Nicoline Smalbraak Beweging 8 aug 2023, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Oog-yoga is dé manier om je ogen te ontspannen

Heb je ooit van oog-yoga gehoord? Ik tot voor kort niet, maar sinds ik de oefeningen ken ben ik fan. En ik begeef me onder niet de minsten. Paul McCartney doet zijn oefeningen ook dagelijks. Oog-yoga is al eeuwenoud en helpt oogspieren scherp te houden, maar ook om je ogen te ontspannen. Interessant voor mensen die hun ogen uitputten door de hele dag naar een computer of telefoonschermpje te kijken.

Mijn lievelingsfilosoof, Maurice Merleau-Ponty, schreef het boek: De fenomenologie van de waarneming. Hierin stelt hij dat we de hele wereld ervaren via onze ogen, we kunnen niet anders. Nog voordat we ergens over nadenken of iets voelen, hebben we het al gezien. De waarneming gaat dus overal aan vooraf. Nu heb ik ontdekt dat we de bijzondere verbintenis die wij hebben met onze ogen kunnen eren en onderhouden door onze ogen te oefenen.

Oog-yoga

Als je mediteert of yoga beoefent, heb je vast weleens in je handen gewreven en je warme handpalmen over de ogen geplaatst. Deze oefening heet ‘palmeren’ en is een van de grondoefeningen in oog-yoga. Vanuit het palmeren begin en eindig je de verschillende oog-asana’s, als rustpunt tussen de oefeningen.

Een verklarend verhaal is zo gevonden. Dr Robert Abel, schrijver van The eye care revolution zegt: “De fotoreceptoren in onze ogen worden van minuut tot minuut afgebroken en weer opgebouwd om het licht van de wereld te kunnen verwerken. Onze ogen hebben de donkerte nodig om los te breken van deze constante stress van licht.

De simpelste manier om oog-stress te onderbreken is diep te ademen, je ogen te bedekken en te ontspannen.” Onze handen zijn de perfecte maat om onze ogen te bedekken, en je hebt ze altijd bij de hand.

Vensters tot de ziel

We noemen onze ogen vaak de vensters tot de ziel. Wat je ziet en wat je ervaart gaat vaak een op een. Ook als je je ergens op wil concentreren, dan merk je misschien dat het via je ogen makkelijker gaat dan via een ander zintuig. Je ervaart minder afleiding, omdat je door je ogen leeft.

Je zal bij het palmeren dus merken dat niet alleen je ogen, maar heel je geest ervan tot rust komt. Niet verwonderlijk als je bedenkt dat zo’n 40 procent van onze hersenen wordt ingenomen door hersengebieden die bedoeld zijn voor visuele indrukken. Daarom doen we onze ogen ook dicht als we in slaap willen vallen of willen ontspannen.

Wat je doet met oog-yoga is je oog trainen om houdingen of verschillende mate van focus aan te nemen. Je kijkt bijvoorbeeld omhoog en naar beneden, of je focust op de horizon en dan weer op een punt heel dichtbij.

Door je ogen op deze manier te trainen, zet je die vensters tot je ziel even open. Net zoals je in je huis het raam soms open doet om frisse lucht binnen te laten, laat je door oog-yoga een frisse, zachte en ontspannen blik toe. Bedoeld om je te helpen op weg naar spirituele inzichten, helpen de oefeningen naar het schijnt ook om je ogen gezond te houden en je zicht te beschermen.

Zelf aan de slag? Hieronder een paar oefeningen:

Ontspan je ogen in je palmen of ‘palmeren’

Wrijf je handen flink tegen elkaar om warmte en energie te creëren. Sluit je ogen en leg je handpalmen over je ogen heen. Ontspan je schouders. Neem langzame diepe ademhalingen en laat je ogen ontspannen terwijl ze alle warmte in zich opnemen.

Palmeren is een eeuwenoude yogi techniek die de oogzenuw helpt ontspannen en zicht verbeterd. Maak kuipjes van je handpalmen en zorg ervoor dat al het licht geblokkeerd is. Ze passen precies over je oogkassen als het goed is. Laat de donkerte op je inwerken en adem diep, zicht en doelbewust om compleet tot rust te komen.

