Redactie Relatie 29 apr 2020, 06:00

Leestijd: 8 minuten

Hoe een open relatie wél kan werken volgens een relatietherapeut

In de Westerse samenleving zijn we sterk geneigd om de monogame relatie als norm te zien en alles wat daarvan afwijkt is eigenlijk niet oké. Als je de behoefte hebt om ook seksuele, dan wel emotioneel intieme momenten met een ander te delen, dan is er ongetwijfeld iets mis met je relatie. Jammer, want weten dat er meer mag dan enkel die monogame relatie, zou velen de ademruimte geven om bij zichzelf te onderzoeken wat ze zelf zouden willen.

Er zitten absoluut voordelen aan een volledig monogame relatie: je ervaart een ogenschijnlijke zekerheid van je relatie, het is regelmatig minder complex en als er kinderen komen, dan is er tenminste zekerheid over wie de ouders zijn.

Non-monogamie zegt niks over de kwaliteit van je relatie

Maar het feit of je een monogame of een consensuele non monogame relatie (een relaties waarbinnen consensus is, instemming is over het hebben van relaties dan wel contacten met andere mensen dan je partner) hebt, zet helemaal niets over de kwaliteit van je relatie.

Sterker nog, stellen die op een goede manier een non monogame relatie weten vorm te geven, hebben in de basis juist een hele goede relatie: ze communiceren duidelijk, weten wat ze kunnen verwachten van elkaar, staan stil bij hun eigen behoeften, bespreken hun gevoel, durven zich kwetsbaar op te stellen en vergeven de ander voor zaken die toch niet helemaal oké voelden.

Monogamie versus non monogamie

Als we het hebben over monogame relaties, dan beschrijven we relaties waarin er exclusiviteit is tussen beide partners. Er wordt verwacht dat beide partners zich enkel en alleen op elkaar richten in de mate van intimiteit, affectie en seksualiteit.

Monogamie overheerst het beeld waar wij mee opgroeien over hoe relaties gevormd worden. Een monogame relatie biedt een zekere zekerheid: jij en ik horen bij elkaar. Mijn kinderen zijn van jou. Wij weten wat we van elkaar kunnen verwachten. Jij en ik zijn op elkaar aangewezen.

Lees ook: Tips voor het (subtiel) beginnen over een open relatie met je partner

Non monogamie

Monogamie is echter niet over de hele wereld de norm, en zeker als je terugkijkt in de geschiedenis zien we allerlei vormen van non monogamie terugkomen. Non monogamie beschrijft allerlei soorten relaties waarbij die exclusiviteit zich niet tot de partners beperkt, althans, niet op alle vlakken.

Er is namelijk een enorme diversiteit van relaties waarbij er sprake is van non monogamie. Sommigen identificeren zich met het hebben van een open relatie, anderen met polyamorie. Sommigen vallen onder de beschrijving van swingers, terwijl anderen zich liever met niets identificeren en vooral keuzes willen en mogen maken naar wat goed voelt op dat moment; zo kunnen ze bijvoorbeeld wel intieme relaties aangaan met anderen als dit zo uitkomt, maar geven ze elkaar geen vrijbrief om seks te hebben met random strangers.

Sommige stellen geven hun relatie altijd vorm op een non monogame manier, terwijl anderen veel meer fases kennen waarin ze afwisselend wat meer op elkaar gericht zijn en soms op anderen. Oftewel: de diversiteit is enorm als je het hebt over consuele non monogamie.

Bespreek het eens

Heb jij er weleens over nagedacht hoe het zou zijn om ook eens seks met een ander te mogen hebben, of ronduit te mogen flirten zonder dat je partner jaloers zou worden? Of dat je naast jouw geliefde, ook een andere geliefde zou mogen hebben? Voor heel veel mensen klinkt het belachelijk, juist ook omdat we zo zijn opgevoed met die monogame relatie, waarin je trouw bent aan elkaar.

Maar bij anderen zal het ook nieuwsgierigheid opwekken, en ben je niet ook trouw aan je partner als je samen op onderzoek uit gaat?

Must read: Hoe je je relatie redt als je ineens samen in quarantaine zit

Helemaal omdat we nu veel meer tijd met onze partner door brengen, onze eigen behoeften ineens veel sterker aanwezig zijn, en omdat er nu geen druk is om er ook naar te handelen (aangezien we toch geen andere mensen actief kunnen opzoeken): ga het gesprek eens aan. Gewoon op een nieuwsgierige en onderzoekende manier.

Waar je aan moet denken

Het open gooien van je monogame relatie is helaas niet zo eenvoudig als dat het lijkt. Het is niet zomaar vreemdgaan met toestemming en dus altijd oké. Het is een complex geheel waarbij je ook de onzekerheid ervan goed moet kunnen verdragen.

Je weet namelijk nooit precies hoe het gaat lopen. De zekerheid die je hier wel in moet hebben, is dat jij en je partner er altijd weer als team instaan en in staat zijn om te kunnen gaan met alles dat er gebeurd.

Veel stellen die willen gaan onderzoeken, onderschatten dat wat ze gaan doen. Het hoeft geen hogere wiskunde te zijn, maar als je er te naïef in gaat, of vanuit een slechte basisrelatie, kan het ineens te complex worden en kost het je relatie.

