Lisanne de Vaan Featured 4 dec 2018, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Overdag moe, maar klaarwakker als het tijd is om te slapen? Dit is de oorzaak

Je hebt ’s ochtends drie koppen koffie nodig om wakker te worden, geeuwt aan één stuk door tijdens de vergadering op je werk, en kunt aan het eind van de middag nog maar amper je ogen openhouden. Je verlangt naar je bed, maar als je eindelijk onder de wol ligt staar je na een half uur nóg naar het plafond. Waarom ben je nu opeens klaarwakker? Het probleem waarmee je kampt heet ‘geconditioneerde opwinding’. Het is een veelvoorkomend verschijnsel volgens het Amerikaanse opinieblad Time. Waardoor het komt? Je doet iets in bed dat ervoor zorgt dat je hersenen je bed associëren met ‘wakker zijn’ in plaats van slapen.

“Als iemand een goede slaper is, dan zal deze persoon waarschijnlijk in bed gaan liggen en in slaap vallen”, vertelt Philip Gehrman, hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Pennsylvania aan Time. “Dus wanneer ze in bed gaan liggen activeert het deze automatische reactie van slaperigheid. Maar als je nacht na nacht aan het woelen en draaien bent, en niet in staat bent om in slaap te vallen, dan associeert je lichaam dát met je bed.” Als dat een tijdje doorgaat wordt het slaapprobleem dus een gewoonte, oftewel geconditioneerd.

Ga op zoek naar de oorzaak

De eerste stap die je moet zetten om dit slaapprobleem op te lossen, is erachter komen wat de oorzaak is van je gedraai en je gewoel. Is er bijvoorbeeld iets dat je dwarszit en waar je maar over blijft piekeren als je in bed ligt? Of zit je misschien nog tot laat op je telefoon of laptop?

In een eerder artikel schreven we waarom het wordt afgeraden om vlak voordat je naar bed gaat (of als je al in bed ligt) nog achter een beeldscherm te kruipen. “Uit onderzoek blijkt dat als we te lang worden blootgesteld aan blauw licht, we meer moeite hebben om ’s nachts in slaap te vallen. Blauw licht remt de productie van het slaaphormoon melatonine en bevordert de vorming van stresshormonen. Hierdoor is ons lichaam ingesteld op het dagritme.”

Wil je vanavond lekker slapen? 9 tips voor een goede nachtrust

Hoe los je het op?

Eén van de manieren om deze vorm van slapeloosheid te behandelen is om cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid te ondergaan. Maar dat is natuurlijk nogal wat. Gelukkig is het ook mogelijk om een thuisversie van therapie te proberen, bijvoorbeeld met een app als Sleepio. Sleepio is een digitaal slaapverbeteringsprogramma met cognitieve gedragstherapie-technieken die zijn ontwikkeld door slaapwetenschapper Colin Espie, en ex insomnia patiënt Peter Hames.

Wat je nog meer kunt doen? Ronald Chervin – directeur van het Sleep Disorder Center van de Universiteit van Michigan – vertelt aan Time dat het belangrijk is om je bed echt te houden voor het slapen. Dat betekent geen schermtijd in bed, en niet in bed blijven liggen als je niet kunt slapen. Zelfs activiteiten als lezen zou je tot een minimum moeten beperken wanneer je onder de dekens ligt, zegt hij. Zijn advies? “Als je meer dan 20 minuten wakker bent in bed, sta dan op en ga iets anders doen. En ga niet terug totdat je écht het gevoel hebt dat je moe bent.”

Meer lezen over slapen?

• Je kunt niet slapen? Tips om sneller in slaap te vallen
• Slecht slapen: een guide met álles over slapen (met tips tegen slapeloosheid)
• Slecht geslapen? Dat komt misschien door de volle maan