Deze oefening doe je tussen alle sets van oog-asana’s in, en na afloop een langere tijd voor ten minste 2 minuten.

Oogbewegingen volgens de klok

Sluit je ogen en stel je een klok voor. Open je ogen dan in het midden terwijl je je hoofd en nek stil houdt en je lijf ontspant. Kijk dan met je ogen in een rechte lijn van boven naar beneden, waarbij je steeds je ogen een seconde vasthoudt op 12 uur en op 6 uur. Herhaal dit 10 keer, zonder te knipperen als dat mogelijk is. Na de tien herhalingen palmeer je je ogen en laat je ze ontspannen in het donker.

Daarna maken we op dezelfde manier horizontale oogbewegingen – van 9 uur naar 3 uur – die we weer beëindigen door te palmeren. En diagonale bewegingen, van 2 uur naar 7 uur, en van 11 uur naar 4 uur. Steeds weer afgewisseld met palmeren.

Sluit deze serie bewegingen af met 10 cirkels in beide richtingen – met de klok mee en tegen de klok in – die je natuurlijk weer afsluit door je handen tegen elkaar te wrijven en te palmeren.

Van focus veranderen

Terwijl je ontspannen en rustig zit, kies je een punt in de verte en focus je er op. Strek je arm uit en zet je duim precies onder dat punt in je gezichtsveld. Verander dan op het ritme van je ademhaling je focus van het punt in de verte naar je duim en weer terug. Herhaal deze oefening 10 keer en ontspan je ogen dan weer door te palmeren.

Als je deze oefening doet train je het corpus ciliare/straalvormig lichaam, ofwel de kringspier in je oog die je lens scherp stelt. Door gewenning raakt deze spier minder soepel, bijvoorbeeld omdat je hele dagen kijkt naar een computerscherm. Door je focus op deze manier te veranderen ga je de stijfheid in deze spier tegen en gebruik je het volledige bereik van het straalvormig lichaam.

Dichtbij scherp zien

Net zoals in de oefening waarbij je van focus verandert staar je weer naar je duim terwijl je je arm voor je gestrekt hebt. Nu beweeg je de duim langzaam richting je neus terwijl je blijft kijken en probeert scherp te stellen op je duim. Neem een moment pauze bij je neus, en beweeg dan je arm weer van je af. Herhaal ook deze oefening 10 keer en ontspan je ogen weer door te palmeren.

Lees ook: 4 manieren waarop yoga je mentale gezondheid verbetert

Door zo dichtbij te focussen en je ogen te richten op je voorhoofdchakra (je ‘derde oog’ gelegen in het midden net boven je wenkbrauwen) train je je geest om zich naar binnen te keren. Een meer praktische reden om deze oefening te doen is dat het de noodzaak tot aanschaf van een leesbril kan uitstellen.

Knipperen met je ogen

Tot slot knipper je 10 keer snel met je ogen, om ze daarna 20 seconden te sluiten. Herhaal dit 3 keer. Ogen horen normaal gesproken automatisch zo’n 25 keer per minuut te knipperen, maar door langdurig staren laten we dat soms achterwege. Door deze oefening herstel je die balans en help je je ogen opnieuw vochtig te maken.

Eindig ook na deze oefening met palmeren.

Wat zijn de voordelen van oog-yoga?

• Verbeterd zicht
• Verbeterde concentratie
• Helpt de ogen ontspannen na langdurig (computer) staren
• Verhelpt droge ogen
• Kalmeert de geest
• Verhoogd spiritueel inzicht
• Helpt de lichaam-geest connectie. Doe maar eens een yoga balans houding na deze oefeningen, dan merk je dat het makkelijker gaat.

Luister nu ook naar BEDROCK

Bestaat ware liefde? Is het huwelijk niet achterhaald? Is een open relatie helemaal van nu? En is polyamorie een duur woord voor vreemdgaan? In de nieuwste BEDROCK Talks interviewen Rosa en Lisanne seksuologe en relatietherapeut Nynke Nijman over de vrije liefde.

Tip: Luister de nieuwe aflevering aan het begin van elke volgende maand en volg BEDROCK Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts! Leuk als ons laat weten wat je ervan vond in de reviews!