Luister ook: Bedrock Talks: over (vrije) liefde, monogamie, seks en méér met seksuologe Nynke Nijman

De basis

Wat je moet weten is het volgende: de basis van jouw eigen relatie moet goed zijn. Het mag best zijn dat je bijvoorbeeld dingen mist, die je zou kunnen ‘aanvullen’ vanuit het contact met een ander, maar de basis moet goed zijn. Steady. Liefdevol. Vanuit die positie kan het opzoeken van vrijheden een enorme toegevoegde waarde voor je relatie zijn. De basis voelt dan wellicht zelfs nog fijner: jullie kunnen dit samen delen.

Doe je het om je eigen relatie beter te maken, omdat deze eigenlijk niet fijn genoeg voelt, dan moet je eerst aan de basis werken. Het gebeurt slechts zelden dat een minder goede basis, ineens veel beter wordt als je contacten met anderen aangaat.

Praat

Het is een proces van trial and error waarbij je vervelende, onprettige of ongemakkelijke situaties mee zal maken, om zo te leren wat je wel en niet wilt. Het is dan ontzettend belangrijk om het hier samen over te hebben.

Bespreek van tevoren goed wat je verwacht, nog voordat je ernaar handelt. Voor de meeste stellen is het een jarenlang fluctuerend proces voordat ze de balans hebben gevonden voor hun relatie. Het kan ook zo zijn dat je het ene moment wel de behoefte hebt aan iets, of het helemaal oké vindt als je partner een bepaalde behoefte heeft, maar dat dit even later toch niet meer goed voelt.

Communication is key! Kan je dit samen niet goed, of ontbreekt het hieraan, dan zal dit een heel nadelige impact op je relatie hebben.

Behoeften

Ook is het goed om na te gaan wat jouw behoeften zijn: wil je echt een volledige relatie erbij? Heb je behoefte aan seksuele ervaringen met anderen? Heb je behoefte aan intimiteit, aan emotionele gesprekken?  Of wil je gewoon lekker flirten en de seksuele aantrekkingskracht met iemand kunnen beantwoorden zonder dat dit gevolgen heeft voor je relatie?

En zo zijn er overigens nog tal van behoeften die jou kunnen motiveren. En voor sommigen geldt dat die behoeften heel erg gaan over het samen ontdekken van nieuwe dingen, terwijl anderen gaan over jouw eigen behoeften, los van je partner.

Welke behoeften jou en je partner motiveren, hoeven niet precies overeen te komen, daar mag verschil in zitten. Als je last hebt van de motivatie van je partner, probeer het dan in ieder geval nieuwsgierig te onderzoeken, waarom het diens motivatie is, maar ook waarom jij er last van hebt: waarom zouden jouw behoeften, jouw motivatie, beter zijn dan die van de ander?

Blijf bij jezelf!

Ga geen capriolen uithalen, omdat je partner dit zo graag wil. Je kan uiteraard wel nieuwsgierig zijn en het toch doen, maar ga geen harde grenzen van jezelf over. Blijf je gevoel voelen. En je intuïtie heeft het regelmatig bij het juiste eind, dus maak hier gebruik van.

Je intuïtie of onderbuikgevoel is trouwens wat anders dan jaloezie, waarbij er onderscheid gemaakt kan worden tussen hele gezonde jaloezie (als indicatie dat er iets niet helemaal gaat zoals dat jij het graag zou willen), en extremere vormen van jaloezie.

Deze laatste vorm is vrijwel altijd ongegrond en destructief voor je relatie. Begin dan niet aan een non monogame relatie, tenzij je jezelf wil uitdagen en wil leren om meer te verdragen, en zo juist te leren om minder jaloezie te voelen. De andere vorm van jaloezie, is hartstikke gezond en mag er zijn. Ook al kies je er zelf voor om je partner wat meer vrijheid te geven.

Mogen genieten en liefhebben

In de perfecte wereld zou iedereen zijn relaties vorm mogen geven zoals ze zelf willen. Voor sommigen betekent dit een monogame relatie, waarbij ze al hun liefde, seksualiteit en affectie op hun partner richten. Bij anderen is het een enorme diversiteit van relatie vormen.

Het zou prachtig zijn als we eenieder die vrijheid kunnen geven, ook al begrijpen we het niet altijd vanuit onze eigen behoeften. Het idee dat iedereen mag genieten en mag liefhebben op een eigen manier, klinkt zoveel liefdevoller dan hoe de werkelijkheid er nu uit ziet.

Drs. Nynke Nijman is psycholoog, systeemtherapeut en consulent seksuele gezondheid NVVS. Ze werkt als relatietherapeut en seksuoloog, en geeft les binnen enkele (Universitaire) opleidingen. Daarnaast is ze oprichtster van ilvy.com, lid van de mediacommissie NVVS, YouTuber, Podcast host en schrijft ze voor diverse media, waaronder Bedrock. Tevens is zij regelmatig in de media te zien als expert op het gebied van seksualiteit en relaties, en is zij auteur van het boek ‘de relatie-apk‘.

Meer over open relaties?

• Hoe weet je of een open relatie iets voor jou is? Deze 5 tekenen geven misschien het antwoord
• Een ongecompliceerde (open) relatie in 4 stappen – zo doe je dat
• Een open relatie? Laat liever wat toewijding zien