Valéry de Voijs Psyche 3 mei 2024, 11:44

Leestijd: 3 minuten

Parentificatie: wat zijn de gevolgen?

Wij zijn als redactie van BEDROCK geen psychologen. Toch zijn we altijd bezig met zelfontwikkeling en pakken onze trauma’s graag aan. Eén van de trauma’s die sommige mensen oplopen in hun jeugd heeft te maken met parentificatie. Dit klinkt wellicht onschuldig, maar kan vervelende gevolgen hebben op de rest van je leven.

Wat is parentificatie precies? Hoe weet je of jij te maken hebt gehad met parentificatie? En misschien nog wel belangrijker: wat zijn de gevolgen? Wij zochten het voor je uit.

Parentificatie

In de ‘normale’ wereld zorgen ouders voor hun kinderen. Een vader en moeder zijn beide verantwoordelijk voor het grootbrengen en opvoeden van hun kinderen. Toch gaat dat helaas niet altijd zoals het hoort.

In sommige gezinnen zijn de rollen namelijk omgedraaid. Dan komen kinderen op jonge leeftijd voor grote verantwoordelijkheden te staan en nemen zij bepaalde taken van hun ouders over. Dit wordt volgens de psychologie aangegeven als parentificatie en kan op verschillende niveaus voorkomen:

• Huishouden: sommige kinderen krijgen op jonge leeftijd een grote verantwoordelijkheid om mee te helpen in het huishouden. Schoonmaken, koken of het halen van de wekelijkse boodschappen: allerlei ‘grote mensen taken’ waar kinderen zich in een gezonde gezinssituatie niet mee bezig hoeven te houden.
• Andere gezinsleden: sommige oudere kinderen in het gezin dragen een grote rol in het verzorgen van hun jongere broertjes en zusjes. We hebben het niet alleen over de praktische zorg, maar het kan ook betekenen dat ze bijvoorbeeld een beschermende rol op zich nemen.
• Financieel: wanneer er financiële zorgen zijn binnen een gezin, kunnen kinderen op jonge leeftijd zich geroepen voelen om mee te moeten helpen.
• Emotioneel: ten slotte kan parentificatie bestaan op emotioneel vlak. Wanneer een ouder bijvoorbeeld een angststoornis of depressie heeft, kunnen kinderen op jonge leeftijd een verzorgende functie hebben. Maar ook een scheiding of afwezige ouder kunnen ertoe leiden dat kinderen sneller volwassen moeten worden.

De gevolgen van parentificatie

Wanneer een ouder tijdelijk uit de running is, kan het zijn dat kinderen tijdelijk iets meer huishoudelijke taken uitvoeren. Denk aan een vader die zijn been breekt en daardoor niet mobiel is. Met parentificatie hebben we het echter over een langdurige situatie. Zo’n langdurige situatie kan behoorlijke gevolgen hebben. Kinderen die in hun jeugd te maken hebben gehad met parentificatie, kunnen daar in hun volwassen leven nog steeds last van hebben.

Dit is bijvoorbeeld te herkennen dat zij zich verantwoordelijk voelen voor anderen. Dit kan zelfs ertoe leiden dat ze zich in bochten wringen om anderen te pleasen. Daarbij kunnen ze faalangst hebben of erg eenzaam zijn. Ook zullen ze moeite hebben om hun grenzen aan te geven. Ook al weten zij dat hun ouders dingen verkeerd hebben aangepakt; zij zullen hun eigen ouders altijd verdedigen en hun gedrag goed praten. Een ander gevolg van parentificatie op latere leeftijd is dat ze het moeilijk vinden om zich aan iemand te hechten, oftewel: er kan een angstige hechtingsstijl onstaan.

Therapie

Het kan best even schrikken zijn als jij deze dingen herkent en wellicht moet toegeven dat jij te maken hebt gehad met parentificatie in jouw gezin. Jouw verleden kun je helaas niet meer veranderen, maar jouw toekomst heb je zelf in handen. Door middel van zelfontwikkeling, therapie en heel veel zelfliefde kun jij bepaalde patronen doorbreken.

Zo betrouwbaar is intuïtie volgens de wetenschap