n plek.