Tanja Terstappen Psyche 24 jul 2016, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Oordeel over een ander? Dat gaat over jou

We oordelen vaak zo hard en onterecht over mensen. Ook als je denkt dat je het niet doet. Want hoe vaak verwacht je iets van iemand, vind je dat iemand iets anders zou moeten doen, of frustreert andermans gedrag je? Ding is alleen dat alles jóuw interpretatie van de situatie is en je oordeel dus meer zegt over jezelf dan over die ander. We weten eigenlijk niets over de ervaring van een ander. Alles wat we denken dat een ander ervaart, is onze eigen veronderstelling. Niets meer dan dat. Natuurlijk zie je gedrag, hoor je wat iemand zegt en kun je daar intelligente aannames van doen of er intuïtief op reageren. Maar laten we wel zo bescheiden zijn om toe te geven dat we nooit zeker kunnen weten waar een ander écht doorheen gaat, of wat iemand écht voelt. Wat er overblijft is ons oordeel aan de hand van onze zelf-gestelde criteria, legt Jeff Foster prachtig uit. Makes sense.

Oorzaken van een oordeel

Leo Babauta schrijft op zijn blog over de oorzaken van een oordeel: vaak is het onwetendheid, onbegrip van de situatie of een onrealistische verwachting van iemand. Maar het kan ook zijn dat je denkt dat je het beter doet dan de ander, dat je je superieur aan die persoon voelt. Misschien ben je niet dankbaar, ben je self-centered, of niet zo nieuwsgierig naar wat er omgaat in anderen.

Lees ook: Kunnen we een keer stoppen met oordelen?

We oordelen allemaal. Zo zijn we opgevoed en zo is onze maatschappij ingericht. Geeft niet (ook een oordeel, overigens), maar het kan wel schade aanrichten. Aan de ander, want je ziet die persoon vanuit je eigen oordeel en dus niet wie die persoon daadwerkelijk is en dat kan pijn doen. Aan de relatie tussen jou en de ander. Én aan jezelf, want jij wordt er ook niet gelukkiger van als je gefrustreerd bent.

Zo stop je met oordelen

Allereerst gaat het erom dat je je bewust bent van het feit dát je oordeelt. Het op te merken als red flag, zegt Leo Babauta. Veroordeel jezelf niet om je oordeel (want dan zit je alsnog in een frustratie), maar wees nieuwsgierig en stel jezelf deze vragen:

• Waarom oordeel ik?
• Welke onrealistische verwachtingen heb ik?
• Wat waardeer ik aan de ander?
• Kan ik bedenken waar de ander écht doorheen gaat?
• En zo niet, kan ik daar meer over uitvinden?
• Kan ik me voorstelen hoe het is als ik in zijn of haar schoenen zou staan?

Probeer maar eens, de volgende keer dat je iemand ongezond, vervelend, langzaam of labiel vindt. Wedden dat je de situatie nu met hele andere ogen bekijkt? Zou de wereld behoorlijk ten goede komen.

Maar ook dát is een oordeel.

Meer over menselijk gedrag?

• Dit is het verschil tussen empathie en sympathie (hint: sympathie is een stuk minder leuk)
• Onderzoek: natuur zorgt voor slimmere kinderen met minder gedragsproblemen
• Zo werkt emotie-eten in quarantaine-tijd (de psychologie achter je eetgedrag)