Erik Jonk Psyche Vandaag, 07:38

Leestijd: 3 minuten

Verzorgers hebben absoluut geen tijd voor persoonlijke aandacht voor ouderen in verpleeghuis

Je oude geliefde pa of ma zou maar in een verzorgings- of verpleeghuis zitten en jij woont ver weg. Daar hoop je dat de ouderen nog een beetje aandacht van hun verzorgers krijgen. Is dat het geval? Nee. De medewerkers hebben geen tijd, dus persoonlijke aandacht heeft geen prioriteit.

Ouderen in verzorgings- of verpleegtehuizen krijgen nauwelijks persoonlijke aandacht van hun verzorgers. Dat geven de zorgprofessionals zelf aan. Zij deden de afgelopen maanden mee aan een onderzoek van Service Management softwareleverancier TOPdesk. Daarbij werd gevraagd naar ‘de huidige stand van zaken’ binnen de ouderenzorg. Ruim vijfhonderd professionals die werken in de thuiszorg in verzorgings- en verpleeghuizen deden mee, net als meer dan duizend Nederlanders die minimaal één keer per jaar in zo’n instelling bij ouderen op bezoek gaan.

Rinske Jansen, Consultant Healthcare bij TOPdesk: “Professionals in de ouderenzorg voelen dat ze tekortschieten in het bieden van de benodigde warme zorg aan ouderen.”

Persoonlijke aandacht, daar is geen tijd voor

70 procent van de zorgprofessionals zegt geen tijd te hebben om ouderen persoonlijke aandacht te geven. ‘Een wrange conclusie’, stellen de onderzoekers, omdat juist de een-op-een momenten voor ouderen essentieel zijn voor de kwaliteit van hun resterende leven. Ook bezoekers merken het gebrek aan aandacht: 39 procent vindt dat kleine wensen die bijdragen aan het creëren van een thuisgevoel voor bewoners weinig prioriteit krijgen. Dat kan al iets simpels zijn als het ophangen van een schilderij, maar het gebeurt niet.

Het lijkt alweer lang geleden, maar velen zullen zich de situatie van ouderen in verpleeghuizen in coronatijd nog herinneren. Toen was bezoek langere tijd geen optie meer en konden verzorgers niet meer dan het nodige doen. Als artiesten buiten de verzorgingshuizen gingen optreden omdat zij verder toch niets te doen hadden, mocht dat soms niet (en daar ontstond dan weer behoorlijke woede over). Maar ook anno 2024 is het met de persoonlijke aandacht voor ouderen zorgelijk gesteld.

Zelfs persoonlijk gesprekje kan vaak al niet meer

Mede door de krapte op de arbeidsmarkt en de hoge werkdruk waar zorgprofessionals mee te maken hebben, staat het bieden van ‘warme aandacht’ onder druk. Deze vorm van zogeheten belevingsgerichte persoonlijke zorg – waarbij de kwaliteit van leven centraal staat – is juist zo belangrijk voor het creëren van een prettig thuisgevoel voor ouderen. Van de zorgprofessionals in verzorgings- of verpleegtehuizen heeft 89 procent de wens om meer persoonlijke aandacht te geven aan bewoners.

Maar dat gaat dus niet. Persoonlijke gesprekken blijven door tijdgebrek het vaakst achter (41 procent). Ook het bieden van emotionele steun (39 procent) en het plannen van ontspannende en sociale activiteiten met ouderen (33 procent) komen (te) vaak niet aan de orde. Dit legt een grotere verantwoordelijkheid bij mantelzorgers. Deze mensen zijn al overbelast door de groeiende zorgvraag en vergrijzing, omdat zij deze taak dan op zich moeten nemen.

Ook bezoekers ondervinden gevolgen

Het tijdgebrek van zorgprofessionals wordt ook door de naasten van bewoners in verzorgings- of verpleegtehuizen opgemerkt. Zo zegt de meerderheid (64 procent) te merken dat er een tekort aan personeel is om bijvoorbeeld hun pa of ma goede en persoonlijke zorg te kunnen bieden. Daarnaast heeft het ook effect op het contact met de naasten zelf. Zo zegt 35 procent van de bezoekers dat de zorginstelling niet snel genoeg reageert op hun klachten en verzoeken.

De eerder genoemde Rinske Jansen: “Het is pijnlijk, omdat juist deze persoonlijke aandacht en zorg een grote invloed heeft op het welzijn van ouderen, hun gevoel van verbondenheid en de kwaliteit van het leven. Persoonlijke momenten, zoals een-op-een gesprekken of samen activiteiten ondernemen, dragen bij aan het creëren van een ouderwets thuisgevoel. Door tijdgebrek komt deze verantwoordelijkheid steeds vaker bij bezoekers en mantelzorgers te liggen.”

Oplossing voor meer persoonlijke aandacht

Een onderzoek houden is één, maar wordt er ook oplossing bedacht voor het probleem dat uit de antwoorden komt? Jansen: “Het is cruciaal om de processen binnen de ouderenzorg kritisch onder de loep te nemen. Zo gaat er veel tijd verloren aan randzaken, terwijl dit met een efficiëntere inrichting voorkomen kan worden. Zo krijgen professionals de ruimte om zich bezig te houden met wat écht telt: het leveren van warme, persoonlijke zorg.”